Η τσότρα

Λαογραφικά θέματα

Τρίτη, 16 Αύγουστος 2016 20:36 | | E-MAIL ΕΚΤΥΠΩΣΗ

Στα παλιά χρόνια οι άνθρωποι οι χωριανοί, όταν έφευγαν πρωί-πρωί για τις δουλειές τους στα πρόβατα, στο λόγγο, στο χωράφι, στον κήπο και αλλού, έβαζαν στον έναν ώμο το ταγάρι με τα λιγοστά φαγώσιμα και στον άλλο κρέμαγαν την τσότρα με το νερό.

Η τσότρα ήταν ξύλινη, φτιαγμένη από χέρια έμπειρου βαρελά. Το σχήμα της ήταν στρογγυλό και στη βάση γινόταν πλατιά, με κοντά «ποδαράκια», για να «κάθεται». Ο λαιμός της έκλεινε μ’ ένα ξύλινο πώμα, το οποίο για να μην χάνεται ήταν δεμένο με λουρί δερμάτινο πάνω στην τσότρα. Γύρω στην τσότρα τύλιγαν, συνήθως χιαστί, ένα δερμάτινο λουρί, το οποίο επέτρεπε να κουβαλάνε την τσότρα κρεμασμένη στον ώμο ή στο χέρι. Δεν έλειπαν από τις τσότρες και τα στολίσματα, είτε ζωγραφιστά είτε με ανάγλυφα σκαλίσματα πάνω στο ξύλο, αφού οι παλαιοί ήτανε μερακλήδες και ήθελαν, ακόμα και τα μικρά και ασήμαντα πράγματα, να είναι μερακλίδικα, όμορφα και στολισμένα. Η τσότρα, δοχείο, διατηρούσε το νερό δροσερό, πράγμα πολύ απαραίτητο για τις σκληρές εργασίες εκείνου του καιρού, ιδιαίτερα τις καλοκαιρινές.
Στην τσότρα, εκτός από νερό έβαζαν και κρασί. Στα διάφορα γλέντια που γίνονταν, ειδικά στους γάμους, ένας από τους συγγενήδες, που σε μερικά μέρη τον έλεγαν «βλάμη», ήταν επιφορτισμένος (σαν τον οινοχόο των αρχαίων Ελλήνων) με την ευθύνη να ποτίζει κρασί τους καλεσμένους.
Τότε οι φτωχοί άνθρωποι δεν είχαν την πολυτέλεια να κάθονται όλοι σε στρωμένα τραπέζια με σερβίτσια, πολυτέλειες, κτλ. Στην αυλή του σπιτιού, κάθονταν οι καλεσμένοι ολόγυρα, μια κοπέλα του σπιτιού ή η νοικοκυρά περνούσε περιοδικά από μπροστά τους και τους φίλευε ένα μεζέ κι από πίσω ο βλάμης (συνήθως μεθυσμένος) γυρνούσε με την τσότρα στο χέρι, έδινε κι έπιναν κρασί οι άντρες.
Καθένας έπιανε την τσότρα, έβαζε τα χείλη του στο στόμιο και ρουφούσε όσο κρασί ήθελε. Βλέπετε τότε δεν σιχαινόταν ο ένας τον άλλον όπως εμείς σήμερα. Τρώγανε από το ίδιο πιάτο (πολλές φορές και με το ίδιο χουλιάρι) πίνανε από το ίδιο αγγειό και ποτέ δεν παθαίνανε τίποτα! Και ήτανε τα μαγουλά τους κατακόκκινα και αρυτίδωτα και τα μάτια τους πέταγαν φλόγες.
Παλαιοί λογοτέχνες έχουνε διασώσει τέτοιες στιγμές ελληνικού γλεντιού, όπου η τσότρα προσφέρει αφειδώλευτα το κοινό κρασί για να ευφρανθούν οι ψυχές των ανθρώπων:
………………………………………………………………………………………………
«Μετά την σύντομον και τυπικήν του ιερέως πρόποσιν, εγερθείς ο μπάρμπα-Μηλιός, κρατών την τσότραν την επταόκαρδον. ήρχισε να χαιρετίζη τους πάντας και έναν έκαστον ως εξής:
-Χριστός Ανέστη! αληθινός ο Κύριος! Ζη και βασιλεύει εις πάντας τους αιώνας!
………………………………………………………………………………………………
Και ανάλογος προς το πρόσωπον υπήρξεν η πόσις.
Αλλά και ο Φταμηνίτης ηθέλησε να προπίη κατ’ άλλον όμως στενώτερον τρόπον. Ηθέλησε να βρη την γυναίκα του, και ηνάγκασεν αυτήν ν’ απαντήση εις το πρόσωπον!
-Μπρομ!
-Πιε κι δο μ’!
-Με κρασί!
-Καλώς τ’ν αγάπη μ’ τη χρυσή!
Και πιών αυτός μετεβίβασεν την τσότραν εις την ωραίαν Ξανθήν, ήτις έβρεξε τα χείλη».
………………………………………………………………………………………………
Αλ. Παπαδιαμάντη, «Εξοχική Λαμπρή», 1890

Έκθεση εικόνων

ΔΕΙΤΕ ΤΑ ΟΛΑ ΣΤΗΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΑΡΘΡΑ
του Ανδρέα Πετρουλάκη
Το κλίκ της ημέρας
του Ανδρέα Πετρουλάκη

Πρόσφατα Νέα

LINARDI
Koutsoviti