Ο τάφος ενός Ιππότη

Τρίτη, 25 Σεπτέμβριος 2018 20:17 | | E-MAIL ΕΚΤΥΠΩΣΗ

Πάμε πίσω στον χρόνο, στη μεσαιωνική εποχή και συγκεκριμένα στο 1204 όταν οι Λατίνοι και οι υπόλοιποι Δυτικοί κατακτούν τη Κωνσταντινούπολη. Τότε όλα αλλάζουν για το Βυζάντιο και ο Ελληνικός χώρος γνωρίζει μια άλλη ζωή, με συγκρούσεις και με επιρροές, θετικές και αρνητικές. Οι Δυτικοί έφεραν εδώ τις συνήθειές τους, τη τέχνη τους και επηρέασαν τους ντόπιους. Οι Φράγκοι εγκαθίσταντο στη Πελοπόννησο και δημιούργησαν βαρονίες. Μία από αυτές ήταν και αυτή του Γερακίου όπου οι Φράγκοι ίδρυσαν το κάστρο και άφησαν το στίγμα τους στην αρχιτεκτονική, τη ζωγραφική και τη διακόσμηση.
Μία από τις εκκλησίες που ανακαίνισαν ήταν αυτή του Αγίου Γεωργίου που βρίσκεται στην κορυφή του κάστρου και υπήρχε εκεί πριν την ίδρυση του κάστρου. Ήταν δίκλιτος ναός και οι Δυτικοί τον τροποποίησαν σε τρίκλιτο, ανέλαβαν την ζωγραφική και την γλυπτική του ναού. Το πιο εντυπωσιακό έργο είναι το προσκυνητάρι, το οποίο βρίσκεται στον κυρίως ναό, δίπλα από το τέμπλο, μπροστά από τους πεσσούς του τυφλού αψιδώματος του βόρειου τοίχου. Είναι μία σύνθεση με ανάγλυφους πώρινους δόμους. Οι πλάκες είναι τοποθετημένες σε οριζόντιες στρώσεις και απολήγουν σε οξυκόρυφο αέτωμα. Το μνημείο αυτό έχει ύψος 4,05 μέτρα. Στη κορυφή υπάρχει αστέρας και αμέσως μετά λαξευμένος θυρεός με αβακωτό στο οποίο υπάρχει τελαμώνας, ο οποίος είναι διαγώνια και αρχίζει από πάνω αριστερά και καταλήγει κάτω δεξιά. Μοιάζει πολύ με τον θυρεό πάνω από τη θύρα εισόδου από τον νάρθηκα στον κυρίως ναό. Γι΄ αυτό το οικόσημο έχουν γραφτεί διάφορες ερμηνείες.
Πολλοί υποστηρίζουν ότιπρόκειται για το οικόσημο της οικογένειας των de Nivelet αλλά πιθανόν δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Αυτό το αβακωτό υπάρχει στη θύρα, στο προσκυνητάρι και στη τοιχογραφία του ολόσωμου Αγίου Γεωργίου με κάποιες μικρές διαφορές. Έτσι γίνεται φανερό ότι αυτό το οικόσημο ανήκει σε τρείς διαφορετικούς γόνους της ίδιας οικογένειας με διαφορετικούς βαθμούς συγγένειας μεταξύ τους. Ίδιο αβακωτό οικόσημο υπάρχει στο παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου σε πύργο του Κολλακίου στη Ρόδο. Ανήκει στον Ιωαννίτη Ιππότη Inigo d’ Alfero. Τα χρώματα δεν έχουν σωθεί, αλλά εάν πρόκειται για εκπρόσωπο της οικογένειας Alfero, είναι χρυσό και κόκκινο. Στο οικόσημο της ασπίδας του Αγίου Γεωργίου στο Γεράκι είναι η χρυσίζουσα ώχρα και το κόκκινο. Έτσι δημιουργούνται αμφισβητήσεις για το σε ποιόν ανήκει το οικόσημο.
Κάποια στοιχεία όμως μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το μνημείο αυτό αρχικά ήταν ταφικό. Αυτό το καταλαβαίνουμε από τη κάτοψη του κοιλώματος της βάσεως που μοιάζει με ταφική λάρνακα, στην οποία ο νεκρός θα ήταν τοποθετημένος με το κεφάλι προς την ανατολή. Ποιος ήταν όμως ο νεκρός; Αυτό μπορούμε να το μάθουμε από το οικόσημο που υπάρχει στην κορυφή μετά τον αστέρα ο οποίος λογικά ανήκει στον νεκρό. Επειδή έχει τελαμώνα (η διαγώνια γραμμή) δεν μπορεί να είναι του Inigod’ Alfero, καθώς το οικόσημο του χωρίς τελαμώνα βρίσκεται στην είσοδο του ναού. Έτσι πρόκειται για τον δευτερότοκο αδερφό του και το οικόσημο με τους τρείς τελαμώνες στην τοιχογραφία του αγίου Γεωργίου σε κάποιον πιο μακρινό συγγενή της οικογένειας.
Αριστερά τώρα του τόξου υπάρχει ημισέληνος με έξι οκτάκτινους αστέρες. Η Άννα Μαρία Κάσδαγλη αναφέρει ότι αυτό ανήκει σε Ιωαννίτη Ιππότη του 14ου αι. Αλλά το συγκεκριμένο στο Γεράκι δεν βρίσκεται μέσα σε θυρεό όπως αυτό του Ιωαννίτη Ιππότη. Δεξιά υπάρχει κρινάνθεμο με τέσσερις πεντάφυλλους ρόδακες. Το έμβλημα εντάσσεται στα δυτικά χαρακτηριστικά του μνημείου και έχει συνδεθεί με την Ισαβέλλα, κόρη του βασιλιά της Μικρής Αρμενίας Gui, πρώτη εξαδέλφη του Λέοντος Στ΄, μετέπειτα βασιλιά της Μικρής Αρμενίας και δεύτερη εξαδέλφη του βασιλιά της Κύπρου Πέτρου Α΄. Κάποιος μπορεί να αναρωτηθεί τι σχέση έχουν οι Ιωαννίτες Ιππότες με το Γεράκι. Περιληπτικά θα αναφέρουμε ότι η Ισαβέλλα βρίσκεται στη Ρόδο το 1382 και διεκδικεί από τον Μεγάλο μαγίστροJuanFernadez de Herendia το ποσό των 6,500 χρυσών δουκάτων, το οποίο είναι υπόλοιπο ενός δανείου 9.500 δουκάτων για την απελευθέρωση του Herendia, ο οποίος βρισκόταν αιχμάλωτος στη Πελοπόννησο το 1378. Αυτό το δάνειο το είχε συνάψει η Ισαβέλλα του Μυστρά με το τάγμα των Ιωαννιτών. Το 1379 που ο Herendia απελευθερώθηκε οι Ιωαννίτες έμειναν στη Πελοπόννησο έως το 1381. Επίσης γνωρίζουμε ότι η οικογένεια d’ Alfero και ο Herendia προέρχονται από την Αραγονία, της οποίας προστάτης ήταν ο Άγιος Γεώργιος. Έτσι συνδέονται πιθανόν και με τον ναό στο Γεράκι.
Κάποια στοιχεία όμως μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το μνημείο αυτό αρχικά ήταν ταφικό. Αυτό το καταλαβαίνουμε από τη κάτοψη του κοιλώματοςτης βάσεως που μοιάζει με ταφική λάρνακα, στην οποία ο νεκρός θα ήταν τοποθετημένος με το κεφάλι προς την ανατολή. Ποιος ήταν όμως ο νεκρός; Αυτό μπορούμε να το μάθουμε από το οικόσημο που υπάρχει στην κορυφή μετά τον αστέρα ο οποίος λογικά ανήκει στον νεκρό. Επειδή έχει τελαμώνα (η διαγώνια γραμμή) δεν μπορεί να είναι του Inigo d’ Alfero, καθώς το οικόσημο του χωρίς τελαμώνα βρίσκεται στην είσοδο του ναού. Έτσι πρόκειται για τον δευτερότοκο αδερφό του και το οικόσημο με τους τρείς τελαμώνες στην τοιχογραφία του αγίου Γεωργίου σε κάποιον πιο μακρινό συγγενή της οικογένειας. Άλλα στοιχεία που επιβεβαιώνουν ότι είναι ταφικό μνημείο και ιδιαίτερα του Ιωαννίτη Ιππότη είναι ότι η ημισέληνος αλλά και ο πεντάφυλλος ρόδακας δεν βρίσκονται μέσα σε θυρεό. Επίσης έχουμε και του σταυρούς των Ιπποτών πάνω στο μνημείο, τους λεγόμενους τύπου Μάλτας.
Συμπερασματικά πρόκειται για ένα μνημείο άριστηςποιότητας, το οποίο δημιουργήθηκε ως ταφικό αλλά στις μέρες μας έχει μείνει ως προσκυνητάρι. Προκαλεί εντύπωση από τη πρώτη ματιά και περισσότερο προκαλούν μυστήριο τα διάφορα σύμβολα που έχει πάνω. Είναι ένα μνημείο δυτικής τέχνης και όμοιο του δεν υπάρχει. Πάνω σε αυτό το μνημείο υποστηρίζω ότι υπάρχει η μισή ιστορία του Γερακίου, καθώς δηλώνει πολλά πράγματα και το πιο σημαντικό ότι το Γεράκι μόνο τυχαίο δεν ήταν.

Έκθεση εικόνων

ΔΕΙΤΕ ΤΑ ΟΛΑ ΣΤΗΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΑΡΘΡΑ
του Ανδρέα Πετρουλάκη
Το κλίκ της ημέρας
του Ανδρέα Πετρουλάκη

Πρόσφατα Νέα

LINARDI
Koutsoviti