Τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που αφορά την εκτίμηση και αξιολόγηση των πιθανών περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την εφαρμογή του Σχεδίου Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοιχτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ) για τη Δημοτική Ενότητα Μυστρά έθεσε σε δημόσια διαβούλευση ο Δήμος Σπάρτης. Απευθύνει κάλεσμα στις Δημόσιες Αρχές να διατυπώσουν εγγράφως τη γνώμη και τις τυχόν παρατηρήσεις τους επί του περιεχομένου της μελέτης, που έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του δήμου (www.sparti.gov.gr) και να τις διαβιβάσουν στη Δ/νση Περιβαλλοντικών Αδειοδοτήσεων του Υπουργείου Ενέργειας & Περιβάλλοντος έως και τις 30 Ιουλίου 2023.
Η εκπόνηση του ΣΧΟΟΑΠ αναμένεται να προσδιορίσει τις κατευθύνσεις της χωροταξικής και πολεοδομικής οργάνωσης σε όλη την έκταση της ΔΕ Μυστρά, βάσει της τοπικής, φυσικής και ανθρωπογενούς φυσιογνωμίας, των αρχών της βιωσιμότητας και της αειφορίας, αλλά και τον υπερκείμενο χωροταξικό σχεδιασμό. Επίκεντρο του σχεδίου είναι η διαμόρφωση ενός πρότυπου αναπτυξιακού μοντέλου, εναρμονισμένου με τις αρχές της βιωσιμότητας και της αειφορίας και προσαρμοσμένου στην ιδιαίτερη φυσιογνωμία του φυσικού και του κοινωνικο-οικονομικού περιβάλλοντος της περιοχής μελέτης.
Εκτίμηση και αξιολόγηση
Σε γενικές γραμμές, σύμφωνα με τη μελέτη που εκπονήθηκε από μελετητική ομάδα υπό τον Κώστα Πετρολέκα, «η αναλυτική περιγραφή του επιλεχθέντος αναπτυξιακού σεναρίου για τη ΔΕ Μυστρά, που παρουσιάζεται στο α’ στάδιο του Σχεδίου Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοιχτής Πόλης, επιτρέπει την αξιολόγηση του από διαφορετικές οπτικές γωνίες, που αντιστοιχούν σε διαφορετικές περιβαλλοντικές συνιστώσες», όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Έτσι προκύπτουν, συνοπτικά, τα παρακάτω συμπεράσματα:
Βιοποικιλότητα – χλωρίδα – πανίδα: Σαφείς θετικές επιπτώσεις από την εισαγωγή αυστηρών περιορισμών στις Περιοχές Ειδικής Προστασίας (με κυριότερο την απαγόρευση της δόμησης), τη προώθηση θεσμοθέτησης του Εθνικού Πάρκου Ταϋγέτου, την προστασία των παραρεμάτιων περιοχών με εκπόνηση μελετών οριοθέτησης, την απαγόρευση της άναρχης διάνοιξης αγροτικών οδών στον εξωαστικό χώρο κ.ά. Πιθανή αρνητική επίδραση από την ανθρώπινη δραστηριότητα εντός της Περιοχής Ελέγχου Περιορισμένης Δόμησης που περιλαμβάνεται στην Ειδική Ζώνη Διατήρησης και τη Ζώνη Ειδικής Προστασίας της περιοχής μελέτης.
Έδαφος: Ισχυρά θετικές επιπτώσεις από την οριοθέτηση και προστασία όλων των ρεμάτων της Ενότητας Μυστρά, την ολοκλήρωση της διαδικασίας αποκατάστασης των ανενεργών ΧΑΔΑ, την προώθηση της καλλιέργειας βιολογικών προϊόντων με συνέπεια τη μείωση της χρήσης λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων, τον καθορισμό της εδαφικά και περιβαλλοντικά ευαίσθητης περιοχής του Ευρώτα ως Περιοχή Ειδικής Προστασίας, τη σταδιακή κατάργηση των εν λειτουργία απορροφητικών βόθρων. Αρνητικές επιπτώσεις από τη λειτουργία των ελαιοτριβείων, τα περισσότερα εκ των οποίων ακολουθούν ελλιπή μέτρα περιβαλλοντικής προστασίας.
Υδατικοί πόροι: Θετική επίπτωση από ενέργειες προς την κατεύθυνση της ορθολογικής αξιοποίησης του υδατικού δυναμικού, την κατάργηση των απορροφητικών βόθρων, τον περιορισμό της χρήσης φυτοφαρμάκων και της απομάκρυνσης των κοιμητηρίων από τους οικισμούς. Κύρια πηγή επιβάρυνσης τα οργανικά απόβλητα των αγρο-βιομηχανικών μονάδων που λειτουργούν στο έδαφος της ΔΕ Μυστρά.
Ατμόσφαιρα – κλίμα – ενέργεια: Έμμεσες θετικές επιδράσεις στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και στην εξοικονόμηση ενέργειας από την επιλογή του μοντέλου της «συμπαγούς πόλης» για τους οικισμούς (πχ λιγότερο ενεργοβόρες υποδομές, μείωση αναγκών συχνών μετακινήσεων με ΙΧ κλπ), την προστασία, ανάδειξη και ενίσχυση του αστικού και περιαστικού πρασίνου και την προστασία των αστικών και περιαστικών περιοχών από τη διαμπερή και υπερτοπικού χαρακτήρα κυκλοφορία.
Πληθυσμός – ανθρώπινη υγεία: Ισχυρά θετικές επιδράσεις από την κατάργηση έντονων, τοπικών ασυμβατοτήτων χρήσεων γης (πχ ελαιουργεία, κτηνοτροφικές μονάδες, κοιμητήρια εντός οικισμών) με την οργάνωση των χρήσεων, σε συνδυασμό με παρεμβάσεις στις τεχνικές υποδομές (όπως εγκατάσταση αποχετευτικού δικτύου κ.ά.), αλλά και τις κοινωνικές υποδομές. Η άμεση γειτνίαση του νέου αυτοκινητόδρομου «Λεύκτρο – Σπάρτη» με τον οικισμό Καραβά Σουστιάνων, όπως και η διέλευση της γραμμής υψηλής τάσης της ΔΕΗ μέσα από οικιστικές περιοχές αντιμετωπίζονται από το ΣΧΟΟΑΠ ως σημαντικές απειλές για την υγεία του πληθυσμού και προτείνονται επαρκή μέτρα αντιμετώπισης.
Υλικά περιουσιακά στοιχεία – κοινωνικο-οικονομικό περιβάλλον: Ισχυρά θετικές, πρωτογενείς και δευτερογενείς επιδράσεις από την οριστική οργάνωση των χρήσεων στο σύνολο της περιοχής μελέτης (εντός και εκτός οικισμών) ως ένα σταθερό, μακροπρόθεσμο υπόβαθρο οικονομικής δραστηριοποίησης. Ενίσχυση των παραγωγικών τομέων από κατευθύνσεις όπως η απομάκρυνση ασύμβατων χρήσεων από τη γεωργική γη και η διασύνδεση αγροτικής παραγωγής και μεταποιητικής δραστηριότητας. Ισχυρή αναπτυξιακή προοπτική για οικοτουριστική δραστηριότητα μέσω των κατευθύνσεων ανάδειξης και προστασίας του φυσικού και πολιτισμικού πλούτου. Η βελτίωση του οδικού δικτύου θα επιδράσει ευεργετικά στην αναβάθμιση των μεταφορικών συνθηκών. Ενδεχόμενες αρνητικές επιδράσεις σε πρώτο επίπεδο από την απομάκρυνση ασύμβατων παραγωγικών χρήσεων ως συνέπεια του καθορισμού χρήσεων γης στον αστικό και τον εξωαστικό χώρο της, καθώς και από τη θεσμοθέτηση περιορισμών στην παραγωγική δραστηριότητα σε συγκεκριμένες περιοχές.
Πολιτιστική – ιστορική – αρχιτεκτονική κληρονομιά: Ισχυρά θετικές επιδράσεις, καθώς η προστασία και η ανάδειξη του πολιτιστικού αποθέματος είναι από τις πρώτες προτεραιότητες του σχεδίου. Οι ευρύτερες περιοχές των Αρχαιολογικών Χώρων Μυστρά και Σπάρτης τίθενται υπό αυστηρούς περιορισμούς σε ό,τι αφορά την ανθρώπινη δραστηριότητα, μέχρι την οριστικοποίηση των καθεστώτων προστασίας από τους αρμόδιους φορείς. Παράλληλα, προτείνεται σειρά μέτρων προστασίας για αρχαιολογικά μνημεία, θέσεις λαογραφικού ενδιαφέροντος και παραδοσιακούς οικισμούς.
Χρήσεις γης – αστικό περιβάλλον: Ισχυρά θετικές επιπτώσεις από την εφαρμογή του Σχεδίου σε θέματα ασυμβατότητας χρήσεων γης και αναβάθμισης αστικού περιβάλλοντος. Σπουδαιότερη τομή η θεσμοθέτηση των ορίων του νέου Μυστρά, σε συνδυασμό με την προώθηση αστικών αναπλάσεων και δημιουργίας χώρων πρασίνου σε όλους τους οικισμούς, καθώς και την πρόταση εναλλακτικών χαράξεων σε τμήματα του εθνικού και του επαρχιακού δικτύου που θα συμβάλλουν στην οδική αποσυμφόρηση του οικισμού της Μαγούλας.
Τοπίο: Ισχυρά θετικές επιπτώσεις στην προστασία και την ανάδειξη του τοπίου από την εισαγωγή περιορισμών στις Περιοχές Ειδικής Προστασίας και στις Περιοχές Ελέγχου και Περιορισμού της Δόμησης που διαθέτουν σπουδαία τοπιολογικά χαρακτηριστικά, την ανάδειξη δικτύου περιπατητικών διαδρομών, αλλά και από ειδικότερες δράσεις, όπως η αποκατάσταση του ανενεργού λατομείου, η υπογειοποίηση των εναέριων δικτύων ΔΕΗ και ΟΤΕ, καθώς και η απαγόρευση της ανεξέλεγκτης διάνοιξης αγροτικών δρόμων στον εξωαστικό χώρο.
Συμπερασματικά, όπως υποστηρίζουν οι μελετητές, «οι επιπτώσεις του συνόλου των προτάσεων του ΣΧΟΟΑΠ, σε σχέση με τους στόχους που έχουν τεθεί σε κάθε επίπεδο, αναμένονται, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, ισχυρά θετικές». Όπως εκτιμάται, «οι όποιες αρνητικές επιπτώσεις μπορούν να συσχετισθούν με την εφαρμογή του σχεδίου αφορούν περιβαλλοντικές επιδράσεις από νέα έργα και εγκαταστάσεις που, είτε προβλέπονται άμεσα από το ΣΧΟΟΑΠ (πχ ΕΕΛ στον οικισμό της Μαγούλας), είτε προκύπτουν ως συνέχεια της προτεινόμενης αναδιάρθρωσης των χρήσεων γης».
Αντιμετώπιση περιβαλλοντικών επιπτώσεων
Σύμφωνα με τη μελέτη, το διεθνούς εμβέλειας πολιτιστικό απόθεμα και η σπάνια εναλλαγή τοπίων υψηλής αισθητικής αξίας αποτελούν τα πιο κομβικά συγκριτικά πλεονεκτήματα για τη μελλοντική ανάπτυξη της ΔΕ Μυστρά. Συνεπώς, προκύπτει άμεσα στο σχεδιασμό η προτεραιότητα προστασίας, διατήρησης και ανάδειξής τους, καθώς και αποκατάστασης σε περιπτώσεις υποβάθμισης. Επιπρόσθετα, στο σχεδιασμό λαμβάνονται υπ’ όψιν περιβαλλοντικές παράμετροι, όπως η προστασία της βιοποικιλότητας, η προστασία της ποιότητας εδαφικών και υδατικών αποδεκτών, η επάρκεια των υδατικών πόρων για την κάλυψη των υδρευτικών και αρδευτικών αναγκών, η ανάσχεση φαινομένων όπως κατασπατάληση της γης λόγω άναρχης δόμησης και η σύγχυση ασύμβατων χρήσεων γης και η αποτελεσματική λειτουργία των υποδομών διαχείρισης των αστικών, στερών και υγρών αποβλήτων.
Οι κυριότερες δράσεις που προτείνονται από τη μελέτη είναι συνοπτικά οι εξής:
- Άμεση επικαιροποίηση και θεσμοθέτηση του Προεδρικού Διατάγματος για το Εθνικό Πάρκο του Ταϋγέτου, και, εν συνεχεία, εκπόνηση πενταετούς Διαχειριστικού Σχεδίου, καθώς και εξειδικευμένων τοπικών σχεδίων δράσης για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων φαινομένων υποβάθμισης, με προτεινόμενη προτεραιότητα τη λαθροθηρία.
- Άμεση εφαρμογή σειράς δράσεων προστασίας, διαχείρισης και αποκατάστασης των δασικών περιοχών, σε συνέχεια σχετικών κατευθύνσεων από τον περιφερειακό σχεδιασμό.
- Άμεση εφαρμογή σειράς δράσεων για την ορθολογική, ολοκληρωμένη διαχείριση των οργανικών αποβλήτων από μεταποιητικές και αγρο-κτηνοτροφικές μονάδες της περιοχής μελέτης, σε συνέχεια σχετικών κατευθύνσεων από τον περιφερειακό σχεδιασμό.
- Διερεύνηση, με την εκπόνηση των απαραίτητων μελετών (βοσκοϊκανότητας, ΜΠΕ κλπ), της δυνατότητας χωροθέτησης κτηνοτροφικών ζωνών στη ΔΕ Μυστρά (αρχικά προτεινόμενη θέση: περιοχή οικισμού Λογγάστρας), καθώς και της δυνατότητας χαρακτηρισμού εδαφών της περιοχής μελέτης ως Γαίες Υψηλής Παραγωγικότητας (αρχικά προτεινόμενη θέση: περιοχή υφιστάμενης και παλαιότερης κοίτης Ευρώτα).
- Διερεύνηση, με την εκπόνηση των απαραίτητων μελετών σκοπιμότητας, της δυνατότητας
εγκατάστασης στη ΔΕ Μυστρά βιώσιμων μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης οργανικών αποβλήτων, καθώς και μικρών υδροηλεκτρικών έργων (αρχικά προτεινόμενη θέση: περιοχή οικισμού Παρορείου).
- Δραστική αντιμετώπιση του ζητήματος άμεσης γειτνίασης του νέου αυτοκινητοδρόμου «Λεύκτρο – Σπάρτη» με τον οικισμό Καραβά Σουστιάνων, με τη λήψη κατάλληλων μέτρων προστασίας του τοπικού πληθυσμού (όπως τοποθέτηση ηχοπετασμάτων και σταθμού μέτρησης αέριων ρύπων), σε συνδυασμό και με τις σχετικές προτάσεις του ΣΧΟΟΑΠ για το θέμα (χωροθέτηση ζώνης πρασίνου, τήρηση ελάχιστων αποστάσεων κτιρίων από αυτοκινητόδρομο).
- Επέκταση απαγόρευσης κάθε δόμησης σε ζώνη 50 m εκατέρωθεν της γραμμής υψηλής τάσης της ΔΕΗ και των πυλώνων της (από 20 m που προτείνει το ΣΧΟΟΑΠ), εφόσον δεν είναι εφικτή η πρόταση του ΣΧΟΟΑΠ περί απομάκρυνσης των γραμμών από τις οικιστικές περιοχές.
- Προώθηση ανάδειξης πολιτιστικής διαδρομής δικτύωσης θέσεων αρχαιολογικού, φυσιολατρικού, λαογραφικού κλπ. ενδιαφέροντος της ΔΕ Μυστρά, η οποία θα αναπτύσσεται από την καστροπολιτεία του Μυστρά έως το σπηλαιοβάραθρο του Καιάδα, διατρέχοντας τις παραρεμάτιες περιοχές των ρεμάτων Σκατιάς και Κνακίων / Μαγουλίτσα.
Ενημερωθείτε για όλη την επικαιρότητα της Λακωνίας και όχι μόνο μέσα από τη συνεχή ροή του www.lakonikos.gr. Κάνετε like στη σελίδα και γίνετε μέλος στην ομάδα του lakonikos.gr στο Facebook για να μαθαίνετε τα νέα πρώτοι! Με το κύρος και την αξιοπιστία του «Λακωνικού Τύπου», της μοναδικής ημερήσιας εφημερίδας της Λακωνίας με ιστορία 27 και πλέον ετών
