Στις 3 Σεπτεμβρίου έπεσε η αυλαία του 31ου Φεστιβάλ του Σαϊνοπουλείου  Ιδρύματος με αφιέρωμα στον αείμνηστο Νίκο Ξυλούρη από τον Λάκωνα τραγουδοποιό και ερμηνευτή Πάνο Μπούσαλη και τους συνεργάτες του. Η συναυλία περιλάμβανε πασίγνωστες επιτυχίες του Ξυλούρη και αποζημίωσε με το παραπάνω τους τυχερούς θεατές.

Αρχικά ο Μπούσαλης εξήρε το έργο του αξέχαστου Κρητικού τονίζοντας ότι η προσφορά του  ήταν τεράστια. Η συναυλία ξεκίνησε με δύο αριστουργηματικά κομμάτια  του Γιάννη Μαρκόπουλου από το Χρονικό (1970) σε στίχους Κ.Χ. Μύρη  (ψευδώνυμο του Κώστα Γεωργουσόπουλου), τα «Ήταν ο τόπος μου» και «Πόσα χρόνια δίσεχτα». Ακολούθησε το περίφημο «Οι οχτροί» του Γ. Μαρκόπουλου σε στίχους Γιώργου Σκούρτη από το δίσκο «Διάλειμμα» (1972). Στη συνέχεια ο Μπούσαλης απέδωσε πολύ όμορφα δύο από τα γνωστότερα Ριζίτικα (1971), τα «Κόσμε χρυσέ» και «Αγρίμια κι αγριμάκια» σε διασκευή Γ. Μαρκόπουλου.

Επόμενο τραγούδι ήταν το τραγικά προφητικό (για τον Ξυλούρη) «Παλληκάρι στα Σφακιά» από τη «Συλλογή»  (1974)  του Σταύρου Ξαρχάκου σε στίχους του Νίκου Γκάτσου και ακολούθησε το πιο χαρούμενο «Φιλεντέμ», ένα από τα πιο πολυτραγουδισμένα παραδοσιακά του Ξυλούρη.

Έπειτα ο Μπούσαλης τραγούδησε τον ξακουστό «Πραματευτή» σε στίχους και μουσική Κώστα Μουντάκη από τα Ερωτικά  (1977) και μετά ήταν η σειρά του «Γεια σου χαρά σου Βενετιά»  (από τη Συλλογή του Σ. Ξαρχάκου σε στίχους Ν. Γκάτσου)  να ξεσηκώσει τον κόσμο και να συνοδέψει τον τραγουδιστή.

Η συνέχεια περιλάμβανε ένα από τα συγκλονιστικότερα τραγούδια της Ελληνικής Μουσικής, το «Άκρα του τάφου σιωπή» από το εμβληματικό έργο του Γιάννη Μαρκόπουλου «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» (1977) σε στίχους του Εθνικού μας ποιητή Διονυσίου Σολωμού.
Μετά την ιερή ανατριχίλα που νιώσαμε με τους Ελεύθερους πολιορκημένους   ο Λάκωνας τραγουδοποιός ερμήνευσε ένα κομμάτι σε δικούς του στίχους με τίτλο «Για τον Νίκο Ξυλούρη» όπου ακούγονται μελωδίες από έργα των Λεοντή, Μαρκόπουλου, Ξαρχάκου, Θάνου και Μουντάκη.

Τη σκυτάλη πήρε  «Η ώρα τούτη» από την Ακολουθία  (1974) του Χριστόδουλου Χάλαρη σε στίχους Γιάννη Κακουλίδη και  στη συνέχεια  το «Όσο βαρούν τα σίδερα» σε στίχους και μουσική Ν. Ξυλούρη από τα Ερωτικά.

Εν συνεχεία βιώσαμε ένα από τα 2-3 καλύτερα σημεία της βραδιάς ακούγοντας  το θρυλικό «Τούτες τις μέρες» από το Καπνισμένο τσουκάλι  (1975) των Χρήστου Λεοντή και Γιάννη Ρίτσου. Εδώ τα λόγια είναι μάλλον περιττά αφού πρόκειται για ένα  τραγούδι  σταθμό στην ιστορία της Ελληνικής Μουσικής.
Ακολούθησαν δύο κοσμαγάπητα  κομμάτια από το δίσκο «Διόνυσε καλοκαίρι μας» (1972) του Σ. Ξαρχάκου. Το πρώτο ήταν «Αυτόν τον κόσμο τον καλό» σε στίχους του Βασίλη Ανδρεόπουλου (ο αξιολάτρευτος παππούς στην παλιά σειρά του ΜΕΓΚΑ «Είσαι το ταίρι μου») και το δεύτερο «Πώς να σωπάσω» σε στίχους Κώστα Κινδύνη.

Το αφιέρωμα συνεχίστηκε με δύο τραγούδια από τον ιστορικό δίσκο Σάλπισμα του Λουκά Θάνου αμφότερα σε στίχους Κώστα Βάρναλη. Το ένα ήταν το επαναστατικό  «Η μπαλάντα του κυρ Μέντιου»  (Άιντε θύμα άιντε ψώνιο) και το άλλο το συγκινητικό «Οι πόνοι της Παναγιάς». Αξίζει να αναφερθεί  ότι η χρονολογία κυκλοφορίας που αναγράφεται στον εν λόγω δίσκο είναι το 1978 αλλά τελικά το έργο κυκλοφόρησε το 1980 λίγο μετά τον πρόωρο χαμό του Ν. Ξυλούρη.

Τη σειρά πήρε το Ριζίτικο «Ο Διγενής ψυχομαχεί» και έπειτα το χιλιοτραγουδισμένο  «Ήτανε μια φορά» από τη Συλλογή του Σ. Ξαρχάκου σε στίχους Κώστα Φέρρη. Το κομμάτι αυτό ακουγόταν στους τίτλους αρχής της σειράς «Οι έμποροι των εθνών» (1974)  που ήταν η πρώτη τηλεοπτική μεταφορά λογοτεχνικού έργου και  βασίστηκε στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη.

Ακολούθησε ο συνταρακτικός Θούριος του Ρήγα Φεραίου με την ανεπανάληπτη μουσική του Χρήστου Λεοντή από το δίσκο Παραστάσεις (1975). Ειδικά για τον Θούριο, σαφώς το χαρακτηριστικότερο τραγούδι που σχετίζεται με την Εθνική Παλιγγενεσία,  τα λόγια είναι πολύ φτωχά για να περιγράψουν τα συναισθήματα που πηγάζουν από την ακρόασή του.

Στη συνέχεια  ακούστηκε το «Γεννήθηκα σε μια στιγμή»  σε στίχους Δημήτρη Χριστοδούλου και μουσική Λίνου Κόκκοτου από το δίσκο «Τα Αντιπολεμικά» (1978) που είναι αναμφίβολα ένας από τους ποιοτικότερους (εξαιρετικοί στίχοι, υπέροχη μουσική, τέλεια ερμηνεία, άριστη ενορχήστρωση) αλλά, δυστυχώς, όχι τόσο αναγνωρισμένους της Ελληνικής δισκογραφίας.

Προτελευταίο τραγούδι ήταν  ο περιλάλητος Ερωτόκριτος  (Τ’ άκουσες Αρετούσα μου τα θλιβερά μαντάτα) σε διασκευή Σ. Ξαρχάκου από τη Συλλογή και το πρόγραμμα τελείωσε με τον ύμνο στη συναδέλφωση των ανθρώπων, το πάντα επίκαιρο «Και να αδελφέ μου» από το Καπνισμένo τσουκάλι.

Συνεργάτες του Πάνου Μπούσαλη ήταν οι εξαίρετοι:
- Νίκος Παπαναστασίου, ακορντεόν-πιάνο
- Ανδρέας Αρβανίτης, λύρα-λαούτο
- Ανδρέας Νικολής, κρουστά-τύμπανα
- Κώστας Βέττας, μπουζούκι-τζουράς

Τη γενική επιμέλεια είχε ο Πάνος Μπούσαλης που κατάφερε με τους συνεργάτες του να μας χαρίσουν ένα μαγικό ταξίδι με όχημα  τα  αθάνατα τραγούδια του Νίκου Ξυλούρη. Οι επιλογές των κομματιών ήταν ιδανικές και φάνηκε ότι οι μουσικοί είχαν μελετήσει σε βάθος την κληρονομιά του αξέχαστου Κρητικού ερμηνευτή. Αναντίρρητα είναι δύσκολη υπόθεση το αφιέρωμα σε έναν ογκόλιθο του Ελληνικού τραγουδιού και θα λέγαμε ότι τα κατάφεραν σε ικανοποιητικότατο βαθμό. Άλλωστε ήταν πολύ σημαντικό να ακούσουμε τόσα σπουδαία τραγούδια από κολοσσιαία έργα της Ελληνικής δισκογραφίας όπως Χρονικό και Διάλειμμα του Γ. Μαρκόπουλου, Συλλογή και Διόνυσε καλοκαίρι μας του Σ. Ξαρχάκου, Σάλπισμα του Λ. Θάνου, Τα  Αντιπολεμικά του Λ. Κόκκοτου,  Ακολουθία του Χ. Χάλαρη, Παραστάσεις του Χ. Λεοντή καθώς και από τα δύο κορυφαία μεταπολιτευτικά έργα, το Καπνισμένο τσουκάλι και τους Ελεύθερους πολιορκημένους.

Παρεμπιπτόντως ακούγεται κατά κόρον η (σωστή) άποψη  ότι οι ερμηνείες των νεότερων ερμηνευτών δεν πλησιάζουν αυτές των μυθικών τραγουδιστών του παρελθόντος (Ξυλούρης, Μπιθικώτσης, Καζαντζίδης κ.α.). Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να ξανακούσουμε δια ζώσης τα τραγούδια με τα οποία τους εφοδίασαν οι χαρισματικοί συνθέτες της χώρας μας και γνωρίσαμε από τις πράγματι αξεπέραστες φωνές τους. Ακόμα και τώρα υπάρχουν στη χώρα μας αξιολογότατοι ερμηνευτές που αποδίδουν αξιοπρεπώς τα μουσικά διαμάντια περασμένων δεκαετιών και αξίζει να στηρίζουμε τις προσπάθειές τους.

Σε κάθε περίπτωση αξίζουν συγχαρητήρια στους διοργανωτές και τους μουσικούς συντελεστές για μια συναυλία που ήταν η τελευταία για το 31ο Φεστιβάλ του Σαϊνοπουλείου και  αυτό το στοιχείο προσέδωσε ένα τόνο μελαγχολίας στη βραδιά αφού το επόμενο καλοκαίρι είναι πολύ μακριά.

Τελειώνοντας θα ήθελα να απευθύνω πρόταση προς τις επιτροπές  του Ιδρύματος  να προσπαθήσουν να φιλοξενήσουν ακόμα περισσότερες εκδηλώσεις  κατά το καλοκαίρι του 2019 και πρόσκληση προς τους κατοίκους του νομού μας να ανταποκριθούν σε αυτές κατακλύζοντας το Σαϊνοπούλειο θέατρο.

Δημήτρης Κονιδάρης

Δείτε αργότερα και video

Φωτο: Χρ. Πετρούλιας

Ενημερωθείτε για όλη την επικαιρότητα της Λακωνίας και όχι μόνο μέσα από τη συνεχή ροή του www.lakonikos.gr. Κάνετε like στη σελίδα και γίνετε μέλος στην ομάδα του lakonikos.gr στο Facebook για να μαθαίνετε τα νέα πρώτοι! Με το κύρος και την αξιοπιστία του "Λακωνικού Τύπου", της μοναδικής ημερήσιας εφημερίδας της Λακωνίας με ιστορία 20 και πλέον ετών