Σε προηγούμενο σημείωμά μας είχαμε αναφέρει πως στο παρόν τουλάχιστον δεν ωφελεί να αναλωνόμαστε καθημερινά για το τι φταίει και ποιος φταίει, που φτάσαμε στην κρίση. Αντίθετα πρέπει να παραδειγματιστούμε απʼ αυτά που έχουμε πάθει και ενωμένοι να κοιτάξουμε στο μέλλον.
Τώρα εκείνα που προέχουν είναι δύο τινά. Αφʼ ενός η οικονομική ανάκαμψη και αφʼ ετέρου η δημιουργία μιας σύγχρονης Πολιτείας. Δηλαδή πράγματα που όχι μόνο ανάγονται στο μέλλον, αλλά και που το ένα προϋποθέτει το άλλο.
Αμφότερα όμως έχουν υψηλό κόστος αλλά και ρίσκο. Το κόστος ήδη το πληρώνουμε ακριβά. Με θυσίες. Το ρίσκο όμως ως τόλμημα παίζεται, γιατί αφʼ ενός εμπεριέχει το στοιχείο της διακινδύνευσης και αφʼ ετέρου συνδέεται αιτιοκρατικά με εκείνο που κρίνεται ως πιθανόν με βάση κάποια αναγκαία και σταθερά δεδομένα.
Από εδώ πρέπει να ξεκινήσει η εκτίμηση. Από τα δεδομένα. Δηλαδή από αυτά που δεν μπορούν να αγνοηθούν, γιατί υπάρχουν. Διότι, αν αντίθετα σταθούμε στο απλό πιθανόν χωρίς όμως σταθερά δεδομένα, τότε μπορούμε να καταλήξουμε στο απίθανο. Στην παταγώδη αποτυχία.
Έτσι, κατʼ ανάγκη μπαίνουμε σε μία επίπονη πλην όμως αναγκαία περιπέτεια σκέψης και διανοητικής υπέρβασης, για το αν και πώς μπορούμε ως λαός να οδεύσουμε ασφαλώς προς το μέλλον, χρησιμοποιώντας ως κύριο εργαλείο τον ορθολογισμό, δηλαδή τους κανόνες της λογικής.
Γιατί, αν αντίθετα επιλέξουμε τον εμπειρισμό ή την αναγωγή ξεπερασμένων ιδεολογιών, παραδοσιακών ή πατριωτικών ιδεολογημάτων σε αυθεντίες και αντί του ορθού λόγου συρθούμε στις παγίδες του κενού λόγου, τότε ζήτω που καήκαμε.
Έχουμε λοιπόν και λέμε: Υπάρχουν και ποιά πρέπει να δεχτούμε ως – θετικά ή αρνητικά - σταθερά δεδομένα, με βάση τα οποία θα πορευτούμε στο μέλλον; Διότι, αν ούτε το ένα ούτε το άλλο γίνει δεκτό, τότε απλά λαϊκίζουμε και καιροσκοπούμε επʼ ωφελεία κερδοσκοπικών απογραφών της συμφοράς. Τούτο το τελευταίο όμως και ως απλός ισχυρισμός είναι υπερβολικό και φτάνει στα όρια του μηδενισμού, οπότε καλό είναι a priori να σταθούμε στην θετική τοποθέτηση του ερωτήματος.
Ας αναφερθούμε λοιπόν ενδεικτικά σε κάποια απʼ αυτά:
Η θέση της χώρας είναι στην Ευρώπη ή όχι; Και αν όχι, θα πορευτούμε ως αναχωρητές στον δρόμο της διεθνούς μοναξιάς; Αποκομμένοι από τον γεωπολιτικό και γεωπολιτισμικό μας χώρο; Και μάλιστα με σοβαρά εθνικά θέματα να βρίσκονται σε μετέωρη κατάσταση;
Θέλουμε το Ευρώ ως νόμισμά μας; Αν όχι, έχουμε μετρήσει καλά τι θα σημάνει επιστροφή στη φτωχούλα και ανυπόληπτη διεθνώς Δραχμή; Σε ποια χώρα σʼ ολόκληρο τον κόσμο έχει συμβεί αλλαγή του νομίσματός της επί το χειρότερο;
Είναι λογικό η χώρα, παραβιάζοντας τους στοιχειώδεις κανόνες των διεθνών συμβάσεων δανεισμού, να συντηρείται διαρκώς με δανεικά για χάρη μιας έξω από κάθε μέτρο οικονομικής ευμάρειας και πλασματικού ευδαιμονισμού του λαού της; Αν όχι, τότε γιατί μας φταίνε οι δανειστές μας, που μπροστά στον κίνδυνο να χάσουν τα χρήματά τους, διέκοψαν τις νέες δανειοδοτήσεις;
Όταν οι δανειστές αρνήθηκαν να μας δανείζουν, θα έπρεπε να ανοίξουμε πόλεμο μαζί τους και να πάρουμε τα όρη; Αν όχι, τότε δεν ήταν αναγκαίο να στραφούμε σε όσους οργανισμούς προσφέρονταν να μας δανείσουν και μάλιστα με μικρότερο τόκο απʼ αυτόν που ζητούσαν οι δανειστές μας, ώστε κάποια στιγμή να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στις υποχρεώσεις μας;
Δηλαδή δεν θα έπρεπε τότε να προσφύγουμε στους οργανισμούς αυτούς (Ε.Ε., Ε.Κ.Τ. κʼ Δ.Ν.Τ.); Και αν όχι, τότε με τι χρήματα το Κράτος θα αντιμετώπιζε τις άμεσες ανάγκες του, που χωρίς χρηματικές εισροές από την Ευρώπη ήταν μέσα ως το λαιμό;
Αν δεν είχαν υπογραφεί τα μνημόνια, θα ήταν καλύτερα τα πράγματα; Αν ναι, τότε μήπως τρέχουμε; Θα ήταν καλύτερα με μισθούς και συντάξεις από άδεια ταμεία και στην καλύτερη περίπτωση που δεν θα περνούσαν τα 200 ? και 400 ? αντίστοιχα κατά μήνα;
Το Κράτος – μοντέλο, που άρχισε να διαμορφώνεται μεταπολεμικά, θα έπρεπε να συνεχίσει να υπάρχει με τη μορφή φούσκας υπό έκρηξη; Αν όχι, τότε για ποιους λόγους κάποιοι διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους και χύνουν κροκοδείλια δάκρυα στις αναγκαίες προσπάθειες εκσυγχρονισμού ολόκληρου του κρατικού τομέα; Μήπως η έκρηξη της φούσκας και όχι το επιχειρούμενο ξεφούσκωμά της, εξυπηρετεί ανομολόγητα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα;
Οι παλληκαρισμοί, τα νταϊλίκια και τα ζοριλίκια είναι μέσα και τρόποι διεθνών διακανονισμών και συμπεριφορών; Αν όχι, τότε πράττουν καλώς κάποιοι, κυρίως νεοεθνικιστές και νεομαρξιστές, που προτρέπουν το λαό σε γιουρούσια αφροσύνης κατά της διεθνώς παγιωμένης τάξης πραγμάτων;
Είναι σωστό και συμφέρον για τη χώρα να καλλιεργείται ολοένα και περισσότερο η ταλαίπωρη αντίληψη του ελληνοκεντρισμού και κυρίως της αντιπαλότητας με την κακιά Ευρώπη, που διαρκώς δήθεν θέλει το κακό μας;
Το αν ή όχι η Ευρώπη έχει συνδράμει κατά καιρούς τη χώρα μας, δεν έχουμε παρά να κοιτάξουμε τις γειτονικές μας χώρες. Ίσα κι όμοια είμαστε με πολλές απʼ αυτές, ακόμη και τώρα στη φάση της κρίσης που διερχόμαστε;
Είναι σίγουρο πως, όπως κάποιοι ex cathedra ισχυρίζονται, με τις απειλές μας οι Ευρωπαίοι θα ενδώσουν και θα κάνουν αυτά που εμείς θέλουμε, γιατί διαφορετικά θα φτάσουμε σε οικονομικό μπουμ; Και αν με τις γνωστές αυτές απειλές για φωτιά στην πυριτιδαποθήκη συμβεί κάτι τέτοιο, εμείς θα βγούμε από το καμίνι ωφελημένοι; Οι Ευρωπαίοι, αν έτσι συμβεί το πολύ – πολύ μπορεί να τσουρουφλιστούν. Εμείς όμως θα κάψουμε τις όποιες ελπίδες, που μας έχουν απομείνει.
Και για να κλείσουμε την ενδεικτική αναφορά στα προλεχθέντα δεδομένα, θα είμαστε αξιόπιστος και υπεύθυνος λαός αλλά και άξιοι κληροδόχοι της προγονικής πνευματικής ακτινοβολίας, αν αποποιηθούμε τις διεθνείς οικονομικές υποχρεώσεις μας; Αν γίνουμε λαός ʽʼμπαταχτσήςʼʼ; Δηλαδή λαός που αρνείται να πληρώσει τα χρέη του – στα τουρκικά batakci σημαίνει βούρκος (κακοπληρωτής).
Και είναι λογικό και φρόνιμο να ʽʼρίξουμεʼʼ άλλους λαούς της Ευρώπης, που βρίσκονται σε χειρότερη οικονομική κατάσταση από εμάς, με συντάξεις 200 ? – 300 ? και μισθούς 400 ? - 500 ?, οι οποίοι όμως συνεισφέρουν για να σωθούν οι κατά πολύ υπέρτερες δικές μας απολαβές;
Και η ʽʼμπαταχτσίδικηʼʼ αυτή συμπεριφορά είναι γενναιότητα και πατριωτισμός; Είναι ηρωισμός και μεγαλειώδες εγχείρημα; Είναι ελευθερία και αξιοπρέπεια; Μήπως τελικά εκτός των άλλων δεινών είναι και σκλαβιά και υποταγή στο μαύρο μέλλον της διεθνούς περιφρόνησης; Όπως το έπαθαν κάποιοι άλλοι ʽʼμπαταχτσήδεςʼʼ λαοί της Ν. Αμερικής, οι οποίοι όμως εκ των υστέρων έτρεχαν και δεν έφταναν, παρακαλώντας τους παλιούς δανειστές τους;
Η πτώση στον γκρεμό, που κάποιοι ισχυρίζονται πως θα μας οδηγήσουν τα μνημόνια, ενέχει τουλάχιστον τα στοιχεία της αξιοπρέπειας του αγώνα της αποτροπής της πτώσης. Το επιλεκτικό όμως βούτηγμα στο βούρκο είναι η χείριστη ταπείνωση. Ακόμη και αν καταφέρει κάποιος να βγει σώος από το βούρκο, η λάσπη θα έχει κολλήσει πάνω του. Και το σύνδρομο αυτό της λάσπης θα τον κατατρύχει.
Αυτό το διαρκές στίγμα διεθνούς περιφρόνησης και ασήκωτο βάρος εσώτατου άγους θα κληροδοτήσουμε στα Ελληνόπουλα του μέλλοντος; Υπάρχει πιο σκληρή σκλαβιά από την υποταγή σε ένα μέλλον δίχως μοίρα ενός ιστορικού λαού, με το σημάδι της ντροπής ʽʼστο πέτο της καρδιάς τουʼʼ;
Η αντιπολίτευση ως θεσμός του δημοκρατικού πολιτεύματος πρέπει να προστατεύει την ύπαρξή της και τον ρόλο της, πάντα όμως για το καλό όχι μόνο της δημοκρατίας αλλά και της πολιτείας. Αυτό κανείς δεν το αρνείται και για τη σημερινή αντιπολίτευση στη δική μας χώρα.
Όμως σε χρόνους σοβαρών κρίσεων, όπως αυτούς που διερχόμαστε ως λαός και κράτος, προέχει το συμφέρον αμφοτέρων τούτων, του οποίου συμφέροντος προαπαιτούμενο είναι η πολιτική ομοψυχία και συμπόρευση, που θα ενισχύσουν τις ελληνικές διαπραγματευτικές θέσεις για δυνατή και ευνοϊκή ρύθμιση του χρέους της χώρας.
Διαφορετικά για ό,τι πάει στραβά, δεν θα υπάρξουν δικαιωμένοι ή μη. Θα υπάρξουν συλλήβδην υπαίτιοι και υπόλογοι.
Σύμφωνα με τον μεγάλο Έλληνα ιστορικό Πολύβιο* – ο οποίος βίωσε και ιστόρησε την παρακμή και την υποταγή του ελληνισμού – στο συνέδριο των Ελλήνων που έγινε στη Ναύπακτο (217 π.Χ.) με την παρουσία και του Φιλίππου του Εʼ, ο Ναυπάκτιος Αγέλαος, αρχηγός της αντιπροσωπείας των Αιτωλών, είπε το εξής ιστορικά δικαιωμένο: “Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι … να προχωρήσουμε με μία σκέψη δένοντας τα χέρια, όπως αυτοί που περνάνε τα ποτάμια, … οι πόλεμοι και όλα τα παιχνίδια που τώρα παίζουμε μεταξύ μας θα κοπούν για όλους μας – αν έλθουν κατακτητές οι Ρωμαίοι ή οι Καρχηδόνιοι - και τότε θα παρακαλούμε τους θεούς να μας δώσουν και πάλι την ελευθερία μας να ρυθμίζουμε τις διαφορές μας μόνοι μας όποτε θέλουμε, αλλά θα είναι πολύ αργά”.
Τα λόγια αυτά του Αγέλαου στάθηκαν προφητικά, γιατί σύμφωνα και με τον Γερμανό ιστορικό Herman Bengtson το πανελλήνιο αυτό συνέδριο ʽʼήταν το τελευταίο που έγινε με συμβαλλόμενα μέρη μόνο τους Έλληνεςʼʼ.
Αυτόν τον δύσκολο καιρό της εθνικής ανασφάλειας καλό είναι να θυμόμαστε πως η ιστορία δεν είναι μόνο memoria vitae, αλλά και magistra vitae.
_______________________________________________
* Διατριβή επί διδακτορία του Δ. Θ. Κατσουλάκου
   ʽʼΗ ιστορική πραγματικότητα και η φιλοσοφική ερμηνεία της κατά τον Πολύβιοʼʼ
 Πολύβ. 5. 104.
 H. Bengtson, Ιστορία της αρχαίας Ελλάδος.