Σε μεγάλους μπελάδες και περιπέτειες έβαλε τον τεχνικό κόσμο της χώρας, απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) για την εκτός σχεδίου δόμηση. Η ισχύουσα νομοθεσία, με νόμους και διατάγματα ήδη από το 1928 και μετά, καθόριζε τα ζητήματα αυτού του είδους. Ωστόσο, με τη συγκεκριμένη απόφαση του ΣτΕ -που αφορά την Πάτμο- ορίστηκε πως δεν αρκεί το ελάχιστο εμβαδόν των 4 στρεμμάτων, ώστε κάποιος να έχει τη δυνατότητα να κτίσει, καθώς χρειάζεται να αποδειχθεί ότι το οικόπεδο έχει «πρόσωπο» σε κοινόχρηστο δρόμο. Ωστόσο, αυτό είναι αρκετά δύσκολο, καθώς υπάρχει διαφορετική νομική και πολεοδομική ερμηνεία της κοινόχρηστης οδού.
Το Τμήμα Πελοποννήσου του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ), αντιμετωπίζοντας καθημερινά αυτή την αντίφαση, καλεί με ψήφισμά του το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) να δώσει «άμεση και δίκαιη λύση στην εκτός σχεδίου δόμηση». Υποστηρίζει πως η απόφαση του ΣτΕ «προκάλεσε τεράστια σύγχυση στον τεχνικό κόσμο για το αν πρέπει να εφαρμόζεται η ισχύουσα νομοθεσία ή η δικαστική απόφαση (του ΣτΕ)».
«Μαρτύριο της σταγόνας»
Όπως έχει γίνει γνωστό ο υπουργός Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Θεόδωρος Σκυλακάκης, σχεδιάζει μια μεταβατική ρύθμιση για την εκτός σχεδίου δόμηση. Ωστόσο, το ΤΕΕ Πελοποννήσου μιλά για βασανιστική αναμονή: «Ο τεχνικός κόσμος αισθάνεται τον εμπαιγμό του μαρτυρίου της σταγόνας. Από μήνα σε μήνα περιμένουμε την επίλυση του θέματος με νομοθετική ρύθμιση. Η χρονιά έφυγε και έχουν παγώσει τα πάντα».
Το ψήφισμα καλεί το ΤΕ Ελλάδας να προσφύγει στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια κατά της απόφασης του ΣτΕ. Θεωρεί πως η κυβέρνηση «έπρεπε να είχε λύσει “χθες”» στο πρόβλημα, ενώ ζητά από το ΥΠΕΝ «να επιδείξει συνέπεια σε αυτά που έχει ήδη νομοθετήσει και να συμπαραταχθεί με όσους υπερασπίζονται την ελεύθερη οικονομία, το δικαίωμα στην ιδιοκτησία, την αναπτυξιακή δημιουργία και το κράτος δικαίου».
Αναλυτικά το ψήφισμα του ΤΕΕ Πελ/νήσου:
«Με το Ν.4759/20 (Εκσυγχρονισμός της Χωροταξικής και Πολεοδομικής Νομοθεσίας) θεσμοθετήθηκε ο περιορισμός της δόμησης σε περιοχές, για τις οποίες δεν υπάρχει πολεοδομικός σχεδιασμός πρώτου επιπέδου.
Το ΤΕΕ σε συνεργασία με το ΥΠΕΝ έχει ξεκινήσει έναν αγώνα ταχύτητας για την ολοκλήρωση του Πολεοδομικού Σχεδιασμού με την παράδοση μέχρι τον Μάρτιο του 2026 των τοπικών και ειδικών πολεοδομικών σχεδίων της χώρας μας. Οι μελέτες καταγραφής/αναγνώρισης του κοινόχρηστου δημοτικού οδικού δικτύου, μέσω του οποίου επιτυγχάνεται ο έλεγχος και ο εξορθολογισμός της εκτός σχεδίου δόμησης, είναι σε εξέλιξη και αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί έως την 30η Ιουνίου 2025.
Με το νέο θεσμικό πλαίσιο, με τους πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης και τα εργαλεία που υπάρχουν, η χωρική ανάπτυξη και η εδαφική οργάνωση σε τοπικό επίπεδο για το σύνολο της χώρας εξελίσσονται ακολουθώντας τις απαιτήσεις του σύγχρονου βίου του 21ου αιώνα.
Όμως, η έκδοση της αρ. 176/23 απόφασης της ολομέλειας του ΣτΕ έβαλε φρένο στην μέχρι σήμερα ισχύουσα νομοθεσία, που με νόμους και διατάγματα, ήδη από το 1928 και εντεύθεν, καθορίζει την εκτός σχεδίου δόμηση. Οι “οικολογικές φωνές” περί δήθεν προστασίας του περιβάλλοντος από την άναρχη δόμηση είναι τουλάχιστον ατυχείς. Προφανώς μπερδεύουν την έννοια της άναρχης δόμησης με την αυθαίρετη και παράνομη δόμηση, στην οποία όλοι στεκόμαστε απέναντι. Δεν πρέπει να παραβλέπομε το γεγονός, ότι η εκτός σχεδίου δόμηση είναι η μοναδική λύση για πολλές κατασκευές όπως βιοτεχνίες, βιομηχανίες, επαγγελματικά εργαστήρια, τουριστικές εγκαταστάσεις κ.ά., οι οποίες πρέπει να κατασκευάζονται μακριά από τον οικιστικό ιστό. Η δόμηση που αφορά τις κατοικίες εκτός σχεδίου είναι ιδιαίτερα χαμηλή (πχ σε 4.000 τμ δίνεται δικαίωμα δόμησης για κατοικία 200 τμ) και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι αλλοιώνει το φυσικό περιβάλλον. Αντιθέτως δημιουργεί δυνατότητες για ευχάριστες συνθήκες διαβίωσης για την πλειοψηφία των κατοίκων του τόπου μας, συνεισφέροντας ταυτόχρονα στην οικονομική του ανάπτυξη.
Η έκδοση της αρ. 176/23 απόφασης δημιούργησε τεράστια σύγχυση στον τεχνικό κόσμο για το αν πρέπει να εφαρμόζεται η ισχύουσα νομοθεσία ή η δικαστική απόφαση του ΣτΕ. Οι μηχανικοί καλούνται να αναλάβουν την πλήρη ευθύνη για το αν το γήπεδο είναι άρτιο και οικοδομήσιμο σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, ή μη άρτιο και μη οικοδομήσιμο σύμφωνα με την απόφαση του ΣτΕ, όταν συντάσσουν τοπογραφικό διάγραμμα, με όποιο κόστος αυτό συνεπάγεται στις αγοραπωλησίες οικοπέδων. Οι ιδιοκτήτες γηπέδων που γνώριζαν ότι έχουν στη διάθεσή τους ένα περιουσιακό στοιχείο συγκεκριμένης αξίας, πληρώνοντας για πολλά χρόνια τους ανάλογους φόρους στο κράτος και στο οποίο μπορούσαν να βασιστούν, να το εκμεταλλευτούν και να επενδύσουν, διακατέχονται πλέον από ανασφάλεια δικαίου. Αυτή την σχεδόν καθολική απαγόρευση της εκτός σχεδίου δόμησης που επικρατεί εδώ και ένα έτος, η κυβέρνηση έπρεπε να την είχε λύσει “χθες”. Ο τεχνικός κόσμος αισθάνεται τον εμπαιγμό του μαρτυρίου της σταγόνας. Από μήνα σε μήνα περιμένουμε την επίλυση του θέματος με νομοθετική ρύθμιση. Η χρονιά έφυγε και έχουν παγώσει τα πάντα, οι αγοραπωλησίες ακινήτων, οι επενδύσεις, οι κατασκευές.
Σε ένα κράτος δικαίου, η ασφάλεια, η ανάπτυξη, η προστασία της ιδιοκτησίας και η ισονομία των πολιτών θα έπρεπε να είναι δεδομένη. Είναι βέβαιο ότι, σε περίπτωση μη δίκαιης λύσης στο πρόβλημα που έχει προκύψει μετά την αρ. 176/23 απόφαση του ΣτΕ, θα ακολουθήσουν πλήθος προσφυγών από τους θιγόμενους πολίτες. Το ΤΕΕ, στο οποίο κοινοποιείται το παρόν ψήφισμα, καλείται να διερευνήσει τη δυνατότητα προσφυγής κατά της ανωτέρω απόφασης του ΣτΕ στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια. Το ΥΠΕΝ οφείλει να επιδείξει συνέπεια σε αυτά που έχει ήδη νομοθετήσει και να συμπαραταχθεί με όσους υπερασπίζονται την ελεύθερη οικονομία, το δικαίωμα στην ιδιοκτησία, την αναπτυξιακή δημιουργία και το κράτος δικαίου».
