Είχαμε την καλή τύχη να παρακολουθήσουμε οικογενειακά τη γιορτή των 20 χρόνων της μεγάλης ομάδας ‘Κοινωνία’ στο Νέο Ψυχικό στις 21/12/2023. Αυτή την ομάδα συγκαλεί ο Ναύαρχος, Επικ. Καθηγητής Πανεπιστημίου και διευθυντής της ιατρικής εταιρείας, Ελληνική Ομαδική Αναλυτική ‘Κοινωνία’, καθώς και της Ελληνικής Εταιρείας Ομαδικής Ανάλυσης και Ψυχοθεραπείας, Βασίλης Μενούτης του Γεωργίου (πρώτος μου ξάδελφος).
Υπήρχε πολύς κόσμος και γιορτινός. Η συνάντηση ήταν πανηγυρική. Μετά τα καλωσορίσματα ακολούθησαν ασκήσεις για ζέσταμα, με συμμετοχή όλων των περίπου 150 ατόμων. Στη συνέχεια αναρτήθηκε σε τοίχο το πορτραίτο του P. de Maré. Υπήρξαν πολλές ερωτήσεις γι’ αυτό και για την λειτουργία της ομάδας και δόθηκαν απαντήσεις προφορικές και γραπτές.
''Ο Patrick de Maré, ψυχίατρος, ομαδικός αναλυτής, σουηδικής καταγωγής γεννημένος στο Λονδίνο, συνεργάστηκε στο Νοσοκομείο του Northfield (Β΄ παγκόσμιος πόλεμος) με τους Bion, Rickman, και Foulkes, ο οποίος υπήρξε συνιδρυτής το 1952 της Ομαδικοαναλυτικής εταιρείας Λονδίνου (Group - Analytic Society, London) και το 1971 του Ομαδικοαναλυτικού Ινστιτούτου Λονδίνου (Institute of Group Analysis, London). Το 1971 ίδρυσε την Ομαδικοαναλυτική Πρακτική στο Λονδίνο (Group - Analytic Practice).
Έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον, εκτός των μικρών ομάδων (6-12 άτομα), και για τις μεσαίες ομάδες (13-23 άτομα). Το 1992 ίδρυσε το Τμήμα Μεσαίας Ομάδας (Median Group Section). Αυτό εξελίχθηκε αυξητικά, λειτουργικά και αποτελεσματικά ως προς την οργάνωση ομάδων μεσαίου μεγέθους (median), ενδιαμέσων δηλ. των μικρών και των μεγάλων. Δραστηριοποιείται έτσι, ώστε να εποπτεύει ο ένας τον άλλο, να εκπαιδεύει συγκαλούντες και γενικότερα τη διοίκηση, καθώς επίσης να είναι κέντρο αναφοράς.
Έγινε ονομαστός για τις επιτυχίες του διαχρονικά, κυρίως για την καταγραφή των σημαντικών διαφορών και αναλύσεων μεταξύ μικρών και μεσαίων ομάδων. Δημοσίευσε πολλά σχετικά άρθρα και το κλασικό βιβλίο 'Από το Μίσος μέσω του Διαλόγου προς την ‘Κοινωνία’'.
Το πλέγμα επικοινωνίας είναι, αρχικά, υποτυπώδες και συνεπώς η ματαίωση χαρακτηριστική και ό,τι το σπουδαιότερο. Το μίσος που γεννιέται από αυτήν μετασχηματίζεται από τον διάλογο και αναπτύσσεται δημιουργική ενδοψυχική ενέργεια της ώριμης προσωπικότητας, ουδετεροποιημένη πια, και άρα ξεχωριστή από την ενστικτώδη θετική ή αρνητική. Μετά έρχεται η σκέψη. Είναι ωφέλιμο για τα μέλη και γενικά τους ανθρώπους να μάθουν τον διάλογο, όπως τη γλώσσα που μιλούν. Στην κατάσταση της μεσαίας ομάδας η διαδικασία της σκέψης έχει δύο διαστάσεις, την πλαγιωμένη έως οριζόντια (lateral), που λαμβάνει υπ’ όψιν της εξ ίσου την εμπειρία των μελών και την κάθετη – κατακόρυφη (vertical) των συγκαλούντων (συντονιστών).
Τον Ιούνιο 1996 ήλθε για πρώτη φορά στην Ελληνική Εταιρεία Ομαδικής Ανάλυσης και Ψυχοθεραπείας για διάλεξη ‘Kith, Kin, Koinonia’ (Φίλοι, Συγγενείς, ‘Κοινωνία’), σεμινάριο και εργαστήριο.
Υπέστη πολλαπλές επιθέσεις ακόμη και από φίλους και συνεργάτες του, οι οποίοι είχαν αποφασίσει ότι η Ομαδική Ανάλυση θα ασχοληθεί μόνο με τις μικρές ομάδες και όχι με μεγαλύτερες. Από την άλλη πλευρά δικαιώθηκε από τον Καθηγητή Rocco Pisani του Πανεπιστημίου της Ρώμης και τον Επίκ. Καθηγητή, Βασίλη Μενούτη. Και οι δύο είχαν μακροχρόνιες εμπειρίες μεσαίων ομάδων. Μάλιστα, ο R. Pisani κάλεσε τον Β. Μενούτη, ο οποίος και παρουσίασε ειδικό σεμινάριο στη Ρώμη. Ο Rocco αρκέστηκε στις μεσαίες μόνο ομάδες.
Αντίθετα, ο Β. Μενούτης, μετά τις έντονες πιέσεις του P. de Maré επί 4 χρόνια, από το 1996 έως το 2000 όταν αυτός ερχόταν στην Αθήνα, σχεδίασε την οργάνωση της μεγάλης αναλυτικής ομάδας ‘Κοινωνία’ και με τη σύμφωνη γνώμη του de Maré την ξεκίνησε στις 21 Δεκεμβρίου 2003. Όλες οι άλλες προσπάθειες για μακροχρόνιες τέτοιες ομάδες έχουν αποτύχει διεθνώς μέχρι σήμερα.
Η ‘Κοινωνία’ ασχολείται με την έκφραση συναισθημάτων φθόνου και κυρίως κακίας (χόλος, μίσος, μνησικακία, χαιρεκακία), καθώς και την ενδοψυχική τους διεργασία δίνοντας ιδιαίτερη αξία στον πολυδιάστατο διάλογο, που ουδετεροποιεί τις καταστρεπτικές της ενέργειες στην πορεία προς ένα κόσμο που διαφωνεί, αντιμάχεται αλλά τελικά τροποποιεί το μίσος σε συνύπαρξη αδελφότητας, έστω και μη προσωπικής.
Σήμερα γιορτάζουμε, λοιπόν, τα 20 χρόνια και τις 180 συναντήσεις της. Πρόκειται για ιδιαίτερης σημασίας στιγμές, καθώς όλα αυτά τα χρόνια έχουν πραγματοποιηθεί αξιομνημόνευτες συναντήσεις γεμάτες ευχάριστες, δυσάρεστες και ανάμεικτες εμπειρίες και καινοτομίες υψηλού νοητικού καθώς και ευρέος κοινωνικού περιεχομένου. Υπενθυμίζεται ότι η ‘Κοινωνία’ είναι η μοναδική, πετυχημένη και μακρόβια μεγάλη δυναμική ομάδα διεθνώς.
Αποτέλεσμα αυτών είναι η απονομή του αγαπημένου πορτραίτου του P. de Maré στον συγκαλούντα την ‘Κοινωνία’, Β. Μενούτη, ως συνεχιστή και διάδοχό του, ιδιαίτερα δε επειδή επέκτεινε, θεωρητικά και πρακτικά, την λειτουργία των μεγάλων ομάδων (25-100), των πολύ μεγάλων (100-200) κλπ έως και πέραν των 800 ατόμων.''
Με το τέλος της συνάντησης της ‘Κοινωνίας’ έγινε απονομή διπλώματος συμμετοχής (Επαινετικόν) και ξεκίνησε η γιορτή για τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά με κάλαντα, τραγούδια Χριστουγεννιάτικα και δώρα σε μικρούς και μεγάλους. Έτσι έκλεισε η γιορτή σε ατμόσφαιρα μεγάλης χαράς και ευχών.
Βασίλης Μενούτης του Χρήστου,
τ. αντιδήμαρχος Δήμου Σπάρτης
