Τον ταλαντούχο και ανερχόμενο Λάκωνα καλλιτέχνη Πάνο Μπούσαλη, που έχει δώσει αξιοπρόσεκτα δείγματα γραφής στην πορεία του μέχρι σήμερα στον χώρο του έντεχνου τραγουδιού, φιλοξενεί η στήλη «ΣυνΛακεδαιμονίων».

Ο Π. Μπούσαλης, που έλκει την καταγωγή του από τα Νιάτα Δ. Ευρώτα, είναι τραγουδοποιός και ερμηνευτής, ενώ έχει αποφοιτήσει και από το Πολυτεχνείο του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ως μηχανολόγος μηχανικός. Στη μουσική του πορεία έχει σπουδαίες συνεργασίες με μεγάλους συνθέτες και ερμηνευτές, όπως ο Σταύρος Ξαρχάκος, ο Χρήστος Λεοντής, ο Λίνος Κόκοτος, ο Θάνος Μικρούτσικος, η Μαρία  Φαραντούρη, Αλκίνοος Ιωαννίδης και άλλους σπουδαίους καλλιτέχνες. Έχει στο ενεργητικό του δύο προσωπικούς δίσκους (Γκέμμα, Σεμπρεβίβα) και πολλές συμμετοχές σε δισκογραφία άλλων καλλιτεχνών, ενώ έχει δώσει συναυλίες σε Ελλάδα, Κύπρο, Ιταλία, Αμερική και Καναδά. Έχει μελοποιήσει Ρίτσο, Βρεττάκο, Αναγνωστάκη, Καρυωτάκη κ.α.. Γράφει στίχο και ποίηση, ενώ έχει πραγματοποιήσει αφιερώματα για μεγάλους ποιητές μας, καθώς και για τον αρχάγγελο της Κρήτης, Νίκο Ξυλούρη.

- Σπάρτη. Μουσική πόλη;
Όλα τα περιβάλλοντα έχουν τη μουσική τους και τους ανθρώπους που την εκφράζουν. Έχω συνδέσει τη Σπάρτη με πολύ ευχάριστες μουσικές στιγμές από την εφηβεία μου, όταν ερχόμουν στο Απολλώνιο Ωδείο, στον δάσκαλο και φίλο Γιάννη Κονιδιτσιώτη. Από τους Σπαρτιάτες εξαρτάται το πόσο μουσική θα είναι η πόλη και το ποιες μουσικές θα συντροφεύουν την ζωή τους.

- Ο άνθρωπος Χρήστος Λεοντής.
Ένας δάσκαλος που νοιάζεται, καθοδηγεί και αγαπάει. Ένας σπουδαίος άνθρωπος, που έχω την τύχη να ζω κοντά του σπουδαίες μουσικές στιγμές, αλλά και απλές καθημερινές και όμορφες ιστορίες. Του χρωστώ πολλά.

- Το περιβάλλον θα συνεχίσει να μας περιβάλλει;
Το περιβάλλον -αν εννοούμε τη φύση- θα μας περιβάλλει με τις δυνατότητες που της αφήνουμε να μάς περιέξει. Πρέπει να πιέσουμε πολύ με τη στάση μας σε μια άλλη ιεράρχηση της ζωής και της παραγωγικής διαδικασίας, που να σέβεται το μέλλον της ανθρωπότητας και όλων των οργανισμών που μας συνοδεύουν στο ταξίδι της ύπαρξης. Ακούγονται και φωνές που αγνοούν την ανθρώπινη ευθύνη στην περιβαλλοντική καταστροφή. Πρέπει να σοβαρευτούμε, να αλλάξουμε ατομικά και να δράσουμε συλλογικά. Δεν υπάρχουν περιθώρια. Μιλάμε συνεχώς για ανάπτυξη και όχι για ζωή. Χρειάζεται απο-ανάπτυξη και αλλαγή ρυθμών ύπαρξης. Η πλειοψηφία των παραγόμενων αγαθών δεν είναι αγαθά. Είναι άχρηστη ύλη, άχρηστη πληροφορία, πεταμένη ενέργεια και φυσικοί πόροι.

- Η μελοποίηση των μεγάλων μας ποιητών είναι μουσική ή εθνική ανάγκη;
Η ποίηση και η μουσική είναι αξίες πανανθρώπινες. Έχουμε μια γλώσσα πλούσια και εξωστρεφή, που μπορεί να εκφράσει πολύ καλά τις ιδέες της αγάπης και της πανανθρώπινης φιλίας, αλλά και κάθε τι όμορφο και συχνά δύσκολο. Τον έρωτα, τις αγωνίες μας και τα μεγάλα ερωτηματικά μας, την αυτοκριτική μας, τον σπαραγμό μας. Έτσι μόνο ανθίζει και ο λόγος και η μουσική που την μεταφέρει στα χείλη των ανθρώπων. Η μελοποίηση δίνει τη δυνατότητα να αποκτήσει πρόσβαση στην ποίηση και κάποιος που δεν έχει διαβάσει το ποίημα, μπορεί κάλλιστα να το τραγουδά. Είναι σημαντικό για την αισθητική του λαού μας,  αλλά και για να καλλιεργηθούν ωραία ένστικτα μέσα μας.

- Ένα σχόλιο για μια τύψη του καιρού του: Νικόλας Άσιμος.
Ο Άσιμος υπήρξε μια πολύ ιδιαίτερη προσωπικότητα. Εμείς δεν τον ζήσαμε, παρά μόνο από τις μουσικές και τον φυγόκεντρο, ταραγμένο και δημιουργικά ταραχοποιό λόγο του. Ένας δημιουργός που ταρακούνησε, προβλημάτισε και ενέπνευσε. Με συγκινεί και η εύθραυστη φύση του, όταν σπάει τον αριστοφανικό ή κυνικό πυρήνα της γραφής του και τσακίζεται με μια ιερή απόγνωση.

- Το «ταξίδι» με τον Σταύρο Ξαρχάκο έχει επιστροφή;
Πάντα επιστρέφεις σε τέτοιες στιγμές. Ένα πραγματικά σπουδαίο ταξίδι γεμάτο διδάγματα, συγκίνηση και δέος.

- Φαντάζεστε μια δουλειά που θα συμμετέχουν μόνο Λάκωνες ομότεχνοί σου;
Υπάρχουν σημαντικοί καλλιτέχνες από τα μέρη μας και θα ήταν όμορφο να συνεργαστούμε σε ένα μουσικό σκοπό. Αλλά επειδή είμαστε και φιλόξενοι θα καλούσαμε και καλλιτέχνες εκτός Λακωνίας στη γιορτή.

- Γράφεται πολιτικό τραγούδι σήμερα;
Εγώ γράφω (γέλια). Και από ό,τι βλέπω και άλλοι δημιουργοί σίγουρα επηρεάζονται από αυτά που ζούμε και τα εκφράζουν. Τώρα το πόσο αυτά ακούγονται παραέξω είναι ένα άλλο ζήτημα. Ζούμε μια σύγχρονη λογοκρισία, που δεν σου απαγορεύεται να γράψεις κάτι, αλλά που τα κυρίαρχα μέσα δεν θα το αναπαράξουν. Αν δεν είσαι σε μια κλίκα καλλιτεχνών που τους προμοτάρουν συγκεκριμένα συγκροτήματα δεν παίζεσαι, εκτός από κάποια ελεύθερα ραδιόφωνα και ελάχιστες τηλεοπτικές εκπομπές.

Γενικά, το καλό τραγούδι, είτε πολιτικό, είτε ερωτικό, είτε ό,τι άλλο θες, δεν βρίσκει διαύλους. Μας κατακλύζει σαβούρα στα fm, στις τηλεοράσεις, και στο διαδίκτυο οι περισσότερες υποστηριζόμενες οικονομικά ιστοσελίδες πασάρουν αβέρτα σκουπίδι. Αυτό γίνεται σε μεγάλο βαθμό σκοπίμως, αφού κάθε τι ποιοτικό δημιουργεί σκεπτόμενους και ευαίσθητους ανθρώπους που δεν μπορείς να τους μεταχειριστείς τόσο εύκολα και να τους ταΐσεις αυτά που θες. Προϊόντα, πληροφορίες, ειδήσεις, που όλα αυτά καθορίζουν και μια στάση ζωής.

- Ένα όνειρο που μπορεί να γίνει πραγματικότητα.
Ποιος ξέρει. Ας ονειρευόμαστε. Κι αυτό από μόνο του είναι ομορφιά.

- Τα Νιάτα, όπου μεγάλωσες, γίνονται τραγούδι;
Τα Νιάτα υπάρχουν ως αναφορά σε τραγούδια μου. Για παράδειγμα στου «Παιχνιδιού τ’ αλώνια», αλλά και στα «Χρώματα». Και άλλα στοιχεία από τον τόπο μας. Ο Ταΰγετος, ο Ευρώτας, η Μονεμβασιά.. Τα βιώματα αυτά υπάρχουν, εξάλλου, σε κάθε χειρονομία μου, μουσική ή όχι. Τα παιδικά χρόνια μας καθορίζουν και η ρίζα μας γίνεται φτερό.

- Το τραγούδι που ζήλεψες.
Α, να ζηλέψω δε νομίζω. Δεν αντιμετωπίζω έτσι την τέχνη, κτητικά και ανταγωνιστικά. Χαίρομαι να ακούω ωραία τραγούδια, γιατί αυτομάτως είναι δικά μου και όλου του κόσμου. Το ίδιο και αυτά που γράφω εγώ. Δεν τα γράφω για να πουν «α, τι ωραίο τραγούδι έγραψε». Θέλω να είναι ωραίο για να συγκινήσει, να εμπνεύσει, να ενώσει, να παρηγορήσει και να δώσει χαρά και φως ή και ηρεμία. Αυτά που γράφω εγώ, είναι αυτά που έχω δει, ακούσει, υποπτευθεί, ατενίσει κι αγαπήσει, χωνεμένα στο δικό μου αποστακτήριο και δοσμένα με μια δική μου -αν θες- προφορά. Ο καλλιτέχνης, άλλωστε, επινοεί έναν εαυτό, τον οποίο δεν κατανοεί. Είναι και πολύ μέσα του και έξω από αυτόν. Θα επαναλάβω το χιλιοτραγουδισμένο του Ρίτσου «γιατί εμείς δεν τραγουδάμε για να ξεχωρίσουμε αδερφέ μου απ’ τον κόσμο. Εμείς τραγουδάμε για να σμίξουμε τον κόσμο». Αυτό είναι το τραγούδι μας.


Επιμέλεια: Δημήτρης Αβούρης, Χρήστος Πετρούλιας

Ενημερωθείτε για όλη την επικαιρότητα της Λακωνίας και όχι μόνο μέσα από τη συνεχή ροή του www.lakonikos.gr. Κάνετε like στη σελίδα και γίνετε μέλος στην ομάδα του lakonikos.gr στο Facebook για να μαθαίνετε τα νέα πρώτοι! Με το κύρος και την αξιοπιστία του "Λακωνικού Τύπου", της μοναδικής ημερήσιας εφημερίδας της Λακωνίας με ιστορία 22 και πλέον ετών