Γλυπτά του κοσμούν πολλά μουσεία και δημόσιους χώρους στην Ελλάδα και το εξωτερικό,  ενώ περιλαμβάνονται σε δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές μουσείων και πινακοθηκών όπως η Εθνική Πινακοθήκη, το Μουσείο Βορρέ, η Πινακοθήκη Πιερίδη, το Μουσείο Θεσσαλονίκης, η Πινακοθήκη Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τράπεζας κ.α. Έχει φιλοτεχνήσει πολλές προτομές και ανδριάντες σημαντικών προσωπικοτήτων, καθώς και πολλά μετάλλια, νομίσματα και μεγάλες γλυπτικές συνθέσεις, τοποθετημένες σε δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους. Έχει τιμηθεί με πολλά βραβεία σε διαγωνισμούς, με τελευταίο το πρώτο βραβείο στο διεθνή διαγωνισμό για ένα γλυπτό στο αεροδρόμιο του Σικάγο των ΗΠΑ.

Ο λόγος για τον καταξιωμένο, διεθνούς φήμης Έλληνα γλύπτη κ. Θεόδωρο Παπαγιάννη, ο οποίος παραχώρησε αποκλειστική συνέντευξη στον «Λακωνικό Τύπο», αναφερόμενος στην τέχνη, τη Σπάρτη, τη γενιά του Πολυτεχνείου, τη σημερινή Ελλάδα και τη νεολαία.

- Ο τίτλος «δάσκαλος» πώς κερδίζεται;
Κάνουμε κατάχρηση, νομίζω, σε αυτό τον τίτλο του δασκάλου. Έναν τέτοιο τίτλο, το χρησιμοποιούσαν σπάνια και για σημαντικούς ανθρώπους. Εμείς τον έχουμε του συρμού σήμερα. Βέβαια, στη σχολή μας δεν χρησιμοποιούμε τον τίτλο του καθηγητή, αλλά του «δασκάλου» κι έτσι μένει σε μας που τους διδάσκουμε ο συγκεκριμένος τίτλος, είτε τον αξίζουμε είτε όχι. Έτσι μάς προσφωνούν οι μαθητές μας και κατ ’ακολουθία το χρησιμοποιούν οι πάντες ˙ οι φορτηγατζήδες, οι γερανιστές, οι τεχνίτες. Είναι και μια εύκολη λύση, λες ένα «δάσκαλε» και ξεμπέρδεψες. Αν θέλουμε, όμως, να είμαστε ακριβολόγοι και αυστηροί, θα έπρεπε να χρησιμοποιούμε αυτή τη λέξη με φειδώ.

- Πώς η δημόσια τέχνη αλλάζει την ψυχολογία των πολιτών;
Αυτό μπορεί κανείς να το δει μόνο στις κοινωνίες που η τέχνη υπάρχει στη ζωή του πολίτη. Δεν πάω, βέβαια, στην Αρχαιότητα που η τέχνη υπήρχε στην αγορά, στα άλση, στα ιερά ή στα γυμναστήρια. Γιατί αν ο πολίτης δεν τη βλέπει και δεν υπάρχει στη ζωή του, δεν την έχει ανάγκη και δεν την αναζητά, όπως λίγο πολύ συμβαίνει σε όλες τις χώρες και ως ένα βαθμό και στη δική μας. Η ευεργετική επιρροή της τέχνης στον πολίτη και στην ψυχολογία του, δεν αμφισβητείται. Έχουν γραφτεί πολλά άλλωστε γι’ αυτό το θέμα. Εδώ, πανεπιστημιουπόλεις χτίζουμε, σχολεία ή γυμναστήρια, ξοδεύουμε εκατομμύρια και δεν περνάει από το μυαλό κανενός ότι χρειάζεται και η παρουσία της τέχνης. Τα αποτελέσματα τα βλέπουμε. Το σιγανό βέλος της τέχνης, λέει ο Νίτσε, εισχωρεί σιγά-σιγά στην ψυχή του ανθρώπου και τον μεταμορφώνει.

- Ελληνικό Ιωαννίνων και πρωτοπορία. Ποιο το μέλλον αυτής της σχέσης;
Δεν ξέρω αν είναι πρωτοπορία αυτό που συμβαίνει στο Ελληνικό, άλλωστε στις μέρες μας αυτή η λέξη έχει χάσει τη σημασία της. Ταυτότητα θέλουμε να δώσουμε στον τόπο μας. Να μην χάσει το χαρακτήρα του μέσα σε ένα διεθνοποιημένο περιβάλλον που ισοπεδώνει τα πάντα. Να ξέρουν και οι νεότεροι από ποιους δρόμους πέρασε ο τόπος τους, πώς πορεύτηκαν οι πρόγονοί τους, τι αξίες πίστεψαν. Να έχουν κάποιες σταθερές στη ζωή τους.

- Τι σημαίνει για σας Πολυτεχνείο;
Το Πολυτεχνείο αντιπροσωπεύει κάποιες αξίες. Είναι ένα νεοκλασικό κτίριο, από τα διαμάντια της νεοελληνικής αρχιτεκτονικής, ένα άντρο της γνώσης που δίδαξαν σημαντικοί άνθρωποι, είναι έργο ευεργετών και δει Ηπειρωτών. Έζησα εκεί μέσα 45 χρόνια, σαν σπουδαστής και μετέπειτα σαν δάσκαλος. Το αγάπησα και τώρα που το βλέπω σε τέτοιο χάλι, λυπάμαι. Το να καις, μάλιστα, ένα τέτοιο κτίριο, με τέτοια ιστορία, είναι η μεγαλύτερη παρακμή για έναν τόπο.

- Οι «Δρομείς» σας θα μπορούσαν να κάνουν μια μόνιμη στάση στην ιστορία της Σπάρτης;
Βλέποντας τους μηρούς των αρχαίων γλυπτών, σκέφτομαι τι δρομείς ήταν αυτοί, τι αποστάσεις έκαναν οπλισμένοι! Εμείς σήμερα τρέχουμε με όλες τις ανέσεις αλλά και πάλι υστερούμε. Οι δρομείς που φιλοτέχνησα εγώ, είχαν εκείνους σαν πρότυπο. Η Σπάρτη σίγουρα δικαιούται ένα έργο δρομέων, αφού έχει και την ειδική διαδρομή που προσελκύει ειδικές περιπτώσεις δρομέων.

- Η σύγχρονη γλυπτική στην Ελλάδα προκαλεί το διεθνές ενδιαφέρον;
Το ενδιαφέρον σήμερα μονοπωλείται από τους καλλιτέχνες των μεγάλων κέντρων της τέχνης. Εμείς είμαστε περιφέρεια και σπανίως συμπεριλαμβάνεται κανείς στα ονόματα που ακούγονται. Εκείνοι έχουν το προνόμιο -έστω και ασήμαντοι πολλές φορές- να μας παρουσιάζονται σαν πρότυπα. Γι’ αυτό και δεν υπάρχουν, κατά τη γνώμη μου, αξιολογικά κριτήρια. Όποιος έχει τον τρόπο, μπορεί και προβάλλεται σαν αυθεντία, κι εκείνοι έχουν τον τρόπο. Ο αγώνας λοιπόν είναι άνισος.

- Τι θα λέγατε στους νέους που το όνειρό τους είναι η γλυπτική;
Να κάνουν όσο καλύτερα μπορούν αυτό που θέλουν. Αν μάλιστα θεμελιώνουν τα έργα τους σε αξίες αιώνιες, σε υλικά που αντέχουν, γιατί αυτό εγκαταλείπεται σιγά-σιγά στην τέχνη της γλυπτικής, τότε αργά ή γρήγορα η τέχνη τους θα τους δικαιώσει. Θα τους έλεγα να κοιτάξουν γύρω τους. Δεν ζούμε σε οποιαδήποτε χώρα. Η τέχνη της γλυπτικής σε αυτόν εδώ τον τόπο, έφτασε σε αφάνταστα ύψη, ας μην φανούμε πολύ κατώτεροι. Βέβαια δεν φτάνουν τα υλικά και οι τεχνίτες, η τέχνη θέλει ψυχή.

- Πώς ονειρεύεστε το μέλλον της χώρας μας;
Διαρκώς ονειρεύομαι τα καλύτερα, αλλά δυστυχώς διαψεύδομαι. Αξίζει καλύτερη τύχη ο τόπος μας. Αν προσπαθήσουμε όλοι περισσότερο, κάτι μπορεί να γίνει.

- Πώς θα μπορούσαν οι σημερινές μαθητικές καταλήψεις να συγκινήσουν την ελληνική κοινωνία;
Αυτή η μόδα δεν υπήρχε παλαιότερα, τα τελευταία χρόνια έχει πάρει ανησυχητικές διαστάσεις. Δεν συμφωνώ, ούτε εμπνέομαι από αυτές, μόνο στεναχωριέμαι. Όποιος χάνει και λίγα λεπτά από τη δουλειά του, έλεγε ο δάσκαλός μου, χάνει πολλά απ’ τη ζωή του. «Περί πολλών τυρβάζει» η νεολαία μας, «ενός δε εστί χρειά» που έλεγαν και οι Αρχαίοι. Στον ανταγωνιστικό κόσμο που ζούμε πρέπει να έχει κανείς εφόδια και οι καταλήψεις δεν είναι ο καλύτερος τρόπος να τα αποκτήσεις. Και, δυστυχώς, στις περισσότερες περιπτώσεις δεν ξέρουν και γιατί τις κάνουν.

- Ποιο το μεγαλύτερο φταίξιμο της γενιάς του Πολυτεχνείου;
Δεν μπορώ να απαντήσω στο ερώτημά σας αυτό, ούτε έχω κάνει καμιά ειδική ανάλυση των γεγονότων, ακούγονται διάφορα. Έχουμε και μια τάση να βγάζουμε εύκολα συμπεράσματα, αλλά ειδικότεροι από μένα μπορούν να αναλύσουν ένα τόσο σοβαρό πρόβλημα. Εγώ, παρά το ότι έζησα τότε τα γεγονότα, δεν μπορώ να βγάλω εύκολο συμπέρασμα.

- Τι θα έλεγε ένας νέος του Πολυτεχνείου στα νέα παιδιά σήμερα;
Να αναλάβουν πρωτοβουλίες, να καθαρίσουν το Πολυτεχνείο απ’ τα συνθήματα, απ’ τη βρωμιά που το κατακλύζει για να φανεί η αρχοντιά αυτού του νεοκλασικού συγκροτήματος, που η τωρινή του κατάσταση προσβάλλει τον πολιτισμό. Ή να αποκαταστήσουν (που είναι αδύνατο) τις ζημιές στα μασίφ μάρμαρα που έχουν σπάσει οι διάφοροι, για να τα πετάνε στους αστυνομικούς. Μάρμαρα που ήρθαν, ποιος ξέρει από ποιο λατομείο της Πεντέλης, ποια άγια χέρια τα πελέκησαν, ποια τα τοποθέτησαν και δημιούργησαν αυτό το αρχιτεκτονικό σύνολο. Γι’ αυτά ποιος θα τους μιλήσει; Μπορούν οι νέοι αρχιτέκτονες να τους μιλήσουν; Να καταστρέφουμε είναι εύκολο, να δημιουργούμε είναι δύσκολο, αυτό πρέπει να τους μάθουν.

 - Τα γλυπτά από τα αποκαΐδια του Πολυτεχνείου τι έχουν να πουν στον σύγχρονο Έλληνα;
Ότι βρισκόμαστε σε μεγάλη παρακμή, ότι είμαστε υπνωτισμένοι (όπως έγραψα και σε παλαιότερο κείμενό μου) και δεν συνειδητοποιούμε τι μας συμβαίνει, δεν μπορούμε να αντιδράσουμε σε κάθε είδους καταστροφή. Μεταξύ Πολυτεχνείου και Μουσείου, υπήρχε ένα γλυπτό για την Βόρεια Ήπειρο. Μια μέρα, λοιπόν, το είδα σπασμένο. Σε ποια χώρα θα γινόταν αυτό χωρίς καμία αντίδραση; Εδώ συμβαίνουν όλα αυτά και κανείς δεν αντιδρά. Με τ ’αποκαΐδια του Πολυτεχνείου που δούλευα επί 20 χρόνια, ήθελα να εκδηλώσω τη δική μου αντίδραση, να ξορκίσω το κακό μήπως σταματήσει, αλλά δεν βλέπω τίποτα δυστυχώς.

Ποιος είναι ο Θ. Παπαγιάννης
O Θεόδωρος Παπαγιάννης γεννήθηκε στο Ελληνικό Ιωαννίνων το 1942. Σπούδασε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών ως υπότροφος από το 1961 ως το 1966, με δάσκαλο τον Γιάννη Παππά. Το 1967, με διετή υποτροφία του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών μελέτησε την Αρχαία Ελληνική Τέχνη της Ελλάδας και της ευρύτερης περιοχής της Μεσογείου, πραγματοποιώντας μια σειρά από ταξίδια στην Αίγυπτο, την Μικρά Ασία, την Κύπρο, την Κάτω Ιταλία και τη Σικελία.

Το 1970 διορίστηκε βοηθός Καθηγητής στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας δίπλα στο δάσκαλό του Γιάννη Παππά. Το 1974 συνδημιουργεί με 24 συναδέλφους του, το Κέντρο Εικαστικών Τεχνών (Κ.Ε.Τ). Το 1981-1982 μετεκπαιδεύτηκε στην Ecole Nationale des Arts Appliques et des Metiers d' Art στο Παρίσι, στα νεότερα υλικά της γλυπτικής και τις τεχνικές της. Το 1996-1997, με εκπαιδευτική άδεια έξι μηνών, επισκέφθηκε την Αμερική για να μελετήσει εκπαιδευτικά προγράμματα και οργάνωση εργαστηρίων γλυπτικής των Σχολών Τέχνης της Νέας Υόρκης.

Στα πλαίσια των εκπαιδευτικών ανταλλαγών του Προγράμματος Erasmus, συνδιοργανώνει τακτικά Workshops με την Σχολή του Βερολίνου, της Brera και της Bolognia .

Εδώ και μία εικοσαετία πρωτοστατεί στη διοργάνωση συμποσίων γλυπτικής σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας και της Κύπρου, αφήνοντας μεγάλου μεγέθους γλυπτά, σε δημόσιους χώρους. Τα γλυπτά δημιουργούνται επιτόπου.

Έχει πραγματοποιήσει 45 ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε πάρα πολλές ομαδικές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Με το έργο του έχουν ασχοληθεί επανειλημμένα ο ημερήσιος και ο περιοδικός τύπος καθώς και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Ο Θ. Παπαγιάννης είναι σήμερα Ομότιμος Καθηγητής γλυπτικής στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών. Το 2010 ανακηρύχθηκε Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων στο τμήμα Πλαστικών Τεχνών. Το 2009 δημιούργησε το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης «Θεόδωρος Παπαγιάννης» στα Ιωάννινα.

Το 2015 τιμήθηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Κάρολο Παπούλια με τον Ανώτερο Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος. Το 2017, το 10ο Γυμνάσιο Ιωαννίνων τίμησε τον Θεόδωρο Παπαγιάννη, δίνοντας το όνομά του στο σχολείο.

Επιμέλεια: Δ. Αβούρης, Χρ. Πετρούλιας

Ενημερωθείτε για όλη την επικαιρότητα της Λακωνίας και όχι μόνο μέσα από τη συνεχή ροή του www.lakonikos.gr. Κάνετε like στη σελίδα και γίνετε μέλος στην ομάδα του lakonikos.gr στο Facebook για να μαθαίνετε τα νέα πρώτοι! Με το κύρος και την αξιοπιστία του "Λακωνικού Τύπου", της μοναδικής ημερήσιας εφημερίδας της Λακωνίας με ιστορία 22 και πλέον ετών