Με ιδιαίτερη συγκίνηση και υπερηφάνεια, οι κάτοικοι της Τρύπης κατέκλυσαν τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Σπάρτης, την Τρίτη 7 Οκτωβρίου, για την παρουσίαση του βιβλίου της Δέσποινας Ν. Κούτσαρη, πρώην διευθύντριας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, με τίτλο «Τρύπη ένθα ο Καιάδας» και υπότιτλο «Τοπογραφία – Ιστορία – Λαογραφία». Ένα έργο που, όπως αποδείχθηκε, λειτουργεί ως ανάχωμα στη λήθη της ιστορίας και των παραδόσεων του τόπου.
Στις 320 σελίδες του, το βιβλίο αναβιώνει με πλήρη τεκμηρίωση την ιστορία της Τρύπης και της ευρύτερης περιοχής, συνδέοντας τη ζωή του χωριού με τα μεγάλα διοικητικά κέντρα της Σπάρτης και του Μυστρά που επηρέασαν την πορεία του μέσα στους αιώνες. Η αφήγηση ξεκινά ήδη από τον 9ο π.Χ. αιώνα, όταν οι Δωριείς εγκατέστησαν φρουρά για τον έλεγχο του Καιάδα και των περασμάτων προς τη Μεσσηνία, και εκτείνεται διαμέσου των Σλάβων, του Οσίου Νίκωνα, των Εβραίων, των Βυζαντινών, της Τουρκοκρατίας, της Βενετοκρατίας, της Επανάστασης του 1821, των πολέμων του 20ού αιώνα και του Εμφυλίου, καταγράφοντας τις επιπτώσεις όλων αυτών στην τοπική κοινωνία.
Την παρουσίαση του βιβλίου έκαναν τρεις εξέχοντες επιστήμονες της Λακωνίας: ο Γιάννης Τσουλόγιαννης, καθηγητής στο 3ο Λύκειο Σπάρτης και Δρ. Ιστορίας, η αρχαιολόγος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Σπάρτης και υποψήφια διδάκτωρ Γιάννα Κατσουγκράκη, και η Σοφία Ζυγά, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Οι ομιλητές ανέλυσαν διεξοδικά το περιεχόμενο, αναδεικνύοντας πτυχές άγνωστες στο ευρύ κοινό, που μαρτυρούν τη σοβαρότητα και το βάθος της έρευνας της συγγραφέως.
Στο λαογραφικό μέρος, το έργο αποτυπώνει ήθη και έθιμα που συναντώνται και σε άλλα χωριά γύρω από τη Σπάρτη, αναδεικνύοντας το κοινό νήμα της τοπικής παράδοσης. Όπως σημείωσαν οι ομιλητές, το βιβλίο θα αποτελέσει ένα πολύτιμο ανάχωμα ενάντια στη λήθη της ιστορίας και της λαογραφίας της Τρύπης, που απειλούνται από τον αδυσώπητο χρόνο και την ερήμωση της υπαίθρου.
Παρόντες στην εκδήλωση ήταν και πρόεδροι πολιτιστικών συλλόγων των γύρω χωριών, οι οποίοι εξέφρασαν την ευχή να ακολουθήσουν παρόμοιες εκδόσεις και για τους δικούς τους τόπους.
Η συγγραφέας, Δέσποινα Ν. Κούτσαρη, εξήγησε ότι το κίνητρο για τη συγγραφή του έργου ήταν η αγάπη της για το χωριό της και η παρατηρούμενη λησμονιά της μικροιστορίας του, σε συνδυασμό με την διαφαινόμενη εγκατάλειψή του. Για τη δημιουργία του βιβλίου χρειάστηκε πολυετής έρευνα σε βιβλιοθήκες, στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, σε παλαιές εφημερίδες και περιοδικά, αλλά και σε μαρτυρίες υπερηλίκων Τρυπιωτών.
Το βιβλίο χωρίζεται σε έξι εκτενή κεφάλαια:
1. Τοπογραφία - γεωμορφολογία - κλίμα
2. Ιστορία και κάτοικοι (με 27 υποκεφάλαια)
3. Εκκλησίες
4. Οι πηγές της Τρύπης
5. Θρύλοι και παραδόσεις
6.Καιάδας
Στα παραθέματα του τόμου περιλαμβάνονται παραδοσιακά τραγούδια, κατάλογοι ονομάτων και επωνύμων Τρυπιωτών που πλέον έχουν ξεχαστεί, καθώς και πλούσιο φωτογραφικό υλικό, που επιτρέπει στον καθένα να αναζητήσει τις ρίζες του.
Όπως υπογραμμίζεται από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Τρύπης «Ο Πλήθωνας», το έργο της Δέσποινας Κούτσαρη «θα αποτελέσει ένα ανάχωμα στη λήθη της ιστορίας και της λαογραφίας του χωριού μας που χάνεται και όπου ο νέος τρόπος ζωής που επιφέρει η παγκοσμιοποίηση και η τεχνητή νοημοσύνη, εξαλείφουν με σύντομους ρυθμούς τους παραδοσιακούς τρόπους ζωής. Εμείς, οι συμπατριώτες της συγγραφέως, θέλουμε να την ευχαριστήσουμε εκ βαθέων και να την συγχαρούμε για την γραφή του βιβλίου, που σίγουρα θα αποτελέσει μια παρακαταθήκη πληροφοριών για τις επόμενες γενιές.»
