Το ημερολόγιο έγραφε 12 Νοεμβρίου 2023 όταν σε μια πανηγυρική τελετή στο Διοικητήριο Λακωνίας, αποκαλύφθηκε με κάθε επισημότητα η προτομή του σπουδαίου Σπαρτιάτη μουσουργού, Μιχάλη Μαχαίρα, του ανθρώπου που σημάδεψε με τη μουσική, τη χορωδία και το θέατρο την πολιτιστική ζωή της πόλης και όχι μόνο. Ο αείμνηστος αρχιμουσικός ξεχώρισε για το ταλέντο του, την αγάπη του για τη μουσική παιδεία και την αφοσίωσή του στην προώθηση της ελληνικής μουσικής παράδοσης σε συνδυασμό με την ευρωπαϊκή. Δίδαξε, ίδρυσε χορωδίες, δημιούργησε Φιλαρμονική, ανέβασε θεατρικές παραστάσεις, και καθιέρωσε θεσμούς που ακόμα σήμερα εμπνέουν. Ήταν πρωτοπόρος και οραματιστής, που πρόσφερε στη Σπάρτη πολιτιστική κληρονομιά που δύσκολα συναντά κανείς.
Η προτομή Μαχαίρα φιλοτεχνήθηκε από τον καταξιωμένο Σπαρτιάτη γλύπτη, Δημοσθένη Τζανάκο, με αποκλειστική χρηματοδότηση της Περιφέρειας Πελοποννήσου. Όπως έγραφε σε σχετικό δημοσίευμα (14/11/23) ο «ΛΤ», «το γλυπτό αναμένεται -κατόπιν σχετικών αδειών- να κοσμήσει κεντρικό σημείο της λακωνικής πρωτεύουσας». Κι όμως, δύο χρόνια μετά, η προτομή του μεγάλου μουσουργού δεν έχει βρει ακόμα, όχι μόνιμη, αλλά ούτε καν θέση στην πόλη που τον ανέδειξε και της το ανταπέδωσε επαξίως και ολοκληρωτικά. Οι λόγοι παραμένουν επισήμως άγνωστοι. Προηγούνται μάλλον άλλα ανοιχτά -από τα πολλά που ταλανίζουν τον τόπο- ζητήματα και προβλήματα. Όμως, μια πόλη, ένας δήμος κι εκείνοι που διοικούν δεν μπορούν να μένουν σε αόριστες διακηρύξεις ή να κωλυσιεργούν, προ ενός αυτονόητου καθήκοντος. Ο Μιχάλης Μαχαίρας, ο «πατριάρχης» της μουσικής στη Λακωνία, αλλά και οι συνεχιστές του και όσοι συστοιχίζονται με την παρακαταθήκη του, αξίζουν σεβασμού κι έμπρακτης αναγνώρισης. Ήρθε, λοιπόν, η ώρα -κι ας άργησε- η προτομή να εγκατασταθεί σε περίοπτη θέση της Σπάρτης, εκεί όπου οι παλαιότεροι θα τον θυμούνται και οι νεότεροι θα μαθαίνουν από το έργο, το ήθος και την πορεία του. Η πρόταση της Ευγενίας Τσάχαλη για τοποθέτηση του γλυπτού στο Πάρκο ΟΤΕ–Οσίου Νίκωνος δείχνει τον δρόμο. Φυσικά, οι αποφάσεις θα ληφθούν αρμοδίως και, σαφώς, κάθε εισήγηση είναι ευκταία, ώστε να βρεθεί ο κατάλληλος χώρος.
Η υπόθεση Μαχαίρα έρχεται στο προσκήνιο με αφορμή και την επικείμενη τοποθέτηση της προτομής του ήρωα της Αντίστασης και μεταξύ των εκτελεσθέντων των 118, Χρήστου Καρβούνη, στη νησίδα της συμβολής Παλαιολόγου και Όθωνος Αμαλίας, επίσης εμβληματικό έργο του Δημοσθένη Τζανάκου. Οι Καρβούνης και Μαχαίρας έγραψαν ιστορία ο καθένας στο δικό του μετερίζι. Δύο προσωπικότητες, με διαφορετικές αφετηρίες, διαδρομές και αποτύπωμα, αλλά στο παρόν «ενωμένες» υπό το άρμα της ίδιας ανάγκης και χρέους: Η Σπάρτη να σεβαστεί την Ιστορία της και να φανεί αντάξια των επιφανών προγόνων της. Χιλιοειπωμένο και γραφικό κλισέ, αλλά εις μάτην διαχρονικό…
