Με τη βεβαιότητα της συνέχειας και της επανάληψης έρχονται και φεύγουν οι τέσσερις εποχές του χρόνου ή όσες δεχόμαστε πως είναι. Από αυτή την ακολουθία των εποχών, που χρονικά και τοπικά έχει διαστάσεις και όρια, δημιουργείται μια άλλη εποχή. Θα μπορούσε να αποκαλεστεί «Πέμπτη Εποχή», η μοναδική χωρίς όρια, που έχει τη δυνατότητα του ταυτόχρονου και του ταυτότοπου στην άχρονη και άτοπη διάσταση της ανθρώπινης συνείδησης συμπεριλαμβανομένου και του ασυνειδήτου. Η «Πέμπτη Εποχή», ανθρώπινο δημιούργημα και απόκτημα, περιέχει όλα τα συμβάντα που ο πρωταγωνιστής και οι ήρωές της διαδραμάτισαν ή συμμετείχαν στις άλλες τέσσερις ή στις οσεσδήποτε άλλες εποχές.
Στη «Λιτανεία της Πέμπτης Εποχής», τη δεύτερη ποιητική συλλογή της Λάκαινας Μαντώς Μπελεγρή, επιχειρείται να τιθασευτεί ελάχιστο μέρος αυτής της προσερχόμενης «Εποχής». Πρωταγωνιστής και ήρωες παρακινούνται να υπακούσουν σε κανόνες και αισθητικές και στη σειρά της σελιδοποίησης. Παρακολουθώντας ο θεατής-αναγνώστης τη «Λιτανεία-παρέλαση» της «Πέμπτης Εποχής», αντιλαμβάνεται τον σκοπό της. Δεν είναι ο έπαινος, η τιμωρία ή η άφεση αμαρτιών, αλλά η εξιλέωση.
Η Μαντώ Μπελεγρή είναι συμβολαιογράφος, ενώ παράλληλα με τη νομική της καριέρα, μεταξύ άλλων στο παρελθόν έχει διατελέσει νομαρχιακή σύμβουλος Λακωνίας και περιφερειακή σύμβουλος Πελοποννήσου, εντεταλμένη σύμβουλος σε θέματα Τουρισμού-Πολιτισμού.
Η «Πέμπτη Εποχή» ανέτειλε
στην Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης
Η Ένωση Πνευματικών Δημιουργών Λακωνίας «Χείλων ο Λακεδαιμόνιος» διοργάνωσε εκδήλωση για την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, το Σάββατο 23 Μαρτίου στην κατάμεστη αίθουσα των «Λακώνων Ποιητών» του Διοικητηρίου Λακωνίας. Η Ένωση επέλεξε φέτος έναν ιδιαίτερα συμβολικό τρόπο για να τιμήσει τη διεθνή γιορτή της Ποίησης, με ένα αφιέρωμα στη «Λιτανεία της Πέμπτης Εποχής», εμβαθύνοντας στις ιδιότυπες διαστάσεις του πονήματος της Μ. Μπελεγρή. Ο «ΛΤ» ανατρέχει στην εκδήλωση εκείνης της ημέρας, πλαισιώνοντας το σημερινό δημοσίευμα για το νέο έργο της Λάκαινας συγγραφέως.
Συγκεκριμένα, για την «Πέμπτη Εποχή» και τη δημιουργό της μίλησαν ο πρόεδρος της Ένωσης Πνευματικών Δημιουργών, Νικόλαος Κουφός, ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Σπάρτης, Γιάννης Νικολόπουλος και με υπόμνημά του ο Ιταλός ελληνιστής, φιλέλληνας και πρόεδρος της «Ιταλικής Φιλελληνικής Εταιρείας», Καθηγητής Μάσσιμο Καζούλο. Ποίηση διάβασαν ο πανοσ. αρχιμανδρίτης Ραφαήλ Τσάλτας, οι ηθοποιοί Σοφία Καζατζιάν και Μάριος Ιορδάνου, η Χρυσαυγή Ατσιδάκου και η Γαρυφαλλιά Μαρούλη. Τον εορτασμό συνόδευσε ο «Μουσικός Όμιλος Γυθείου» τής αρχιμουσικού Χρυσάνθης Μάνδρου.
Τον συντονισμό της εκδήλωσης είχε η νομικός και δημοσιογράφος Χρυσαυγή Ατσιδάκου.
Ατσιδάκου: «Αυτός ο τόπος είναι παγκόσμιο σύμβολο
που διαπνέεται από μια ιδιαίτερη πνευματικότητα»
Ακολουθεί η εισήγηση της Χρυσαυγής Ατσιδάκου: «Αυτός ο τόπος που μας έλαχε να ζούμε και είναι παγκόσμιο σύμβολο γενναιότητας, πειθαρχίας και ευθύνης, διαπνέεται από μια ιδιαίτερη πνευματικότητα η οποία, ανά τους αιώνες, αναδύεται μέσα από πρόσωπα–σύμβολα ή έργα–σύμβολα. Φωτεινά παραδείγματα. Η δωρική Λακωνία έχει το προνόμιο με τη λεγόμενη μεγάλη ρήτρα του Λυκούργου να προσφέρει το πρώτο (έστω άγραφο άλλα πασίγνωστο από τους αρχαίους συγγραφείς μέχρι σήμερα) σύνταγμα περιορισμού της απόλυτης εξουσίας της βασιλείας, έχει την τύχη να είναι πατρίδα του Αλκμάνα, -στη Σπάρτη έκανε τη χορική ποίηση ιδιαίτερο λογοτεχνικό είδος- και του Τυρταίου με τα διάσημα εμψυχωτικά θούρια. Έχει την παγκόσμια τιμή να είναι ο τόπος που άνθισε η πρώτη μεταμεσαιωνική αναγέννηση της παλαιολόγειας περιόδου, με τον δικαστή–φιλόσοφο Πλήθωνα να επιχειρεί να μετουσιώσει τον κόσμο των ιδεών του Πλάτωνα για να διορθώσει καθημερινά προβλήματα διοίκησης, οικονομίας και θρησκείας. Έχει την τιμή της μεταβυζαντινής αρχιτεκτονικής και της εξανθρωπισμένης ζωγραφικής του Μυστρά και της Μονεμβασίας. Η Λακωνία έχει τη τιμή να είναι πατρίδα των δύο από τους μεγαλύτερους Έλληνες ποιητές του εικοστού αιώνα, του Γιάννη Ρίτσου και του Νικηφόρου Βρετάκου. Και γυρίζοντας χρονικά πίσω, για να βρεθούμε σήμερα εδώ, έχει την τιμή να είναι πατρίδα ενός εκ των επτά σοφών της αρχαίας Ελλάδας και δη του σοφότερου των σοφών του Χείλωνα του Λακεδαιμόνιου, του πρώτου homo universalis του φιλοσόφου, του νομοθέτη του ελεγειακού ποιητή (αν σώζονταν τα έργα του, είναι σίγουρο ότι θα ήταν άλλη η ιστορία των ποιητικών επών).
Αποδίδουμε μια ακόμη τιμή στη διοργανώτρια του σημερινού εορτασμού Ένωση, που σοφά, αντί άλλης επωνυμίας, επέλεξε να είναι “Χείλων ο Λακεδαιμόνιος”, Ένωση Πνευματικών Δημιουργών Λακωνίας.
Στον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας της Ποίησης, θεσμοθετήθηκε από τον ΟΗΕ εν έτει 1999 και συμπίπτει με την εαρινή ισημερία της 21ης Μαρτίου, η Ένωση των Πνευματικών Δημιουργών Λακωνίας φιλοξενεί τη “Λιτανεία της Πέμπτης Εποχής”, μια συλλογή ποιημάτων της Μαντώς Μπελεγρή, της μητέρας μου. Όπως πολλοί παριστάμενοι γνωρίζουν, από τα φοιτητικά μου χρόνια, συνοδεύω τη μητέρα μου ανά την Ελλάδα και την Ευρώπη στα αυτοδιοικητικά της ταξίδια με τη Λακωνία και την Πελοπόννησο. Δεν μπορούσα να την αφήσω μόνη σήμερα και σε αυτό το ποιητικό της ταξίδι». Και συμπλήρωσε η Χρυσαυγή Ατσιδάκου: «Μεταξύ αυτών που μας παρακολουθούν από μακριά είναι ο πρόεδρος και τα μέλη της ιταλικής Φιλελληνικής εταιρείας της Λομβαρδίας με έδρα το Μιλάνο. Ο Καθηγητής Μάσσιμο Καζούλο, λάτρης της Λακωνίας, επικεφαλής κλασσικών καθηγητών και βυζαντινολόγων των ιταλικών πανεπιστημίων, με υπόμνημά του αναφέρεται εκτενώς στο σημερινό εορτασμό και μάλιστα στη συνεργασία που με τις στοχευμένες δράσεις της Μαντώς Μπελεγρή, ως υπεύθυνης Πολιτισμού και Τουρισμού, καρποφόρησε εδώ και δέκα χρόνια μεταξύ της Περιφέρειας Πελοποννήσου και της Φιλελληνικής της Ιταλίας.
Στο εισηγητικό σημείωμα της έκδοσης, η Μαντώ Μπελεγρή εξηγεί τον τίτλο και το περιεχόμενο της “Πέμπτης Εποχής”, η οποία, για λόγους περιεχομένου, περιλαμβάνει τις εξής ενότητες. “Εν Λακεδαίμονι”. “Εκ του κατά Ιωάννην”. “Των αθώων και των ενόχων”. “Τα αδιέξοδα και Τα αφιερώματα”».
Μ. Μπελεγρή: «Οι σελίδες της “Πέμπτης Εποχής”
είναι ένα είδος σανίδας σωτηρίας»
Από την πλευρά της, η Μαντώ Μπελεγρή ανέφερε στο τέλος του εορτασμού: «Η αποψινή αναφορά μου μοιράζεται σε δυο μέρη. Πρώτο. Πριν από λίγα χρόνια, την ίδια ακριβώς εποχή, βρισκόμαστε στην ίδια φιλόξενη αίθουσα των “Λακώνων Ποιητών”, σε ένα συνέδριο για τον πολιτισμό και την επικοινωνία του. Από την ίδια αυτή θέση, ιδιαίτερα συγκινημένη, αφενός μεν διότι θεωρώ ότι βρίσκομαι και καθένας από μας βρίσκεται στο φιλόξενο σπίτι του και αφετέρου επειδή η Ένωση των Πνευματικών Δημιουργών Λακωνίας μού παραχώρησε τη μεγάλη τιμή να τιμήσω την Παγκόσμια Ημέρα της Ποίησης. Θέλεις η σκιά του Ταϋγέτου και του Μυστρά, θέλεις τα σπαράγματα της αρχαίας Σπάρτης, που περισσότερο τα νιώθουμε παρά τα βλέπουμε, και αυτός είναι ο καημός μας, θέλεις αυτή η κυρίαρχη Λακωνική άνοιξη, δεν υπάρχει, δεν υπάρχει παγκοσμίως καταλληλότερο θέατρο για να γιορτάσουμε την ποίηση.
Από τις εκατοντάδες χιλιάδες σελίδων συμβολαίων που έγραψα, αυτές οι λίγες σελίδες της “Πέμπτης Εποχής” είναι πραγματικά εγώ. Είναι ένα είδος σανίδας σωτηρίας. Είναι η καθυπόταξη και η χειραγώγηση επιθυμιών, συναισθημάτων, απωθημένων, φόβων, ακόμη και των εσχάτων. Λέω ότι η τέχνη και ιδιαίτερα η ποίηση, είναι ο αφρός των ψυχών σε καταστάσεις βρασμού.
Η Πέμπτη εποχή έρχεται από παλιά, από τα μαθητικά μου χρόνια. Περνάει στα φοιτητικά, διατρέχει τη ζωή μου ως επαγγελματίας, κάνει σταθμούς σε γεγονότα και καταστάσεις, έχει κορυφές και βυθούς και μεγάλες χρονικές αναστολές λόγω της σκληρής επαγγελματικής μου ενασχόλησης. Πάντως η Πέμπτη εποχή, δεν είναι αθώα και ανώδυνη. Φαίνεται, ή θα ήθελε να τέτοια, συνήθως στους πρώτους στίχους, σαν ένα ήσυχο ρυάκι, αλλά που τελικά συχνά τρέχει σε ρέμματα. Η ομορφιά, η ηρεμία, η αθωότητα είναι συχνά προσχηματικές για να αναδυθούν αγωνίες, φόβοι, επιθυμίες. Θα πω παραδείγματα. Το ποίημα “Τα μάτια” ξεκινάει με μια ανοιξιάτικη εικόνα, που παίζουν παιδιά και ζώα και τελειώνει σε ένα τραπέζι σε ένα πιάτο με δυο μάτια - μαχαίρια στα δικά μου. Η “φωτογραφία” πάλι ξεκινάει περιγράφοντας ένα παιδάκι για να φτάσει στη καμμένη ζωή, ο όμορφος επισκέπτης του φθινόπωρου τελειώνει με τη στέρηση και την ερήμωση, η ενδεκάτη εκτέλεση ξεκινάει με ένα παιδάκι που διαβάζει ένα βιβλίο για να μιλήσει για ένα θανατοποινίτη που περνάει δέκα χρόνια στο θάλαμο αναμονής εκτέλεσης κλπ. Και δεύτερο, για να κλείσει ο κύκλος που άνοιξε με την εισήγησή της η Χρυσαυγή, κλείνουμε συνεχίζοντας.
Από τις περιηγήσεις μου, τις σχετικές με την προβολή του πλούτου της Λακωνίας και της Πελοποννήσου, συνειδητοποίησα κάτι που το ξεχνάμε ή το παραβλέπουμε οι ίδιοι, ίσως επειδή μας είναι οικείο και καθημερινό, δηλαδή το πόσο ισχυρή παγκοσμίως είναι η επωνυμία της Σπάρτης. Και δεν είναι μόνο οι Τριακόσιοι που έκαναν τη Σπάρτη επωνυμία.
Είναι τα επιτεύγματα του πνεύματος που από τα αρχαϊκά χρόνια, τα κλασσικά, με αδιάκοπη συνέχεια φθάνουν στο φάρο της παλαιολόγειας αναγέννησης και στα λακωνικά επιτεύγματα του σήμερα. Στη Λακωνία, εδώ στον Ευρωπαϊκό νότο, στη Σπάρτη, στη Σκάλα, το Γύθειο, τη Νεάπολη ευδοκιμεί σήμερα η λογοτεχνία και η ποίηση με πολλές ετησίως εκδόσεις. Αυτά τα επιτεύγματα–παρακαταθήκες είναι που μας χρεώνουν ότι αυτός ο τόπος ο δωρικός, ο αυστηρός, ο εσωστρεφής, ο μυστικοπαθής, προσέφερε και προσφέρει τεράστιο πλεόνασμα πολιτισμού, το οποίο είμαστε υποχρεωμένοι να διαχειριστούμε. Οι αυτοδιοικητικές δομές τις οποίες υπηρέτησα επί είκοσι χρόνια και οι οποίες εκπροσωπούνται επαξίως, στο μέτρο του δυνατού και σε ένα τόπο με τόσες ελλείψεις και ανάγκες, είναι υποχρεωμένες να επενδύσουν και επενδύουν και στην παιδεία και τον πολιτισμό. Γνωρίζουμε ότι κάθε έργο υποδομής που γίνεται, κάθε δρόμος, κάθε γέφυρα, κάθε κτίριο, κάθε λιμάνι, κάθε δράση προστασίας και ασφάλειας, κάθε έργο παραγωγής, είναι μέσον και όχι σκοπός. Γίνεται για να προσφέρει στον πολίτη την ευκαιρία και τη δυνατότητα πνευματικής δημιουργίας. Η πνευματική δημιουργία είναι το προσδοκώμενο, το εκλεκτό επίτευγμα του ανθρώπινου πνεύματος. Με αυτά τα λόγια ευχαριστώ όλους, που αυτό το ανοιξιάτικο λακωνικό βράδυ μάς τιμάτε με την παρουσία σας».
Οι παρουσίες
Παρέστησαν, μεταξύ άλλων, ο εκπρόσωπος του σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη κ. Ευσταθίου, πανοσ. αρχιμανδρίτης Ραφαήλ Τσάλτας, οι βουλευτές Λακωνίας, Νεοκλής Κρητικός, Θανάσης Δαβάκης, Νάγια Γρηγοράκου και ο αντιπεριφερειάρχης Λακωνίας, Θόδωρος Βερούτης, οι οποίοι με σχετικές τοποθετήσεις αναφέρθηκαν στο πολιτιστικό απόθεμα της Λακωνίας και στη δημιουργό της «Πέμπτης Εποχής». Παρέστησαν επίσης η πρώην αντιπεριφερειάρχης Λακωνίας και νυν επικεφαλής της μείζονος αντιπολίτευσης στο ΔΣ Σπάρτης, Ντία Τζανετέα, οι εφημέριοι Μυστρά και Ασωπού, πατέρες Λάζαρος Σκάγκος και Γεώργιος Κότσαλης, ο επίτιμος πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Σπάρτης, Παναγιώτης Κομνηνός, η αντιδήμαρχος Μονεμβασίας, Παναγιώτα Αλειφέρη και ο αντιδήμαρχος Ευρώτα, Ιωάννης Χρήστου. Επιπλέον, έδωσαν το «παρών» η υποδιευθύντρια της ΔΟΥ Σπάρτης, Ελένη Καλαμαρά, η πρόεδρος της ΤΚ Ασωπού, Μαριάννα Σταθάκη, εκπρόσωποι των Συλλόγων «Νέα Κίνηση Γυναικών Λακωνίας», «Ευ ζην» και «Νέοι Ορίζοντες», μέλη της Ένωσης των Πνευματικών Δημιουργών Λακωνίας, δημοτικοί σύμβουλοι κλπ.
Αξιοσημείωτο είναι ότι τα έσοδα της εκδήλωσης διατέθηκαν στο Ίδρυμα Χρονίως Πασχόντων Σπάρτης.
