Ο Αϊ-Γιώργης ο Μεγαλομάρτυρας είναι από τους πιο αγαπημένους Αγίους της Εκκλησίας μας. Όλοι οι απανταχού της γης Ορθόδοξοι Χριστιανοί τον σεμνύνονται και τιμούν τη ετήσια μνήμη του.
Ο Αϊ-Γιώργης καταγόταν από πλούσια και αριστοκρατική οικογένεια της Καππαδοκίας της Μικράς Ασίας. Υπηρέτησε ως αξιωματικός του ρωμαϊκού στρατού και μαρτύρησε για τη χριστιανική του πίστη του στα τέλη του 3ου ή αρχές του 4ου αιώνα μ.Χ. στο μεγάλο διωγμό του αυτοκράτορα Διοκλητιανού. Η Εκκλησία μας όρισε να τιμάται ο δια αποκεφαλισμού θάνατός του την 23η Απριλίου κι αν η ημέρα αυτή πέσει πριν από την Ανάσταση μετατίθεται τη Δευτέρα της Διακαινησίμου όπως έγινε φέτος. Στις 3 Νοεμβρίου τιμάται και η ανακομιδή των λειψάνων του.
Η Εκκλησία μας του προσέδωσε τους τίτλους «Μεγαλομάρτυρας» και «Τροπαιοφόρος». Θεωρείται προστάτης του Στρατού Ξηράς και μάλιστα του Πεζικού. Η μορφή του Αγίου και η γιορτή του είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τις παραδόσεις τα ήθη και τα έθιμά μας και γι’ αυτό συγκεντρώνουν πολλές θαυμάσιες διηγήσεις και θρύλους μεταξύ των οποίων αυτός της δρακοκτονίας και της σωτηρίας της βασιλοπούλας.
Ο Αϊ-Γιώργης λατρεύεται και από τους Μουσουλμάνους Τούρκους που σπεύδουν στη Μονή του Αϊ-Γιώργη του Κουδουνά στην Πρίγκηπο, για να προσκυνήσουν την εικόνα του και να ζητήσουν τη βοήθειά του για θέματα που τους απασχολούν.
Το όνομα του Αγίου είναι ελληνικό και προέρχεται από το ουσιαστικό «γεώργιον» (καλλιεργήσιμο) γι’ αυτό ο Αϊ-Γιώργης θεωρείται προστάτης της γεωργικής σποράς που συμπίπτει με την περίοδο της γιορτής του και λέγεται «σποριάρης». Προστάτη τους τον θεωρούν και οι κτηνοτρόφοι που στα παλιά χρόνια αυτήν την περίοδο άφηναν τα πεδινά χειμαδιά και ανέβαιναν στα βουνά για να ξεκαλοκαιριάσουν.
Τα προσωνύμια που απέδωσε ο λαός στον Αι-Γιώργη είναι πάμπολλα και οφείλονται στην ευλάβεια προς το πρόσωπό του, σε κάποιο θαύμα ή σε άλλες αιτίες. Λεγόταν:
-Στην περιοχή του Πόντου από τους Τούρκους «ο Αέρτς ο Ζαντών» δηλαδή ο Άγιος Γεώργιος ο τρελός γιατί τους τιμωρούσε αφαιρώντας τους τα μυαλά.
-Στη Θράκη «ο Αράπης ή Αρακλειανός (Ηρακλειανός) επειδή μια θαυματουργή εικόνα του βρισκόταν στην Ηράκλεια της Προποντίδος. Το προσωνύμιο «Αράπης» του το έδωσαν γιατί σ’ αυτήν την ανάγλυφη εικόνα παρουσιάζεται μαύρος στην όψη.
-Στην Πρίγκηπο της Προποντίδος ονομάζεται «Κουδουνάς» γιατί η εικόνα του βρέθηκε από κάποιον βοσκό σκεπασμένη από μια αρμαθιά κουδούνια σύμβολα της παραφροσύνης.
-Στο Θησείο της Αθήνας «Ακαμάτης» επειδή στην τουρκοκρατία επιτρεπόταν η τέλεση Θείας Λειτουργίας στο ναό του μόνο την 23η Απριλίου.
-Στην Καστοριά «Αϊ-Γιώργης ο Γοργός» γιατί έσπευδε ταχέως εις βοήθεια όσων των επικαλούνταν.
-Στην Κάσο «Αϊ-Καλλάρης» επειδή εικονίζεται έφιππος δηλαδή καβαλάρης.
-Επίσης Βάρδας, Καστρενός, Κλεφτογρασιάς, Κρασάς, Μεθυστής, Φουστανελάς, Φανερωμένος . Πεταλωτής κ.α
Σε παλιότερες εποχές, όταν η παράδοση ήταν καθημερινό λαϊκό βίωμα η γιορτή του συνδυαζόταν με έθιμα χαράς και ευφορίας. Τα χωράφια αγιάζονταν, γινόταν η συγκομιδή του χαμομηλιού (του Αϊ-Γιώργη το λουλουδάκι), στις σαρακατσάνικες στάνες θυσιαζόταν το καλύτερο μαύρο κριάρι και έπαιρναν όρκο για διάφορα σημαντικά ζητήματα.
Πλήθος είναι τα γνωμικά που αναφέρονται στον Άγιο:
«Αϊ-Γιώργη, βοήθα μου, σείε κι εσύ τα πόδια σου», λένε στην Κρήτη.
«Από τ’ Αϊ-Γιωργιού και πέρα δώσ’ του φουστανιού σου αέρα» λένε στη Μεσσηνία.
«Αϊ-Γεώρις να βοηθά σε», είναι γνωστή ευχή των Ποντίων
Σε πολλά μέρη της Ελλάδας γίνονται αυτοσχέδιες ιπποδρομίες προς τιμήν του Αγίου. Οι πιο φημισμένες είναι αυτές στην Ανατολική Λήμνο που έχουν τις ρίζες τους στην περίοδο της τουρκοκρατίας.
Τη Δευτέρα της Διακαινησίμου είχε την τιμητική του το ταπεινό εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου Ψυχικού Σπάρτης που ήταν για πολλά χρόνια κοιμητηριακός ναός. Εδώ μεταφέρθηκε το έτος 1880 το νεκροταφείο της Σπάρτης που βρισκόταν ως τότε στον Άγιο Νικόλαο Χατιπίου και λειτούργησε μέχρι την ίδρυση του 2ου Κοιμητηρίου του Κοσμά του Αιτωλού κοντά στο προσκύνημα του Αγίου Βασιλείου. Το εκκλησάκι του Αϊ-Γιώργη προϋπήρχε όπως αποδεικνύεται από γραπτές πηγές και κυρίως από μια τοιχογραφία του Αγίου Βασιλείου δίπλα από το παραπόρτι της πρόθεσης. Το 1949 το εκκλησάκι ανακαινίστηκε επί μητροπολίτου Διονυσίου Δάφνου με πρωθιερέα του Οσίου Νίκωνος, όπου υπαγόταν ο Αϊ-Γιώργης, τον μακαριστό Αναστάσιο Χίο και ιερέα τον Παναγή Κεφάλα.
Τους τελευταίους μήνες το εκκλησάκι του Αϊ-Γιώργη Ψυχικού έχει αναβαθμιστεί εκκλησιαστικά, αφού με την πρωτοβουλία των κατοίκων της περιοχής, το ανύστακτο ενδιαφέρον των ιερεών του Οσίου Νίκωνος π. Αθανασίου Σπηλιώτη και Κωνσταντίνου Σκάλτσα και την πατρική άδεια του Σεβασμιώτατου Μητροπολίτη μας κ. Ευσταθίου, έχουν αρχίσει να τελούνται λατρευτικές συνάξεις (Εσπερινοί, Λειτουργίες, όρθρος Αναστάσεως), δίνοντας την ευκαιρία σε πολλούς πιστούς να εκκλησιαστούν.
Φέτος ο Αϊ-Γιώργης «φόρεσε» τα καλά του για τη γιορτή του. Εθελοντές Ψυχικάνοι και Νεοκοσμίτες τον φρόντισαν ώστε να υποδεχτεί περιχαρής όσους τιμούν τη μνήμη του. Την Κυριακή του Πάσχα το εσπέρας τελέστηκε πανηγυρικός εσπερινος από τον π. Κωνσταντίνο Σκάλτσα και τον Πρωτοψάλτη Θεόδωρο Τσαγκαρούλη και τη Δευτέρα της Διακαινησίμου Θεία Λειτουργία μετά αρτοκλασίας από τον ίδιο ιερέα και τον Λαμπαδάριο του Οσίου Νίκωνος Ανάργυρο Κονίδη βοηθούμενο από τον κ. Λεωνίδα Μελτίνο που έκανε χρέη Αναγνώστη. Πλήθος κόσμου προσήλθε και στις δύο λατρευτικές συνάξεις. Μετά την απόλυση ομάδα κυριών πρόσφερε σε όλους γλυκίσματα, ενώ έγινε και η καθιερωμένη κλήρωση δώρων από τα οποία ξεχώριζαν ένα λαχταριστό αρνάκι και μια στρουμπουλή κότα, τα οποία πρόσμεναν δεμένα υπομονετικά με τον κόκκινο φιόγκο στο λαιμό που τους χάριζε λαμπριάτικη όψη.
Και του χρόνου με υγεία!