Προτού γίνει αναφορά στην εξωτερική πολιτική της Ελλάδας, κυρίως στις σχέσεις της με την Τουρκία, επαναφέρουμε στη μνήμη πρόσφατα γεγονότα και θέσεις, όπως ακριβώς έχουν καταγραφεί.
Τον Οκτώβριο του 2018 η Τουρκία έστειλε το σκάφος «Barbaros» για έρευνες μέσα στην ελληνική υφαλοκρηπίδα νότια του Καστελόριζου συνοδευόμενο από τρεις φρεγάτες και ένα υποβρύχιο. Η φρεγάτα «Νικηφόρος Φωκάς» του ελληνικού πολεμικού ναυτικού, μετά από εντολή της ελληνικής κυβέρνησης έφτασε σε απόσταση 30 μέτρων από το «Barbaros» απειλώντας το με βύθιση. Το τουρκικό σκάφος άλλαξε ρότα, αποσύρθηκε στα τουρκικά παράλια και δεν ξαναβγήκε στο Αιγαίο.
Ο τότε υπουργός εξωτερικών Ν. Κοτζιάς προωθούσε το κλείσιμο των ελληνικών κόλπων και την επέκταση της οριογραμμής στο Ιόνιο σε συμφωνία με την Ιταλία. Επειδή οι Ιταλοί ψαράδες αντέδρασαν, γιατί περιοριζόταν ο χώρος της αλιείας τους, επιφυλάχθηκε να προχωρήσει τη θέση αυτή σε καταλληλότερο χρόνο. Από τον επόμενο υπουργό εξωτερικών Ν. Δένδια, το πρώτο θέμα αποσιωπήθηκε τελείως -έτσι γινόταν και γίνεται παράνομα η μεταμόρφωση ρώσικου πετρελαίου στα όρια του Λακωνικού κόλπου με τα τάνκερ των Ελλήνων εφοπλιστών- και για το δεύτερο επήλθε συμφωνία με την Ιταλία, με τον Κ. Μητσοτάκη να πανηγυρίζει ότι «μεγαλώσαμε τη χώρα», χωρίς να αρθεί η θέση των Ιταλών ψαράδων.
Μεγάλα διαστήματα κατά τη διάρκεια των ετών 2020, 2021 και 2022 το τουρκικό ερευνητικό σκάφος «Oruc Reis» αλώνιζε στο Αιγαίο φτάνοντας ως τα νότια παράλια της Εύβοιας και την Κρήτη περνώντας προκλητικά μέσα από τις υφαλοκρηπίδες των ελληνικών νησιών, χωρίς καμιά αντίδραση. Είχε απλώσει καλώδια, αλλά δεν ήταν σε θέση να κάνει έρευνες, λόγω του …θορύβου των πλοίων, σύμφωνα με το υπουργείο Άμυνας της Ελλάδος.
Ο υπουργός εξωτερικών Γ. Γεραπετρίτης, ο «εκσυγχρονιστής» επί Σημίτη, μέλος του ΔΣ του ΟΤΕ το 2005, στην αυλή του Γ. Παπανδρέου το 2009, ο διορισμένος στο Δ.Σ. του Ινστιτούτου Κων/νος Καραμανλής το 2016, είναι ο στενός του Κ. Μητσοτάκη. Έχει χαρακτηριστεί από πολιτικό καιροσκοπισμό και επιπολαιότητα, λέγοντας ότι «Αν είχαμε 5.000 ΜΕΘ, θα είχαμε περισσότερους θανάτους», που υποκλίθηκε στον Ερντογάν -κάποιοι μίλησαν για εθνική ντροπή- και πρόσφατα αποκαθήλωσε το σημαντικό έργο της εικαστικού Γεωργίας Λαλέ, με θέμα την καταγγελία της βίας κατά των γυναικών, από το Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στη Νέα Υόρκη αποδεχόμενος τους ακροδεξιούς ισχυρισμούς περί «βεβήλωσης» της ελληνικής σημαίας, πράξη, που κατακρίθηκε σχεδόν από το σύνολο του πολιτικού κόσμου, ως έπαρση λογοκρισίας και εθνικιστικού παροξυσμού.
Και όταν ο Κ. Μητσοτάκης και ο Ν. Δένδιας έκαναν προεκλογικό σόου στον Έβρο το 2023, ότι θα επεκτείνουν το φράκτη, ώστε κανένας πρόσφυγας ή μετανάστης να μην περάσει στη χώρα, πριν από ένα μήνα νομιμοποίησαν χιλιάδες αλλοδαπούς πιεζόμενοι από την έλλειψη εργατικών χεριών. Αξίζει όμως να σημειωθεί τι έλεγε ο Ν. Δένδιας το 2018. «Εγώ δεν πιστεύω στον φράχτη. (…) και επίσης ο φράχτης είναι μέσα στο ελληνικό έδαφος. Αν σου καρφωθεί ένα παιδάκι από την έξω πλευρά του φράχτη που είναι ούτως ή άλλως μέσα στο έδαφός σου, τι ακριβώς θα κάνουμε; (…) Δεν έχω δει φράχτη να προστατεύει ανθρώπινα δικαιώματα». Και βέβαια σιώπησε όταν ανέλαβε το υπουργείο Εξωτερικών και αργότερα το Εθνικής Άμυνας.
Η χώρα μας είναι ανάγκη να προβάλει ένα διεθνές δυναμικό κίνημα ειρήνης αντίστοιχο με την «πρωτοβουλία των 6» του Ανδρέα Παπανδρέου. Η Ελλάδα επιβάλλεται να αναπτύξει σχέσεις φιλίας και καλής γειτονίας με την Τουρκία, αφού οι δυο χώρες γεωγραφικά και ιστορικά είναι υποχρεωμένες να ζουν μαζί, να διαπραγματεύονται και να συνεργάζονται, παρά τα γεγονότα του 1922 και τον ξεριζωμό των Ελλήνων της Μικράς Ασίας την ευθύνη των οποίων, σε πολύ μεγάλο βαθμό φέρει η πολιτική του βασιλιά Κωνσταντίνου Α΄. Έχουν ιδιαίτερη σημασία τα λόγια του Ε. Βενιζέλου, όταν τον Οκτώβρη του 1930 επισκέφθηκε τον Κεμάλ στην Άγκυρα: «Σκοπός της εδώ αφίξεώς μου, είναι να επιβεβαιώσω αβιάστως ότι η Ελλάς θεωρεί τα σημερινά σύνορά της ως οριστικά, ενώ εις την Λωζάνην τα παρεδέχθη εξ ανάγκης. Η υπογραφή του συμφώνου ήτο καθαρώς δευτερεύον ζήτημα, ενώ το πρωτεύον ήτο η πραγματική ανάγκη φιλίας. Δεν είναι αληθές ότι το Αιγαίον χωρίζει, αλλ’ απεναντίας ενώνει τους δύο λαούς, οι οποίοι συζήσαντες επί αιώνας γνωρίζονται και αγαπώνται κατά βάθος».
Διαφορές με την Τουρκία δεν υπάρχουν. Το διεθνές δίκαιο, η σύμβαση του ΟΗΕ για το δίκαιο της θάλασσας και η συνθήκη της Λωζάνης προσδιορίζουν επακριβώς τα σύνορα των δύο χωρών, χωρίς παρερμηνείες και αμφισβητήσεις. Η προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης και μάλιστα με ελληνική πρωτοβουλία, εάν πραγματοποιηθεί, δεν είναι σίγουρο ότι θα δικαιώσει τις ελληνικές θέσεις δεδομένου ότι η Τουρκία είναι ισχυρός παίκτης στη διεθνή σκακιέρα και έχει αυξήσει κατά πολύ τις ζώνες επιρροής της.
Μετά από την ιδιαίτερα επικίνδυνη θέση του βουλευτή της ΝΔ Α. Συρίγου στις 2/1/2024, ότι η συνθήκη της Λωζάνης είναι «παρωχημένη» και κατά 97% άχρηστη φαίνεται ότι δρομολογείται υποχώρηση και εγκατάλειψη των κόκκινων γραμμών στα εθνικά θέματα. Η απόλυτη κάλυψή του από τον Κ. Μητσοτάκη υποδηλώνει την πλήρη αντιστοιχία με τον ίδιο, ο οποίος στις 14/7/2023 απαντώντας στην ερώτηση αν η προσφυγή στη Χάγη απομειώσει την κυριαρχία μας, είχε πει: «Αυτό (η κυριαρχία) είναι μια σχετική έννοια, αλλά πρέπει να σας πω ότι οποιαδήποτε συμφωνία αυτού του τύπου μπορεί ενδεχομένως, ναι, να συνεπάγεται και κάποιες υποχωρήσεις από κάποιες θέσεις οι οποίες μπορούν να αποτελούν την αφετηρία μιας διαπραγμάτευσης». Μήπως οι δεδομένοι και προβλέψιμοι πιέζονται να προβούν σε ανοχές και πράξεις εθνικά επικίνδυνες, αν όχι μειοδοτικές;
«Επιταχύνονται οι εξελίξεις προς μια συνολική διμερή συμφωνία με την Τουρκία, όπου ο ρόλος των ΗΠΑ θα είναι να περιορίσει τις αμέτρητες απαιτήσεις της Τουρκίας ιδίως στο Αιγαίο αφενός και αφετέρου να οδηγήσει την Ελλάδα ως δεδομένο σύμμαχο, σε υποχωρήσεις επί των κυριαρχικών της δικαιωμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο, στο όνομα της ηρεμίας και της σταθερότητας στη Νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ». (Ιωάννης Μάζης, ομότιμος καθηγητής στο ΕΚΠΑ).
Μεγάλες είναι και οι ευθύνες της ΕΕ, γιατί με τη στάση της απομακρύνει την Τουρκία πάνω από δυο δεκαετίες. Η ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ θα ομαλοποιήσει τη συμπεριφορά της και θα την υποχρεώνει να λογοδοτεί για τα τεκταινόμενα από την πλευρά της, παρότι οι κυρώσεις των εταίρων στο παρελθόν εναντίον της Τουρκίας σχετίζονταν με τα δικά τους συμφέροντα.
ΥΓ. Προβληματίζει η πρόσληψη από τον Παναθηναϊκό του πιστού του Ερντογάν, Φατίχ Τερίμ, του «αυτοκράτορα» του βαθέος κράτους της Άγκυρας, πίσω από τα τρόπαια και τις διακρίσεις του οποίου κρύβεται ένα σκοτεινό παρελθόν. Κάποια έντυπα έγραψαν για υπόγειες διαδρομές, ακόμη και για συνεκμετάλλευση στο Αιγαίο και για «αθλητικό εκτουρκισμό».
