Η απαίτηση των λαών για κοινωνική δικαιοσύνη και δημοκρατία είναι διαχρονική. Μετά τον Μάη του ΄68, μια εποχή των μαζικών ξεσηκωμών στην Ευρώπη αλλά και διεθνώς, βλέπουμε μισό αιώνα αργότερα και άλλες μορφές διεκδίκησης με έντονα ριζοσπαστικά χαρακτηριστικά με τον τόνο να δίνουν κυρίως οι νέοι άνθρωποι αλλά και οι γυναίκες. Οι αντιδράσεις εναντίον των πολιτικών της λιτότητας προέρχονταν από τη συνειδητοποίηση ότι δεν ήταν έκτακτες οι αποφάσεις, προκειμένου να αντιμετωπιστεί ένα συγκυριακό πρόβλημα, αλλά η εισβολή του νεοφιλελευθερισμού.
Οι νέες ροές των μεταναστευτικών ρευμάτων, οι οποίες προήλθαν από τις καταπιέσεις και τις διώξεις των ισχυρών, αντιμετωπίζονται πλέον με ρατσιστική ρητορική και πνιγμούς. Το σκηνικό που προέκυψε χρειάζεται νέο τρόπο διαχείρισης και απόκρουσης από τα κοινωνικά κινήματα της νεότερης γενιάς, τα οποία πρέπει να αναλύσουν και να σταθούν απέναντι με σθένος και αποφασιστικότητα στη νέα πραγματικότητα.
Η διαφαινόμενη ανάκαμψη της κοινωνίας, μετά και από το αυθόρμητο παλλαϊκό κίνημα για το έγκλημα των Τεμπών, εν μέσω Θατσερικών απειλών και γενικευμένης καταστολής, αφυπνίζει ολοένα και περισσότερο τους ανθρώπους της εργασίας, οι οποίοι ενεργοποιούνται, κινητοποιούνται και εξεγείρονται ομαδικά, όχι μόνο από κάποιο οικονομικό κίνητρο, αλλά από ένα αίσθημα αξιοπρέπειας, για να υπερασπιστούν τις αξίες της δικαιοσύνης και της ελευθερίας. Η κοινή δράση τους μέσα στον ιστορικό χρόνο, οι αντιστάσεις και οι εξεγέρσεις τους εναντίον της πολιτικής καταπίεσης και της οικονομικής εκμετάλλευσης αναδεικνύουν τον προσανατολισμό προς μια άλλη δομή κοινωνικής συμβίωσης και πάλης, βασιζόμενης στην αλληλεγγύη και τη συνεργασία.
Μέσα από τους εργατικούς αγώνες αναζητούνται νέες μορφές κοινοτικής ζωής και εναλλακτικές δυνατότητες της κοινωνίας. Οι διαμαρτυρίες και οι διεκδικήσεις εμπνέονται και υποκινούνται συχνά από την ιδέα μιας ηθικής οικονομίας, σύμφωνα με την οποία είναι άδικο να κερδοσκοπεί κάποιος εκμεταλλευόμενος τις βασικές ανάγκες του λαού. Η ελαφρά βελτίωση που ανακοινώνεται κατά διαστήματα σε κάποιους ποσοτικούς δείκτες είναι τεχνητή, αφού το βιοτικό επίπεδο μεγάλων τομέων του εργαζόμενου πληθυσμού δεν ξεπερνά την περιορισμένη επιβίωση. Η επιδείνωση της ανθρώπινης ζωής το επιβεβαιώνει.
Κατά καιρούς παρατηρούμε φαινόμενα ακραίας αστυνομικής βίας εναντίον των διαδηλωτών. Η καταστολή, τέκνο του οικονομικού νεοφιλελευθερισμού, ενεργοποιείται, όταν τα κινήματα γίνονται πρόκληση για τις εξουσίες. Όταν μια κυβέρνηση απαντάει με καταστολή σημαίνει ότι κλυδωνίζεται, δεν πατάει σταθερά και προσπαθεί με βίαια μέσα να υπεραμυνθεί των προνομίων, αλλά και των αντιλαϊκών μέτρων που παίρνει. Έχει χάσει την εμπιστοσύνη των πολιτών και επεξεργάζεται και εφαρμόζει τρομοκρατικούς μηχανισμούς σε όσους αντιδρούν και αντιστέκονται. Έτσι ο λαός αντί να υπακούει, εξαγριώνεται και κατεβαίνει μαζικά στους δρόμους, όταν μάλιστα τα πολιτικά εγκλήματα αφορούν τις ζωές αθώων ανθρώπων. Ήταν ιδιαίτερα σκληρή η καταστολή των οργάνων της κυβέρνησης απέναντι στους διαδηλωτές για το έγκλημα των Τεμπών, αγγίζοντας τα όρια της πολιτικής βαρβαρότητας.
Οι νέοι και οι νέες έχουν κάθε λόγο να εξεγείρονται όταν τα ανθρώπινα δικαιώματα συρρικνώνονται ή και καταλύονται, όταν η δημοκρατία και η ελευθερία περιορίζονται, όταν οι ανισότητες διευρύνονται, όταν η εξουσία προστατεύει τα προνομιακά συμφέροντα των λίγων σε βάρος των πολλών. Η ιστορία των κινητοποιήσεων φιλοξενεί πολλά παιδιά, φοιτητές και νέους πνιγμένους στα χημικά, ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνικής μνήμης. Περισσότερες από 20.000 αποβολές επιβλήθηκαν σε μαθητές και μαθήτριες για τη χρήση κινητών τηλεφώνων μέχρι τα μέσα της σχολικής χρονιάς 2024-2025, από τις διατάξεις του π. υπουργού Παιδείας, ο οποίος αναβαθμίστηκε σε υπουργός Οικονομικών, γιατί πρωτοστάτησε στην κατάργηση του άρθρου 16 του Συντάγματος, νομοθετώντας την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων.
Μια θεσμική εκτροπή, την οποία δεν διανοήθηκε να διαπράξει κανείς υπουργός Παιδείας, από τη Μεταπολίτευση και μετά, για τις εφαρμογές νέων «παιδαγωγικών» πειθαρχικών μεθόδων προσαρμογής και τις διώξεις εκπαιδευτικών συνδικαλιστών από τον πιστό στην επιτελική εντολή: «Όποιος δεν προσαρμόζεται πεθαίνει». Σημειώνεται ότι, η παραβίαση του άρθρου 16 του Συντάγματος, σύμφωνα με τον ισχύοντα Ποινικό Κώδικα (άρθρο 134, παρ. 3, στ), συνιστά περίπτωση εσχάτης προδοσίας, τιμωρούμενη «με ισόβια κάθειρξη» (άρθρο 134 παρ. 1) και «αποστέρηση δημοσίων θέσεων και αξιωμάτων» (άρθρο 136).
Οι διαδηλώσεις αποτελούν βασικό αξίωμα και θεμελιακό δικαίωμα της δημοκρατίας. Οι πρόσφατες συγκεντρώσεις την Πρωτομαγιά φανερώνουν τάσεις ανάκαμψης και αναζωογόνησης του εργατικού κινήματος, με την εργατική τάξη να αφυπνίζεται και να αντιδρά στις οικονομικές και πολιτικές απειλές και πρακτικές, ακόμη και στην κρατική βία.
Υπενθυμίσεις: Την Πρωτομαγιά του 1909 γεννήθηκε στη Μονεμβασιά ο Γιάννης Ρίτσος, ένας από τους σπουδαιότερους Έλληνες ποιητές με διεθνή φήμη και ακτινοβολία. Η Σονάτα του Σεληνόφωτος, ο Επιτάφιος και η Ρωμιοσύνη είναι μερικά από τα σημαντικότερα έργα του.
Την Πρωτομαγιά του 1976 σκοτώθηκε σε τροχαίο ο Αλέξανδρος Παναγούλης, ο ασυμβίβαστος μαχητής της δημοκρατίας, που είχε επιχειρήσει να δολοφονήσει τον δικτάτορα Παπαδόπουλο τον Αύγουστο του 1968. Μέσα στα κρατητήρια-κελιά, αντίγραφα τάφου, έγραψε:
«Η μπογιά
Ζωντάνεψα τους τοίχους… φωνή τούς έδωσα… πιο φιλική να γίνουν συντροφιά…/
Κι οι δεσμοφύλακες ζητούσανε να μάθουνε… πού βρήκα την μπογιά…/
Οι τοίχοι του κελιού το μυστικό το κράτησαν… κι οι μισθοφόροι ψάξανε παντού…/
Όμως μπογιά δεν βρήκανε… Γιατί στιγμή δεν σκέφτηκαν στις φλέβες μου να ψάξουν!...».
