Με την αρμόζουσα λαμπρότητα και τις προβλεπόμενες τιμές κορυφώθηκαν την Τετάρτη (29/5) οι επετειακές εκδηλώσεις των «Παλαιολογείων» στον Μυστρά, 571 χρόνια μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης. Σταθμός μνήμης η 29η Μαΐου, με τον Ελληνισμό να ενθυμείται την αποφράδα αυτή ημέρα και την ηρωική θυσία του τελευταίου Αυτοκράτορα του Βυζαντίου, Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, μαζί με τους υπερασπιστές της Βασιλίδας των Πόλεων.

Στον Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Δημητρίου στην καστροπολιτεία του Μυστρά, τελέσθηκαν αρχικά ο όρθρος και η δισαρχιερατική Θεία Λειτουργία προεξάρχοντος του σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Μονεμβασίας και Σπάρτης κ. Ευσταθίου και τη συμμετοχή του θεοφιλεστάτου Επισκόπου Λακεδαιμονίας κ. Θεοφίλου. Έπειτα, έλαβε χώρα επιμνημόσυνη δέηση και εκφώνηση ομιλίας από τον Καθηγητή Βυζαντινής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Ιωάννη Πολέμη, με θέµα «Ο τελευταίος μεγάλος Αγώνας του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου».

Εν συνεχεία έγινε μετάβαση των επισήμων στον ανδριάντα του πεσόντος αυτοκράτορα στην πλατεία Μυστρά, όπου τελέσθηκε τρισάγιο από τον Μητροπολίτη Ευστάθιο. Ακολούθησε κατάθεση στεφάνων, τήρηση ενός λεπτού σιγής και ανάκρουση του Εθνικού Ύμνου. Οι εκδηλώσεις τιμής και μνήμης ολοκληρώθηκαν με παρουσίαση τραγουδιών για την Άλωση, από την χορωδία του Δημοτικού σχολείου Μυστρά – Αγίου Ιωάννη.

Στις εκδηλώσεις, την κυβέρνηση εκπροσώπησε ο υπουργός Επικρατείας, Μάκης Βορίδης, ενώ παρευρέθηκαν, μεταξύ άλλων, οι βουλευτές Λακωνίας, Νεοκλής Κρητικός, Θανάσης Δαβάκης και Νάγια Γρηγοράκου, ο αντιπεριφερειάρχης Λακωνίας, Θεόδωρος Βερούτης, ο αντιπεριφερειάρχης Χωρικού Σχεδιασμού και Διαχείρισης Ακίνητης Περιουσίας, Σπύρος Τζινιέρης, οι δήμαρχοι, Σπάρτης Μιχάλης Βακαλόπουλος, Αλιάρτου-Θεσπιέων Γιώργος Αραπίτσας, Καλαμάτας Θανάσης Βασιλόπουλος, Γορτυνίας Ευστάθιος Κούλης, Ευρώτα Δήμος Βέρδος και Ελαφονήσου Άγγελος Τσιριγωτάκης, εκπρόσωποι των Δήμων Ανατολικής Μάνης και Μονεμβασίας. Επίσης, παρόντες ήταν ο διοικητής Στρατιωτικής Φρουράς Λακωνίας, Ταξίαρχος Δημήτρης Αννετούδης, ο Αστυνομικός Διευθυντής Λακωνίας, Ταξίαρχος Βασίλης Τσιγαρίδης, περιφερειακοί και δημοτικοί σύμβουλοι, εκπρόσωποι φορέων και συλλόγων.

Σε δηλώσεις του ο υπουργός Επικρατείας, Μ. Βορίδης, επεσήμανε: «Αποδώσαμε τις δέουσες τιμές στον Κ. Παλαιολόγο, σε μια τελετή για την οποία αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στον Δ. Σπάρτης που τη διοργάνωσε και στην ΤΚ Μυστρά που συνέβαλε σε αυτή. Είναι σημαντικό να υπάρχουν αυτές οι μνήμες, να θυμόμαστε την καταγωγή μας, την ταυτότητά μας, την ιστορία μας, τον πολιτισμό μας, να ξέρουμε από πού ερχόμαστε και σε μεγάλο αυτό καθορίζει κι όλες τις αξίες που πρέπει να υπερασπιστούμε».

Ο βουλευτής Ν. Κρητικός σημείωσε: «Από τον ιερό αυτό βράχο αναβιώνει το Βυζάντιο. Το μεγαλείο της ελληνικής ψυχής, εδώ παίρνει σάρκα και οστά. Και αυτό μας δείχνει τον δρόμο ότι όταν η Ελλάδα είναι ενωμένη, πάντα μεγαλουργεί».

Ο βουλευτής Θ. Δαβάκης ανέφερε: «Το μνημόσυνο του Κ. Παλαιολόγου, μια συνήθεια που ξεπερνάει τα 100 χρόνια, αποτελεί μια τονωτική ένεση μνήμης, αυτοσυνειδησίας κι εθνικής ανάτασης. Παρά το ότι είναι ένα εξαιρετικά θλιβερό γεγονός η Άλωση, αποτελεί μια απαρχή που δημιούργησε τον νεότερο Ελληνισμό. Ως παράδειγμα των γεγονότων εκείνων, καλό θα είναι να σκεφτόμαστε, να θυμόμαστε, να παραδειγματιζόμαστε και να ακολουθούμε το παράδειγμά τους σε έργα ειρήνης, προόδου, ευημερίας, για τη θωράκιση της πατρίδας μας, της Δημοκρατίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης».

Ο αντιπεριφερειάρχης Λακωνίας, Θ. Βερούτης, παρατήρησε: «Ο τελευταίος Αυτοκράτορας του Βυζαντίου, Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος, αποτέλεσε το σύμβολο της αντίστασης και της ηρωικής θυσίας. Παρά τις αντιξοότητες και τον ανυπέρβλητο εχθρό, ο Κωνσταντίνος επέλεξε να παραμείνει στην πόλη του και να πολεμήσει μέχρι τέλους, χάνοντας τη ζωή του στη μάχη. Την θυσία του τιμήσαμε σήμερα ανηφορίζοντας στον Άγιο Δημήτριο στην Καστροπολιτεία του Μυστρά, στο ιερό σκευοφυλάκιο και χώρο υπεράσπισης του τελευταίου Βυζαντινού Πολιτισμού και των αξιών του.

Η μνήμη της Άλωσης και η ηρωική στάση του Κωνσταντίνου ΙΑ΄ Παλαιολόγου, η αφοσίωση και η αυταπάρνησή του παραμένουν ζωντανές στην καρδιά και στην ψυχή μας. Η θυσία του Αυτοκράτορα αποτελεί πηγή έμπνευσης και υπόμνηση των αξιών της πίστης, της θυσίας και της αντίστασης ενάντια στην αδικία.

Σήμερα, τιμούμε τη μνήμη του τελευταίου Αυτοκράτορα του Βυζαντίου και αναλογιζόμαστε τις επιπτώσεις της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης. Το Βυζάντιο μπορεί να έχει χαθεί, αλλά η κληρονομιά του ζει μέσα από την ιστορία, τον πολιτισμό και την ταυτότητά μας. Τις παρακαταθήκες αυτού του Πολιτισμού και αυτής της θυσίας οφείλουμε να υπερασπιστούμε και να αναδείξουμε και σήμερα με όλες μας τις δυνάμεις».

Ο δήμαρχος Σπάρτης, Μ. Βακαλόπουλος, δήλωσε πως «571 χρόνια μετά την κραυγή “Η Πόλις εάλω”, με σεβασμό και δέος τιμάμε σήμερα τη μνήμη του Κ. Παλαιολόγου. Παράλληλα, όμως αποδίδουμε τιμή στα ιδανικά της πατρίδας μας, τον Χριστιανισμό, και αναγνωρίζουμε την τεράστια σημασία του Βυζαντινού Πολιτισμού στη διαμόρφωση του Δυτικοευρωπαϊκού Πολιτισμού. Ξέρουμε ότι ο Χριστιανισμός κράτησε όρθιο το κράτος μας και ήταν η αφορμή δημιουργίας του Νεοελληνικού κράτους». Παράλληλα, ο κ. Βακαλόπουλος τόνισε ότι «καταδικάζουμε τις βεβηλώσεις που έχουν γίνει στην πόλη μας, στην ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά μας. Και πρέπει κάθε υγιής άνθρωπος που σέβεται την ιστορία, να καταδικάσει και τη βεβήλωση της Αγίας Σοφίας σε τζαμί. Είμαστε εδώ για να τιμήσουμε τους ανθρώπους που αγωνίστηκαν για εμάς, για να είμαστε ελεύθεροι και να έχουμε διαμορφώσει αυτή την ελληνική και χριστιανική συνείδηση. Γιατί, όπως συνηθίζω να λέω, λαός χωρίς μνήμη, λαός χωρίς μέλλον».

Αναδείχθηκαν οι «Μορφές – Ορόσημα
του Βυζαντινού Πολιτισμού»
Επιπροσθέτως, το πρωί της Τρίτης 28 Μαΐου, στο πλαίσιο των Παλαιολογείων, πραγματοποιήθηκε ημερίδα στο Ινστιτούτο Έρευνας Βυζαντινού Πολιτισμού στον Μυστρά, με θέμα «Μορφές – Ορόσημα του Βυζαντινού Πολιτισμού».

Μεταξύ των ομιλητών ήταν και ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κ. Προκόπης Παυλόπουλος, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα «Ο Βυζαντινός Πολιτισμός ως συνισταμένη του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού». Μεταξύ άλλων, ο κ. Παυλόπουλος ανέφερε στον πρόλογό του: «Η ανεκτίμητη, πολυπρισματική, αξία του Βυζαντινού Πολιτισμού αποκαλύπτεται σταδιακώς και αδιαλείπτως, αναδεικνύοντας εναργώς τις πολιτισμικές «αντοχές» της κατά τον ρου της Ιστορίας. Και τούτο διότι οι μελετητές ανακαλύπτουν, συν τω χρόνω, ολοένα και πιο «συναρπαστικές» πτυχές της πεμπτουσίας του Βυζαντινού Πολιτισμού που, συμβατικώς, θεωρούμε ότι είχε ως αφετηρία τον τέταρτο αιώνα και “έπεσε”, μαζί με την Κωνσταντινούπολη, το 1453. Χρησιμοποιείται εδώ ο όρος “συμβατικώς”, διότι οι αυστηροί χρονικοί προσδιορισμοί δεν αρκούν, φυσικά, για να περιγραφεί η πολύπλευρη φυσιογνωμία του Βυζαντίου, πολλώ μάλλον όταν ο πολιτισμικός “φάρος” του Βυζαντινού Πολιτισμού εξέπεμπε, ακόμη και πολύ μετά το 1453, την λάμψη του στην Δυτική Ευρώπη.

Μια λάμψη η οποία άλλωστε ακόμη “καταυγάζει” σήμερα τον ίδιο τον “πυρήνα” του Παγκόσμιου Πολιτισμού, κυρίως δε εκείνον του εν γένει Δυτικού Πολιτισμού, “συνηγορώντας” καταλυτικώς υπέρ της εντυπωσιακής διαχρονίας του Βυζαντινού Πολιτισμού».

Την εκδήλωση τίμησε με την παρουσία του και ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μονεμβασίας και Σπάρτης κ. Ευστάθιος, ο οποίος απηύθυνε χαιρετισμό, ενώ παρέστησαν εκπρόσωποι τοπικών αρχών και φορέων.

«Στο κατώφλι του Μυστρά»
Το βράδυ της ίδιας ημέρας (28/5) έλαβε χώρα η μουσικό-αφηγηματική παράσταση «Στο κατώφλι του Μυστρά» στην καστροπολιτεία του Μυστρά. Οι εξαιρετικοί καλλιτέχνες, ο Λάκωνας Ζαχαρίας Καρούνης και η Μαρία Σουλτάτου με 10μελή ορχήστρα κλασσικών και παραδοσιακών οργάνων, υπό τη διεύθυνση του Θοδωρή Λεμπέση, ταξίδεψαν το ακροατήριο σε μια διαδρομή γεμάτη αρώματα και μνήμες. Από την «καθ’ ημάς Ανατολή» με τραγούδια παραδοσιακά, τραγούδια της Πόλης, της Μικρασίας, του ευρύτερου ελλαδικού χώρου, μέχρι μελωδίες Ελλήνων συνθετών. Ο Ζαχ. Καρούνης ήταν για μία ακόμα φορά συγκλονιστικός και καθηλωτικός, ερμηνεύοντας με το σπάνιο ταλέντο και τη μοναδική χροιά της φωνής του, εκκλησιαστικούς ύμνους, που δημιούργησαν κατανυκτικό κλίμα στον ιστορικό χώρο.

Στη διάρκεια της εκδήλωσης, αποσπάσματα από τα ταξιδιωτικά αριστουργήματα του Νίκου Καζαντζάκη για τον Μυστρά, διαβάστηκαν από τον ηθοποιό Γεράσιμο Σκιαδαρέση, δημιουργώντας μία μοναδική σύνδεση με το σήμερα. Έναν ύμνο στη μνήμη και τη συνέχεια του Ελληνισμού, με επίκεντρο την καστροπολιτεία του Μυστρά.

Δείτε το video

φωτογραφίες: ΛΤ, ΙΜΜΣ