της Νάγιας Γρηγοράκου*
Δυστυχώς, όλοι πλέον έχουμε στον περιβάλλον μας κάποιον συγγενή ή φίλο που κάθε μήνα αγωνιά για μια δόση σε δάνειο, την εφορία ή τα ασφαλιστικά ταμεία, που δε «βγαίνει» και καλείται να αποφασίσει αν θα την «αφήσει πίσω» για να πληρώσει το ενοίκιο ή το ρεύμα. Και αυτό ακριβώς αποδεικνύει ότι το ιδιωτικό χρέος δεν είναι απλώς ένας οικονομικός δείκτης. Είναι μια κοινωνική πληγή που βαθαίνει καθημερινά, περιορίζοντας το διαθέσιμο εισόδημα, στραγγαλίζοντας τη μεσαία τάξη, απειλώντας τη βιωσιμότητα μικρομεσαίων επιχειρήσεων και καλλιεργώντας ανασφάλεια σε εκατομμύρια πολίτες. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι το ιδιωτικό χρέος αποτελεί την άλλη όψη της ακρίβειας και μαζί αποδυναμώνουν τα νοικοκυριά, ενώ την ίδια στιγμή κρατούν την οικονομία καθηλωμένη.
Η πραγματικότητα των αριθμών είναι αμείλικτη: 4 εκατομμύρια φορολογούμενοι χρωστούν στην εφορία, 2,3 εκατομμύρια νοικοκυριά και επιχειρήσεις οφείλουν στον ΕΦΚΑ και πάνω από 1 εκατομμύριο δάνεια χαρακτηρίζονται «κόκκινα». Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση επιλέγει να σιωπά και να παρακολουθεί σχεδόν αμέτοχη την αυθαιρεσία τραπεζών, funds και servicers.
Ο περιβόητος εξωδικαστικός μηχανισμός που υποτίθεται θα έδινε λύσεις, αποδείχθηκε φιάσκο. Λιγότερο από το 15% των αιτήσεων καταλήγει σε ρύθμιση, ενώ από τα 92 δισ. ευρώ «κόκκινων» δανείων που υπήρχαν το 2019, έχουν ρυθμιστεί μόλις 5 δισ. ευρώ. Σαν να μην έφτανε αυτό, τα στοιχεία των ίδιων των εταιρειών διαχείρισης δείχνουν ότι σχεδόν τα μισά δάνεια που ρυθμίζονται ξανακοκκινίζουν μέσα σε τρεις μήνες. Είναι προφανές ότι οι «λύσεις» της Κυβέρνησης έχουν αποτύχει.
Την ίδια στιγμή, οι πολίτες βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα πρωτοφανές καθεστώς αδιαφάνειας. Οι εταιρείες διαχείρισης λειτουργούν χωρίς ουσιαστικούς κανόνες, χωρίς υποχρέωση φυσικής παρουσίας, αφήνοντας τους δανειολήπτες να παλεύουν με «αόρατους» συνομιλητές. Οι τράπεζες περιορίζουν συνεχώς τα υποκαταστήματά τους για να μειώσουν το κόστος, αδιαφορώντας για το γεγονός ότι οι πολίτες δυσκολεύονται ακόμα και για βασικές συναλλαγές. Και όλα αυτά ενώ οι αδιαφανείς χρεώσεις και οι καταχρηστικές προμήθειες έχουν γίνει κανονικότητα.
Μπροστά σε αυτήν την πραγματικότητα, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας απέτυχε παταγωδώς. Δεν παρουσίασε ποτέ ολοκληρωμένη στρατηγική. Δεν έθεσε ποτέ ως προτεραιότητα στην ατζέντα της την προστασία των δανειοληπτών. Και κυρίως, δεν είχε ποτέ την πολιτική βούληση να συγκρουστεί με συμφέροντα.
Απέναντι σε αυτή την αδράνεια, το ΠΑΣΟΚ κατέθεσε τροπολογία στη Βουλή, ένα πρώτο βήμα από το συνολικό του σχέδιο για την αντιμετώπιση του ιδιωτικού χρέους που περιλαμβάνει την προστασία της πρώτης κατοικίας, τις 120 δόσεις, το δικαίωμα προαίρεσης στους δανειολήπτες, την αναμόρφωση του πτωχευτικού δικαίου στην κατεύθυνση εξυγίανσης των επιχειρήσεων, την προστασία της αγροτικής περιουσίας και τη ρύθμιση οφειλών για ευάλωτες κατηγορίες δανειοληπτών. Μια τροπολογία που βάζει στο επίκεντρο τις ανάγκες των πολιτών και όχι τα κέρδη των κερδοσκόπων.
Οι τέσσερις βασικοί άξονες της παρέμβασης είναι ξεκάθαροι:
Προστασία των δανειοληπτών σε ελβετικό φράγκο, με δίκαιη κατανομή του συναλλαγματικού κινδύνου και αναδρομικό επανυπολογισμό των οφειλών. Δεν μπορεί οι πολίτες να πληρώνουν για πάντα έναν βραχνά που δεν δημιούργησαν οι ίδιοι.
Αναβάθμιση του εξωδικαστικού μηχανισμού, με υποχρεωτική συμμετοχή των πιστωτών, αιτιολογημένη απόρριψη προτάσεων και συγκρότηση επιτροπών διευθέτησης. Μόνο έτσι μπορεί να αποκτήσει αξιοπιστία ένα εργαλείο που σήμερα είναι κενό γράμμα.
Υποχρέωση φυσικής παρουσίας των εταιρειών διαχείρισης, με καταστήματα ή να συνεργάζονται με καταστήματα τραπεζών σε κάθε περιφερειακή ενότητα, ώστε ο δανειολήπτης να έχει πραγματική επαφή με αρμόδιο υπάλληλο προκειμένου να εξασφαλίζεται η διαφάνεια για την πορεία της οφειλής του.
Διαφάνεια στις τραπεζικές συναλλαγές, με κατάργηση καταχρηστικών χρεώσεων, ίσες χρεώσεις σε κατάστημα και διαδίκτυο και σαφή ενημέρωση για το αν μια χρέωση αφορά λειτουργικό κόστος ή αμοιβή υπηρεσίας.
Με την πρόταση αυτή δίνουμε ανάσα σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις που σήμερα ασφυκτιούν. Στηρίζουμε την κοινωνική συνοχή, εξασφαλίζουμε δίκαιες ρυθμίσεις και θεσπίζουμε κανόνες εκεί όπου σήμερα κυριαρχεί η αδιαφάνεια και η αυθαιρεσία.
Δυστυχώς, για άλλη μία φορά η Κυβέρνηση αγνόησε την πρότασή μας, συνεχίζοντας το ρεσιτάλ της αλαζονείας της.
Το ιδιωτικό χρέος είναι βαρίδι για την οικονομία και βραχνάς για την κοινωνία. Η κυβέρνηση απέτυχε να το αντιμετωπίσει, γιατί δεν είχε ποτέ σχέδιο και δεν θέλησε ποτέ να συγκρουστεί με τα συμφέροντα. Το ΠΑΣΟΚ, αντίθετα, καταθέτει λύσεις ρεαλιστικές, δίκαιες και βιώσιμες.
Το διακύβευμα είναι σαφές: ή συνεχίζουμε στον δρόμο της αδιαφορίας και των πλειστηριασμών, ή αλλάζουμε πορεία με σχέδιο και αποφασιστικότητα. Η κοινωνία δεν αντέχει άλλο να πληρώνει το τίμημα της κυβερνητικής αδράνειας. Είναι ώρα να περάσουμε από τα λόγια στις πράξεις με πολιτικές που βάζουν τον πολίτη στο επίκεντρο.
*Η Ναγια Γρηγοράκου είναι Βουλευτής Λακωνίας με το ΠΑΣΟΚ -Κίνημα Αλλαγής
