Η Ελλάδα εξακολουθεί να «μεγαλώνει» και ταυτόχρονα να «μικραίνει», όπως αποτυπώνεται στις έρευνες για την εξέλιξη των δημογραφικών μεγεθών. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), το 2024 γεννήθηκαν στη χώρα 68.467 παιδιά, ακόμα λιγότερα δηλαδή συγκριτικά με τα 71.455 το 2023, σε μια ποσοστιαία μείωση της τάξης του 4,2%. Ωστόσο, και το 2023 οι γεννήσεις υπολείπονταν κατά 6,1% εκείνων τού 2022. Οι θάνατοι, αν και σημείωσαν μικρή κάμψη, παρέμειναν σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα, καθώς ανήλθαν σε 126.916 μέσα σε έναν χρόνο. Έτσι, το ισοζύγιο είναι αμείλικτο κι ενδεικτικό της κατάστασης που δείχνει να παγιώνεται, δίχως ορατά σημάδια αντιστροφής: Σχεδόν 60.000 περισσότεροι θάνατοι από γεννήσεις. Δεν είναι υπερβολή ότι κάθε χρόνο «σβήνει» μια ελληνική πόλη από τον χάρτη, υποστηρίζεται ευρέως.
Η δημογραφική κρίση βαθαίνει και απλώνεται, αφήνοντας πίσω της μια κοινωνία που γερνά, χωριά που αδειάζουν και σχολεία που κλείνουν. Κι όμως, μέσα σε αυτή τη γενικευμένη υποχώρηση, 10 περιοχές της χώρας «τόλμησαν» να πάνε κόντρα στο ρεύμα, καθώς την περασμένη χρονιά είδαν αύξηση στις γεννήσεις, μικρές εστίες αισιοδοξίας, απέναντι στα γενικά στατιστικά της επικράτειας. Το ενδιαφέρον, όσο και απρόσμενο στοιχείο είναι ότι ανάμεσα στη 10άδα των νομών συγκαταλέγεται και η Λακωνία, που εμφάνισε αύξηση 9% των γεννήσεων μεταξύ 2023-2024.
Τα στοιχεία για γεννήσεις, θανάτους,
γάμους-σύμφωνα και διαζύγια
• Σύμφωνα με την έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ, οι γεννήσεις στην Ελλάδα κατά το 2024 ανήλθαν σε 68.467 (35.216 αγόρια και 33.251 κορίτσια), καταγράφοντας μείωση κατά 4,2% σε σχέση με το 2023 που ήταν (36.622 αγόρια και 34.833 κορίτσια). Στις γεννήσεις δεν συμπεριλαμβάνονται οι γεννήσεις νεκρών, οι οποίες κατά το 2024 ανήλθαν σε 454, αυξημένες κατά 5,1% σε σχέση με το 2023 που ήταν 432.
• Οι θάνατοι, κατά το 2024, ανήλθαν σε 126.916 (64.144 άνδρες και 62.772 γυναίκες), μειωμένοι κατά 0,9% σε σχέση με το 2023 που ήταν 128.101 (64.900 άνδρες και 63.201 γυναίκες). Οι θάνατοι βρεφών ηλικίας κάτω του έτους έφτασαν σε 261, αυξάνοντας τον δείκτη βρεφικής θνησιμότητας (θάνατοι βρεφών ηλικίας κάτω του έτους ανά 1.000 γεννήσεις ζώντων) από 3,5 το 2023 σε 3,8 το 2024.
• Οι γάμοι το 2024 διαμορφώθηκαν σε 36.649 (19.695 θρησκευτικοί και 16.954 πολιτικοί) παρουσιάζοντας μείωση κατά 9,2% σε σχέση με το 2023, κατά το οποίο είχαν πραγματοποιηθεί 40.351 (21.402 θρησκευτικοί και 18.949 πολιτικοί). Τα σύμφωνα συμβίωσης το 2024 ανήλθαν σε 14.486, παρουσιάζοντας μείωση κατά 3,9% σε σύγκριση με το 2023 που ήταν 15.069. Στους γάμους του έτους 2024 περιλαμβάνονται 101 γάμοι μεταξύ ανδρών και 81 μεταξύ γυναικών. Αντίστοιχα, στα σύμφωνα συμβίωσης του ίδιου έτους περιλαμβάνονται 192 σύμφωνα συμβίωσης μεταξύ ανδρών και 96 μεταξύ γυναικών.
• Τα διαζύγια το 2024 άγγιξαν τα 15.532, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 2,8% σε σχέση με το 2023 (15.114 διαζύγια). Αναφορικά με τον τύπο διαζυγίου, κατά το 2024, εκδόθηκαν 12.805 συναινετικά (82,4%) και 1.886 κατ’ αντιδικία διαζύγια (12,1%), ενώ για 841 διαζύγια (5,4%) δεν δηλώθηκε ο τύπος διαζυγίου.
• Η αναλογία διαζυγίων ανά 100 γάμους ήταν 42,4 το 2024, έναντι 37,5 το 2023, 33,4 το 2022, 34,2 το 2021 και 41,2 το 2020.
Δεν ξέφυγε από τον «κανόνα»
η Πελοπόννησος
Η Πελοπόννησος δεν ξέφυγε από την αποκαρδιωτική εικόνα που παρουσιάστηκε παραπάνω. Το 2024 καταγράφηκαν 3.324 γεννήσεις, μειωμένες κατά 3,9% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, ενώ οι θάνατοι έφτασαν τους 7.613. Δηλαδή, ήταν περισσότεροι από διπλάσιοι οι θάνατοι σε σχέση με τις γεννήσεις. Η μείωση είναι εμφανής σε όλες σχεδόν τις Περιφερειακές Ενότητες. Στην Αργολίδα οι γεννήσεις μειώθηκαν κατά 6,2%, στην Αρκαδία κατά 4,3%, στην Κορινθία κατά 6,7% και στη Μεσσηνία κατά 5,5%.
«Πλην Λακεδαιμονίων»,
με θετικό πρόσημο
Κι όμως, μέσα σε αυτή τη «σκιά», υπήρξε ένας νομός που έκανε τη διαφορά. Η Λακωνία είναι η μόνη περιοχή της Πελοποννήσου που παρουσίασε αύξηση γεννήσεων, και μάλιστα κατά 9%, το 2024 συγκριτικά με το 2023. Τα 497 μωρά που «έφερε ο πελαργός» πέρυσι, αποτελούν ένα μικρό, αλλά ενθαρρυντικό βήμα για το μέλλον. Αρκεί βέβαια, η τάση αυτή να συνεχιστεί, να εδραιωθεί και να ενισχυθεί.
Στον αντίποδα, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2024, στη Λακωνία καταγράφηκαν 1.190 θάνατοι. Παρά την αξιοσημείωτη αύξηση των γεννήσεων και τη μείωση των θανάτων -επίσης κατά 9%-, το φυσικό ισοζύγιο παραμένει αρνητικό.
Η Λακωνία συνδυάζει στοιχεία που φαίνεται να κρατούν αρκετούς νέους στον τόπο τους. Τομείς όπως η γεωργική παραγωγή, η ποιοτική καθημερινότητα και μια τοπική κοινωνία που εξακολουθεί να στηρίζει τον θεσμό της οικογένειας. Η Σπάρτη, αλλά και μικρότερες πόλεις και χωριά του νομού, παρά τα διογκωμένα προβλήματα και τους ανασταλτικούς παράγοντες που δεν ευνοούν την επιζητούμενη ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, φαίνεται ότι εξακολουθούν να αποτελούν «απάνεμα λιμάνια» για σημαντική μερίδα συμπολιτών. Για εκείνους που επιλέγουν να ζήσουν μακριά από τα μεγάλα αστικά κέντρα αναζητώντας ποιότητα ζωής και ασφάλεια. Και φυσικά να δημιουργήσουν τη δική τους οικογένεια.
Οι περιοχές που αντιστέκονται
στην υπογεννητικότητα
Μέσα στον γενικό αρνητικό ρυθμό, εκτός από τη Λακωνία, οι περιοχές που κατάφεραν να αυξήσουν τις γεννήσεις, το 2024, ήταν ακόμα 9 περιοχές στη νησιωτική -κυρίως- αλλά και ηπειρωτική χώρα. Στην Άρτα, οι γεννήσεις αυξήθηκαν κατά 13,5%, ενώ η Κεφαλονιά και η Ιθάκη σημείωσαν άνοδο 13% και η Ζάκυνθος 12,8%. Στην Κέρκυρα, οι γεννήσεις ήταν περισσότερες κατά 9,5%, στις Σέρρες προς 7,6% και στα Δωδεκάνησα κατά 4,4%. Μικρότερο ρυθμό ανόδου είχαν η Φωκίδα και το Ρέθυμνο (από 2,8%) και η Θεσπρωτία με 2,2%.
