Διάχυτη νέκρωση στο ελατοδάσος (με κεφαλληνιακή ελάτη) της περιοχής του Πάρνωνα διαπιστώνεται το τελευταίο χρονικό διάστημα, καθώς παρατηρείται σημαντική αύξηση στον αριθμό των ελάτων τα οποία νεκρώνονται εξαιτίας της επιδρομής του φλοιοφάγου εντόμου Pityokteines curvidens.
Στις 24/2/2022 ο Δήμος Βόρειας Κυνουρίας απέστειλε έγγραφο, με το οποίο ζητούσε αυτοψία από τις αρμόδιες υπηρεσίες. Παράλληλα, είχαν σταλεί επιστολές από τον πρόεδρο της Κοινότητας Σίταινας, από τον πρόεδρο του Μορφωτικού Φυσιολατρικού Συλλόγου της Κοινότητας Σίταινας «ο Άγιος Σώζων», καθώς και από τον δασάρχη Κυνουρίας οι οποίοι μετέφεραν τις ανησυχίες τους για την έξαρση του φαινομένου.
Ακολούθως, στις 9 Μαρτίου έλαβε χώρα αυτοψία από φυτουγειονομικούς ελεγκτές, για να διαπιστωθεί η έκταση και το μέγεθος του φαινομένου. Ελήφθησαν δείγματα από νεκρά έλατα που απεστάλησαν στο Ινστιτούτο Μεσογειακών και Δασικών Οικοσυστημάτων για εργαστηριακό έλεγχο.
Παρέμβαση Ελληνικής Λύσης
Με τη σοβαρή όσο κι ανησυχητική εξέλιξη ασχολήθηκε και η Ελληνική Λύση, η οποία σε ερώτηση που κατέθεσαν οι βουλευτές Απόστολος Αβδελάς και Κωνσταντίνος Χήτας προς τους υπουργούς Κλιματικής Κρίσης & Πολιτικής Προστασίας, Χρήστο Στυλιανίδη, και τον υπουργό Περιβάλλοντος & Ενέργειας Κώστα Σκρέκα ανέφερε: «Το τελευταίο χρονικό διάστημα παρατηρείται νέκρωση των ελάτων του Πάρνωνα κατά εκατοντάδες με την οικολογική καταστροφή που συντελείται να είναι ανυπολόγιστη. Ολόκληρες συστάδες και περιοχές στη διαδρομή από τον Πλάτανο έως την Σίταινα και στην ευρύτερη περιοχή του Ελατοδάσους της Σίταινας έχουν νεκρωθεί. Καθώς τα αίτια δεν έχουν διερευνηθεί, πολλές θα μπορούσαν να ήταν οι πιθανές αιτίες του φαινομένου. Παθογόνα αίτια ή συσχετισμός με την κλιματική αλλαγή, όπως την παρατεταμένη βροχόπτωση ή ξηρασία, την άνοδο της θερμοκρασίας ή ενδεχομένως τα αυξημένα επίπεδα του τροποσφαιρικού όζοντος. Παρατηρώντας κανείς τις αντίστοιχες περιπτώσεις που έλαβαν χώρα τα προηγούμενα χρόνια στην Ελλάδα, όπως στην Πάρνηθα, στον Παρνασσό και στο Μαίναλο, καθώς και στο εξωτερικό, διαπιστώνεται ότι τα δέντρα που νεκρώνονται κατά τη διάρκεια ξηρών περιόδων εμφανίζουν τα προηγούμενα χρόνια μια σταδιακή εξασθένηση, που οφείλεται στην επίδραση αβιοτικών και βιοτικών παραγόντων. Τα εξασθενημένα δέντρα κατά τη διάρκεια ξηρών ετών υφίστανται υδατική καταπόνηση και στη συνέχεια προσβάλλονται από φλοιοφάγα έντομα και νεκρώνονται. Η εξαφάνιση των ελάτων αποτελεί βαρύτατο πλήγμα για την περιοχή αφενός, λόγω της αισθητικής αλλοίωσης του φυσικού τοπίου, και αφετέρου προοιωνίζει και την έναρξη σοβαροτάτων προβλημάτων στα πέριξ χωριά, όπως εντόνων φαινομένων πλημμύρας».
Σε απάντηση της ερώτησης, ο υφυπουργός Περιβάλλοντος Γ. Αμυράς κοινοποίησε έγγραφο της Δ/νσης Προστασίας Δασών/ΥΠΕΝ, το οποίο απευθύνεται στην οικεία Δασική Υπηρεσία με οδηγίες σχετικά με την αντιμετώπιση της προσβολής και τη λήψη μέτρων για τον περιορισμό της εξάπλωσης του εντόμου.
Οι αναγκαίες ενέργειες
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών του «ΕΛΓΟ – ΔΗΜΗΤΡΑ» απαιτείται η υλοτόμηση και απομάκρυνση των νεκρών και προσβεβλημένων ατόμων ελάτης για να αποτραπεί επέκταση της προσβολής και κατά συνέπεια της νέκρωσης. Επίσης, η εγκατάσταση ενός δικτύου παγίδων που θα είναι εφοδιασμένες με τις κατάλληλες καιρομόνες/φερομόνες μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά στη συστηματική παρακολούθηση του πληθυσμού τέτοιων εντόμων, ώστε να είναι εφικτή η έγκαιρη λήψη των απαραίτητων μέτρων.
Όπως επισημαίνει ο διευθυντής ερευνών του Ινστιτούτου, Δρ Θωμάς Γ. Παπαχρήστου, μετά από την αυτοψία και την ενδελεχή εξέταση ιστάμενων ατόμων ελάτης που εμφάνιζαν αρχικά συμπτώματα προσβολής, εντοπίστηκαν πολυάριθμες στοές κάτω από την επιφάνεια του φλοιού, οι οποίες και είχαν τη χαρακτηριστική μορφή που έχουν οι στοές από το φλοιοφάγο έντομο Pityokteines curvidens. Ο κ. Παπαχρήστου εξηγεί ότι «ο λόγος που τα έντομα επιλέγουν αυτά τα δέντρα για την αρχική προσβολή συνδέεται άρρηκτα με την επιτυχία της εγκατάστασης τους εκεί, καθώς ένα δέντρα με διαταραγμένη φυσιολογία είναι πολύ πιο ευάλωτο στην προσβολή τους. Κατά την εγκατάσταση τους εκεί, είναι σε θέση με τη βοήθεια παραγόμενων φερομονών, να προσελκύσουν ακόμη περισσότερα άτομα στο συγκεκριμένο δέντρο, πραγματοποιώντας με τον τρόπο αυτό μια μαζική προσβολή. Μετά την πλήρη προσβολή του συγκεκριμένου, μεμονωμένου δέντρου, θα ξεκινήσουν να προσβάλουν και τα γειτονικά δέντρα, καθώς πλέον ο πληθυσμός τους θα είναι αρκετά υψηλός». Σύμφωνα με τον ίδιο, «με δεδομένο ότι στην περιοχή βρισκόμαστε ακόμη στο αρχικό στάδιο της προσβολής, καθώς νεκρώνονται μεμονωμένα άτομα ελάτης, χωρίς ακόμη να δημιουργούνται νεκρωτικές κηλίδες, θα πρέπει να πραγματοποιηθεί υλοτομία και απομάκρυνση των νεκρών και κυρίως των προσβεβλημένων δέντρων». Όπως υπογραμμίζει, «με τον τρόπο αυτό αφενός θα μειωθεί το πληθυσμιακό δυναμικό του εντόμου (το οποίο βρίσκεται κάτω από τον φλοιό), ενώ ταυτόχρονα θα ελαχιστοποιηθεί και η διαθέσιμη τροφή που θα συντηρούσε τον πληθυσμό του εντόμου». Κατά τον ειδικό, «υπό κανονικές συνθήκες, η βέλτιστη στιγμή μιας τέτοιας επέμβασης τοποθετείται χρονικά κατά το φθινόπωρο μέχρι και νωρίς την άνοιξη όταν το έντομο θα βρίσκεται κάτω από το φλοιό. Με δεδομένη όμως την ανάγκη να ανακοπεί άμεσα η περαιτέρω εξάπλωση της προσβολής σε συνδυασμό ότι κατά την αυτοψία εντοπίστηκαν και κάποιες προνύμφες μέσα στις στοές θα μπορούσαν οι επεμβάσεις να ξεκινήσουν άμεσα, και να συνεχιστούν με μεγαλύτερη ένταση κατά την περίοδο φθινοπώρου-χειμώνα. Τέλος, προς την ίδια κατεύθυνση, η εγκατάσταση ενός δικτύου παγίδων που θα είναι εφοδιασμένες με τις κατάλληλες καιρομόνες/φερομόνες μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στη συστηματική παρακολούθηση (monitoring) του πληθυσμού τέτοιων εντόμων, ώστε να είναι εφικτή η έγκαιρη λήψη των απαραίτητων μέτρων».
Ενημερωθείτε για όλη την επικαιρότητα της Λακωνίας και όχι μόνο μέσα από τη συνεχή ροή του www.lakonikos.gr. Κάνετε like στη σελίδα και γίνετε μέλος στην ομάδα του lakonikos.gr στο Facebook για να μαθαίνετε τα νέα πρώτοι! Με το κύρος και την αξιοπιστία του «Λακωνικού Τύπου», της μοναδικής ημερήσιας εφημερίδας της Λακωνίας με ιστορία 25 και πλέον ετών
