Μνήμες από τις δραματικές στιγμές της καταστροφικής πυρκαγιάς, που εκδηλώθηκε το καλοκαίρι του 2015 στα Βάτικα, ξυπνούν οκτώ χρόνια μετά τον όλεθρο που συντάραξε το πανελλήνιο. Με μια απόφαση που μπορεί να χαρακτηριστεί σταθμός για τα δικαστικά χρονικά, οι πολυάριθμοι κάτοικοι των Βοιών που είχαν προσφύγει στη Δικαιοσύνη για την αναζήτηση των αιτίων και των υπευθύνων, δικαιώθηκαν και από τον Άρειο Πάγο.
Μετά από μεγάλο και πολυετή αγώνα των πληγέντων και των νομικών εκπροσώπων τους, «κρίθηκε από το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Γυθείου ότι ο ΔΕΔΔΗΕ ήταν υπαίτιος γι’ αυτήν, ενώ καταδικάστηκαν οι υπεύθυνοι», αναφέρει η δικηγόρος κ. Σοφία Δουμάνη. Στο Εφετείο Καλαμάτας αποφασίσθηκε το ίδιο και στις 10/3/2023 δικάστηκε στον Άρειο Πάγο η αναίρεση των υπευθύνων. Την Τρίτη 23 Μαΐου «πληροφορηθήκαμε την απόφαση του Αρείου Πάγου με την οποία απορρίφθηκε η αναίρεση. Δικαίωση για τους πληγέντες, δικαίωση και για εμάς», τονίζει η κ. Δουμάνη.
Πλέον, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των νομικών, ανοίγει ο δρόμος και για καταβολή αποζημιώσεων στους κατοίκους των Βοιών, που είδαν το βιός τους να χάνεται, ολόκληρες εκτάσεις να αποτεφρώνονται και οι ίδιοι να διατρέχουν θανάσιμο κίνδυνο από μια βιβλική καταστροφή, η οποία από θαύμα δεν είχε ακόμα σοβαρότερες επιπτώσεις σε επίπεδο ανθρώπινων ζωών.
Το χρονικό του ζόφου
Το ημερολόγιο έγραφε 17 Ιουλίου 2015 όταν συνέβη η μεγάλη και καταστροφική πυρκαγιά στην περιοχή της ΔΕ Βοιών του Δήμου Μονεμβασίας. Πάνω από το χωριό Φαρακλό, παράλληλα της κορυφογραμμής διέρχεται δίκτυο της ΔΕΗ μέσης τάσης (20.000 volt) το οποίο καταλήγει στη θέση «Προφήτης Ηλίας», όπου βρίσκονται οι κεραίες κινητής τηλεφωνίας διαφόρων εταιρειών, τις οποίες τροφοδοτεί με ρεύμα. «Η περιοχή εκεί καλύπτεται από δασικές–αναδασωτέες εκτάσεις, χαμηλής βλάστησης, είναι δύσβατη και υπάρχει ένας και μοναδικός χωματόδρομος, που ξεκινά κάθετα από τον δημόσιο δρόμο Νεάπολης – Καστανιάς και καταλήγει στις κεραίες κινητής τηλεφωνίας», εξηγούν οι δικηγόροι των πληγέντων κ.κ. Ευγενία Μαζαράκη, Σοφία Δουμάνη και Κυριακή Κοντάκου. Αξιοσημείωτο είναι ότι, κατά την εκδήλωση της πυρκαγιάς, στην περιοχή έπνεαν βόρειοι–βορειοανατολικοί άνεμοι μεγάλης έντασης, που προσέγγιζαν τα 9 μποφόρ περίπου.
Όπως περιγράφουν στον «ΛΤ» οι κ.κ. Μαζαράκη, Δουμάνη και Κοντάκου, «λόγω των ισχυρών ανέμων, του ανάγλυφου και της τοπογραφικής διαμόρφωσης της περιοχής της χαμηλής δασικής βλάστησης, της εύφλεκτης παρεδαφιαίας βιομάζας, που αποτελείτο κυρίως από ξηρά χόρτα και φρύγανα, της ικανής ξηροθερμικής περιόδου, η πυρκαγιά κινήθηκε αρχικά νότια και στη συνέχεια προς όλα τα σημεία του ορίζοντα, ανάλογα με τις επικρατούσες παραπάνω συνθήκες και πήρε γρήγορα μεγάλες διαστάσεις, καθιστώντας δύσκολη την αντιμετώπισή της από τις πυροσβεστικές δυνάμεις. Κατά τη διάρκεια της ημέρας, η ένταση των ανέμων αυξήθηκε κι ενώ αρχικά είχαν κατεύθυνση βορειανατολική, στη συνέχεια άλλαξαν κατεύθυνση προς δυτικά, με αποτέλεσμα να μετακινείται η πυρκαγιά με φοβερή ταχύτητα, αρχικά στο χωριό Φαρακλό, στη συνέχεια στο χωριό Λάχι, στο χωριό Άγιος Νικόλαος, όπου έφτασε μέχρι τη θάλασσα, ακολούθως στο Μεσοχώρι, στη Νεάπολη και στον Κάμπο, σε ενδιάμεσους οικισμούς, κατακαίοντας δασικές εκτάσεις, ιδιωτικές καλλιεργούμενες εκτάσεις, σπίτια, οχήματα, κυψέλες, ζώα, στύλους ΔΕΔΔΗΕ, ΟΤΕ, επιφανειακές σωλήνες ύδρευσης, κάδους απορριμμάτων και ό,τι άλλο έβρισκε στην πορεία της», παραθέτουν την αλληλουχία των γεγονότων οι τρεις νομικοί.
Στάχτες κι αποκαΐδια
Συγκλονίζουν ακόμα τα λόγια των εκπροσώπων των ζημιωθέντων για τον θλιβερό απολογισμό και τις ώρες που η πύρινη λαίλαπα «κατάπινε» αμείλικτα όσα συναντούσε στο διάβα της: «Οι εκτάσεις που κάηκαν ανέρχονται σε 50.000 στρέμματα. Παρότι υπήρξαν ενισχύσεις της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας με προσέλευση 70 περίπου πυροσβεστικών οχημάτων από άλλες πόλεις, σημαντική βοήθεια από τον Δήμο, από κατοίκους και εθελοντές, η πυρκαγιά τέθηκε σε έλεγχο στο τέλος της ημέρας και κατασβέστηκε τις επόμενες ημέρες. Να σημειωθεί ότι στη κατάσβεση συμμετείχε και πυροσβεστικό αεροπλάνο (τύπου Canadair), το οποίο έκανε αναγκαστική προσγείωση και κάηκε ολοσχερώς. Ευτυχώς σώθηκαν τα δύο μέλη του πληρώματος. Επίσης, στον οικισμό, στο λιμανάκι του Προφήτη Ηλία βρήκαν καταφύγιο οι κάτοικοι της Κοινότητας Αγίου Νικολάου, οι οποίοι στην κυριολεξία κόντεψαν να καούν ζωντανοί και ευτυχώς με κίνδυνο της ζωής των πληρωμάτων πλωτών μέσων, λόγω της σφοδρής θαλασσοταραχής και της πλήρους αδυναμίας ορατότητας λόγω των πυκνών καπνών, κατάφεραν να επιβιβαστούν στο πλοίο “Πορφυρούσα”, το οποίο τους μετέφερε στο λιμάνι της Νεάπολης.»
«Η πυρκαγιά προκλήθηκε από πρόβλημα
στο δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικού»
Μετά από πολύχρονο αγώνα των ζημιωθέντων και των πληρεξουσίων δικηγόρων τους, «αποδείχθηκε αρχικά στο Τριμελές Πλημμελειοδικείο Γυθείου και στη συνέχεια στο Τριμελές Εφετείο Καλαμάτας, ότι υπαίτιο για την πρόκληση της πυρκαγιάς ήταν το δίκτυο μέσης τάσης του ΔΕΔΔΗΕ», λένε οι κ.κ. Μαζαράκη, Δουμάνη και Κοντάκου και αναλύουν το τεχνικό σκέλος της αλληλουχίας που οδήγησε στην καταστροφή: «Το ηλεκτρικό ρεύμα που διαπερνούσε τους μονωτήρες, είχε αγώγιμη όδευση προς έναν ξύλινο στύλο λίγα μέτρα βορειότερα από το σημείο έναρξης της πυρκαγιάς, με αποτέλεσμα η διαρροή να προκαλέσει υπερθέρμανση στο στύλο και μετατροπή της κυτταρίνης του ξύλου (του στύλου) σε άνθρακα. Ο άνθρακας, παρουσία ατμοσφαιρικού αέρα, αναφλέχτηκε και τα αναφλεγόμενα υλικά (κομμάτια καμένου ξύλου) να παρασυρθούν από τον ισχυρό άνεμο που φυσούσε και να μεταφερθούν – εκτιναχθούν νοτιότερα, στο σημείο έναρξης της πυρκαγιάς.»
Συνεπώς, κατά τις τρεις δικηγόρους, «αποδείχθηκε ότι η πυρκαγιά προκλήθηκε εξ αιτίας προβλήματος που δημιουργήθηκε στο δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος της ΔΕΔΔΗΕ, που οφείλεται στην παντελή έλλειψη συντήρησης αυτού από τους κατηγορούμενους υπαλλήλους του ΔΕΔΔΗΕ, οι οποίοι ήταν επιφορτισμένοι με το έργο αυτό, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί διαρροή ηλεκτρικού ρεύματος, υπερθέρμανση και κάψιμο του στύλου και του καλωδίου και πτώση -εκτίναξη λόγω των ισχυρών ανέμων- καιομένων τμημάτων (τηγμάτων και ξύλων) στο έδαφος, όπου υπήρχε φρυγανώδης βλάστηση, η οποία άμεσα αναφλέχτηκε και δημιουργήθηκε πυρκαγιά, που επεκτάθηκε ανεξέλεγκτα, λόγω των ισχυρών ανέμων με καταστροφικές συνέπειες.»
Σύμφωνα με τις πληρεξούσιες νομικούς, «ως γνωστόν, ο ΔΕΔΔΗΕ έχει το μονοπώλιο παροχής ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα μας, με ένα απέραντο δίκτυο διανομής αυτού και διαθέτει το κατάλληλο επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό. Γνωρίζει ο ίδιος, καλύτερα από κάθε άλλον, τα προβλήματα του δικτύου του και τα τρωτά του σημεία. Η γνώση αυτή και η εμπειρία του δεν συγκρίνεται σε καμία περίπτωση με την απλή γνώση του καταναλωτή –πολίτη, ο οποίος και υφίσταται τις συνέπειες της προβληματικής λειτουργίας του δικτύου του. Ως εκ τούτου, έχει τη δυνατότητα να παρεμβαίνει άμεσα και να “διορθώνει” τα κακώς κείμενα, να αποκρύπτει πράγματα ή και να κατευθύνει τα πράγματα εκεί που θέλει αυτός, μια και ο απλός πολίτης δεν έχει τη γνώση και τη δυνατότητα παρέμβασης ή παρακολούθησης στις ενέργειές του. Προς τούτο μάλιστα, χρησιμοποιεί και επιστήμονες προς πιστοποίηση των δικών του κατευθύνσεων. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ισχυρίστηκε ότι δεν έχει ευθύνη και έφερε πραγματογνώμονες ως μάρτυρες και τεχνικές εκθέσεις ενώπιον των αρμοδίων ποινικών Δικαστηρίων, προκειμένου να πείσει ότι η πυρκαγιά δεν οφείλεται στο μη συντηρημένο δίκτυό της». Οι τρεις δικηγόροι προσθέτουν: «Αντίθετα, οι παθόντες κάτοικοι για πολλά χρόνια ήταν απόντες, αφού αγνοούσαν πλήρως και περίμεναν πότε θα εκδοθεί πόρισμα από την Πυροσβεστική. Κατά τη διάρκεια μάλιστα της προκαταρκτικής εξέτασης, ουδείς παθών εκλήθη να καταθέσει, ώστε να έχει και τη δυνατότητα πληροφόρησης, όπως και πρόσβασης στη δικογραφία αλλά και παρέμβασης, παρότι, όπως διαπιστώσαμε, υπήρχε στη ποινική δικογραφία που είχε σχηματιστεί το μεγάλο τεύχος τής -από Σεπτεμβρίου 2015- έκθεσης της Επιτροπής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, καταγραφής ζημιών από την πυρκαγιά της 17-7-2015, όπου έχουν καταγραφεί οι ζημιές σε αστικά ακίνητα και τα ονοματεπώνυμα των ιδιοκτητών τους. Με αυτά τα δεδομένα και με την παντελή απουσία των πληγέντων από την πυρκαγιά, ο Εισαγγελέας Πρωτοδικών Γυθείου εξέδωσε το 2017 διάταξη, εισηγούμενος την αρχειοθέτηση της υπόθεσης, πλην όμως ο Εισαγγελέας Εφετών Καλαμάτας είχε αντίθετη άποψη για αυτήν την τεράστια καταστροφή, που ήταν προφανές ότι είχε ευθύνη ο ΔΕΔΔΗΕ, αφού η πυρκαγιά ξεκίνησε λίγα μέτρα μετά τον κομμένο αγωγό του στύλου, χωρίς να προκύπτει άλλη αιτία.»
Εκδίκαση σε όλους
τους βαθμούς
Κατόπιν των παραπάνω, όπως λένε οι κ.κ. Μαζαράκη, Δουμάνη και Κοντάκου, «οι κατηγορούμενοι παραπέμφθηκαν στο Τριμελές Πλημμελειοδικείο Γυθείου, χωρίς την ελάχιστη γνώση ή παρουσία ή κλήτευση των παθόντων(!), οι οποίοι ανέμεναν ακόμα το πόρισμα απευθυνόμενοι, άλλοτε στην Πυροσβεστική Υπηρεσία, άλλοτε στον Δήμο Μονεμβασίας. Μετά από έρευνα εντεταλμένου δικηγόρου στην Εισαγγελία Γυθείου, προέκυψε ότι είχε ήδη οριστεί δικάσιμος λίγες ημέρες μετά, η 9-6-2019. Κυριολεκτικά στο παρά πέντε κατάφερε, κατ’ αρχήν ο Δήμος Μονεμβασίας (ως πολιτικώς ενάγων), να ζητήσει αναβολή της υπόθεσης και στη συνέχεια να λάβει αντίγραφα, να ενημερώσει τους παθόντες και να ζητήσουν τη συνδρομή ειδικών για μελέτη της αιτίας της πυρκαγιάς και να προετοιμαστούν κατάλληλα, ώστε να παρέμβουν στην ποινική δίκη. Τελικά εκδικάστηκε σε πρώτο βαθμό την 9 και 10 Ιουλίου 2020, λίγες ημέρες πριν την παραγραφή των αστικών τους αξιώσεων, τις οποίες πρόλαβαν και άσκησαν (εκκρεμεί έκδοση οριστικής απόφασης) και οι κατηγορούμενοι υπάλληλοι του ΔΕΔΔΗΕ καταδικάστηκαν για εμπρησμό σε δάσος εξ αμελείας.»
Την ενοχή των αρμοδίων έκρινε, όπως λένε οι τρεις νομικοί, «και το δευτεροβάθμιο δικαστήριο, ήτοι το Τριμελές Εφετείο Καλαμάτας και κατά της απόφασης αυτού, οι κατηγορούμενοι άσκησαν αναίρεση ενώπιον του Αρείου Πάγου, η οποία εκδικάστηκε την 10/3/2023. Μόλις στις 23/5/2023 εκδόθηκε η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου που δικαιώνει τους παθόντες και απορρίπτει την αναίρεση των κατηγορουμένων, επισφραγίζοντας πανηγυρικά ότι αποκλειστικά υπαίτιο για την καταστροφική πυρκαγιά της 17/7/2015 στην περιοχή της ΔΕ Βοιών του Δήμου Μονεμβασίας ήταν το μη συντηρημένο δίκτυο μέσης τάσης.»
κεντρική φωτο: INTIME photo agency
Ενημερωθείτε για όλη την επικαιρότητα της Λακωνίας και όχι μόνο μέσα από τη συνεχή ροή του www.lakonikos.gr. Κάνετε like στη σελίδα και γίνετε μέλος στην ομάδα του lakonikos.gr στο Facebook για να μαθαίνετε τα νέα πρώτοι! Με το κύρος και την αξιοπιστία του «Λακωνικού Τύπου», της μοναδικής ημερήσιας εφημερίδας της Λακωνίας με ιστορία 27 ετών
