Τοπική στρατηγική για την αλιεία, τη θάλασσα και την υδατοκαλλιέργεια, σύµφωνα µε την εθνική πολιτική και τις πολιτικές ανάπτυξης, πρόκειται να καταρτιστεί μετά από διαβούλευση στην αλιευτική ζώνη της νοτιοανατολικής Πελοποννήσου και των νήσων Αττικής.
Αναφορικά με την Πελοπόννησο, στο πρόγραμμα εντάσσονται οι θαλάσσιες περιοχές στους νομούς Αργολίδας, Μεσσηνίας, Αρκαδίας, Λακωνίας, ενώ στην περιοχή δραστηριοποιούνται Οµάδες Τοπικής Δράσης (ΟΤΔ) όπως οι Αναπτυξιακοί Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης «Πάρνωνας ΑΕ» και «Αναπτυξιακή Μεσσηνίας ΑΕ».
Στόχος της διαβούλευσης είναι οι τοπικοί φορείς και ο τοπικός πληθυσμός να συμβάλλουν, µέσω της bottom – up (από κάτω προς τα πάνω) διαδικασίας, στην επιλογή του εταιρικοὐ σχήµατος και της περιοχής παρέμβασης, καθώς και στη διαμόρφωση της τοπικής στρατηγικής.
Νέα «δίχτυα» για τη Λακωνία
Ειδικά για τη Λακωνία, που τα τελευταία χρόνια ο κλάδος της αλιείας φθίνει και συρρικνώνεται τόσο λόγω ατόνησης του ενδιαφέροντος ενασχόλησης με το επάγγελμα, όσο και λόγο μείωσης των διαθέσιμων αλιευμάτων, η δράση είναι ικανή -υπό προϋποθέσεις- να διανοίξει καινούργιες προοπτικές κι ευκαιρίες που θα οδηγήσουν στην «αναγέννηση» αλιευτικών δραστηριοτήτων σε ένα εκσυγχρονιστικό κι αναβαθμισμένο πλαίσιο. Φυσικά, εκ των αναγκαίων συνθηκών για την επίτευξη ενός τέτοιου εγχειρήματος είναι η περαιτέρω αναβάθμιση και δημιουργία νέων υποδομών που θα διευκολύνουν και θα ενθαρρύνουν παλαιούς και νέους να απλώσουν ξανά «δίχτυα» στον Λακωνικό Κόλπο και όχι μόνο.
Μια ακόμα δελεαστική πτυχή που περιλαμβάνεται και στους άξονες του προγράμματος είναι η δημιουργία διακλαδικών δικτύων και συνεργειών, οι οποίες συμπυκνώνονται στο τρίπτυχο αλιεία-εμπορία-εστίαση/τουρισμός για την ανάπτυξη και διάθεση πιστοποιηµένων τοπικών προϊόντων, συμβάλλοντας έτσι στην υποβοήθηση κι άλλων μερών που συναποτελούν το λακωνικό επιχειρείν.
Μια σειρά αναπτυξιακών στόχων
Στόχος του προγράµµατος είναι να διασφαλίσει ότι οι δραστηριότητες στους τοµείς της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας είναι, µακροπρόθεσµα, βιώσιμες από περιβαλλοντικής άποψης και υπόκεινται σε διαχείριση που είναι συμβατή µε τους στόχους της επίτευξης οικονοµικών και κοινωνικών οφελών, καθώς και οφελών στον τοµέα της απασχόλησης. Το πρόγραµµα εξυπηρετεί επίσης την Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική της Ευρωπαϊκής Ενωσης, καθώς και σειρά διεθνών και ευρωπαϊκών στρατηγικών και δεσμεύσεων, που θέτουν ευρύτερους στόχους για τη βιώσιμη ανάπτυξη, τη βιοποικιλότητα, την πράσινη μετάβαση και τη θαλάσσια διακυβέρνηση.
Οι χρηματοδοτούμενες δράσεις
Οι τύποι παρεμβάσεων που θα προταθούν στη στρατηγική θα πρέπει να συμβάλλουν στον ειδικό στόχο της Προτεραιότητας 3 και περιλαμβάνουν δράσεις δηµόσιου και ιδιωτικού χαρακτήρα, δράσεις συνεργασίας και δράσεις για την οργάνωση και αποτελεσματική λειτουργία των Οµάδων Τοπικής Δράσης.
Αναλυτικά:
α) Δημόσιες επενδύσεις για την αειφόρο ανάπτυξη αλιευτικών περιοχών και έργα συνεργασίας:
• Ανάπτυξη και εφαρµογή νέων ιδεών που αντιμετωπίζουν κοινωνικές ανάγκες, προωθούν την ένταξη και ωφελούν την τοπική κοινωνία.
• Ανάπτυξη ικανοτήτων (εκπαίδευση, κατάρτιση) σε επιλεγμένες δραστηριότητες κομβικές για τις περιοχές παρέμβασης.
• Εισαγωγή καινοτοµίας, ορθών πρακτικών ή/και υλοποίηση επενδύσεων για την αξιοποίηση και ανάδειξη του πολιτιστικού και φυσικού αποθέματος.
• Παρεμβάσεις και έργα για την αύξηση της ελκυστικότητας και της προσβασιµότητας των περιοχών, την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής, τη βελτίωση της καθημερινότητας µέσω χρήσης ΤΠΕ και της ανάπτυξης του επιπέδου υγείας και εκπαίδευσης κλπ.
• Δράσεις για την προώθηση της κοινωνικής συνοχής, της ισότητας των δύο φύλων της άρσης των αποκλεισµών και της παροχής ίσων ευκαιριών.
• Παρεμβάσεις για την προστασία του περιβάλλοντος (ανακύκλωση, ενεργειακή αποδοτικότητα, χρήση ΑΠΕ) και της βιοποικιλότητας των παράκτιων περιοχών.
• Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού και των εμπλεκομένων φορέων που συνδέονται µε το Νatura 2000.
• Στήριξη της δικτύωσης και της συνεργασίας µε άλλες τοπικές κοινότητες µε παρόμοια χαρακτηριστικά και ανταλλαγή καλών πρακτικών σε εθνικό, ενωσιακό και διεθνές επίπεδο, στο πλαίσιο διεδαφικών και διακρατικών συνεργασιών των ΟΤΔ.
Ο συνολικός προϋπολογισμός των ανωτέρω παρεμβάσεων μπορεί να ανέλθει έως το ποσό των 400.000 ευρώ ανά πράξη, ενώ για άυλες ενέργειες, µικρές προμήθειες ή άλλες συναφείς ενέργειες ο συνολικός προϋπολογισμός κάθε πράξης δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό των 60.000 ευρώ.
β) Ιδιωτικές επενδύσεις για την αειφόρο ανάπτυξη αλιευτικών περιοχών:
•Δράσεις ενίσχυσης της µικρής παράκτιας αλιείας.
• Υποστήριξη της τοπικής επιχειρηµατικότητας και ανάδειξη της τοπικής ταυτότητας, µε έµφαση στον τοµέα της αλιείας καιτης υδατοκαλλιέργειας.
•Ανάπτυξη και εφαρµογή νέων ιδεών που αντιμετωπίζουν κοινωνικές ανάγκες, προωθούν την ένταξη και ωφελούν την τοπική κοινωνία.
• Ανάπτυξη ικανοτήτων (εκπαίδευση, κατάρτιση) σε επιλεγμένες δραστηριότητες κοµβικές για την περιοχή παρέμβασης.
• Εισαγωγή καινοτομίας, ορθών πρακτικών ή/και υλοποίηση επενδύσεων για την αξιοποίηση και ανάδειξη του πολιτιστικού και φυσικού αποθέματος.
• Δράσεις για τη στήριξη της τοπικής απασχόλησης (επιχορηγήσεις επιχειρηματικών πρωτοβουλιών απασχόλησης, απασχόλησης νέων και ανέργων, προγράµµατα δεύτερης επιχειρηματικής ευκαιρίας κλπ).
• Στήριξη της δημιουργίας διακλαδικών δικτύων και συνεργειών (αλιεία, εμπορία, εστίαση/τουρισμός) για την ανάπτυξη και διάθεση πιστοποιηµένων τοπικὠν προϊόντων (τοπικά συστήµατα τροφίμων).
• Παρεμβάσεις για την προστασία του περιβάλλοντος (ανακύκλωση, ενεργειακή αποδοτικότητα, χρήση ΑΠΕ) και της βιοποικιλότητας στις παράκτιες περιοχές.
• Ανάπτυξη συμπληρωματικών δραστηριοτήτων στο πλαίσιο της τοπικής γαλάζιας οικονοµίας, για παράδειγµα στον τουρισμό (αλιευτικός, βιωματικός, καταδυτικός, κλπ), τις περιβαλλοντικές υπηρεσίες και τις πολιτιστικές θαλάσσιες δραστηριότητες.
• Ενθάρρυνση της ανάπτυξης και της παραγωγής νέων προϊόντων ή απόδοσης προστιθέµενης αξίας σε ήδη υπάρχοντα και προώθηση τοπικών παραδοσιακών προϊόντων.
• Αξιοποίηση περιβαλλοντικών πλεονεκτημάτων περιοχών σημαντικής περιβαλλοντικής αξίας πχ λιμνοθάλασσες µε τη µορφή οικο-αλιευτικών δραστηριοτήτων (ειδικές μορφές τουρισμού).
• Ανάπτυξη ικανοτήτων (πχ παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών) για επιλεγμένες δραστηριότητες, διαφορετικές ἡ συμπληρωματικές αυτών που ήδη ασκούν οι δυνητικά ωφελούμενοι.
• Προώθηση της κοινωνικής επιχειρηµατικότητας και της οικοτεχνίας, µε έµφαση στην ενθάρρυνση της ενεργού συµµετοχής των γυναικών και ειδικών οµάδων.
Ο συνολικός προϋπολογισμός των ανωτέρω παρεμβάσεων µπορεί να ανέλθει έως το ποσό των 400.000 ευρώ ανά πράξη.
γ) Δράσεις για την οργάνωση και λειτουργία των ΟΤΔ
• Προπαρασκευαστικές δράσεις για τις ΤΑΠ ΤοΚ (Εκπόνηση στρατηγικών για της περιοχές παρέμβασης, μελέτες για της περιοχές, δράσεις επικοινωνίας και διαβούλευσης, κ.α.).
• Ενέργειες για την οργάνωση και αποτελεσματική λειτουργία των Ομάδων Τοπικής Δράσης (κάλυψη λειτουργικού κόστους ΟΤΔ, δράσεις κατάρτισης στελεχών ΟΤΔ κ.α.).
Οι ομάδες ενδιαφερομένων
Οι βασικές οµάδες στόχοι των δράσεων του Ειδικού Στόχου είναι οι Οµάδες Τοπικής Δράσης (ΟΤΔ). Στους ωφελούμενους από τις δράσεις των ΤΑΠ ΤοΚ περιλαμβάνονται: Αλιείς και αλιευτικές επιχειρήσεις, επιχειρήσεις υδατοκαλλιέργειας, επιλεγμένοι κλάδοι τοπικών επιχειρήσεων, δηµόσιοι φορείς, ΟΤΑ, κοινωνικοί και οικονομικοί συλλογικοί φορείς, ερευνητικοί φορείς και ακαδημαϊκά ιδρύματα, φορείς συμβουλευτικής και κατάρτισης, ΜΚΟ συνεργατικά σχήµατα, ενώ το ευρύ κοινό θα είναι αποδέκτης δράσεων ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης.
Τα παραπάνω λαμβάνουν χώρα στο πλαίσιο του Προγράμματος Αλιείας, Υδατοκαλλιέργειας και Θάλασσας 2021 – 2027, το οποίο αναπτύσσεται και χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας.
«Στερεύει» από αλιεύματα
ο Λακωνικός Κόλπος
Πάντως, ανησυχητικά και -ίσως- περαιτέρω δυσμενή εξακολουθούν να παραμένουν τα στοιχεία για την ποσότητα αλιευμάτων στη Λακωνία, όπως είχε αναδείξει σε παλαιότερο δημοσίευμά του ο «ΛΤ». Σύμφωνα με τελευταία έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ, στον Λακωνικό Κόλπο συλλέχθηκαν το 2022 συνολικά 211,6 τόνοι αλιευμάτων, που αντιστοιχούν σε ποσοστό μόλις 0,3% του συνόλου αλιευτικής δραστηριότητας στη χώρα, ξεπερνώντας μόνο τη συγκομιδή του Παγασητικού Κόλπου (53,2 τόνοι-0,1%).
