Τέσσερα χρόνια διήρκεσαν οι εργασίες συντήρησης, αποκατάστασης και στατικής ενίσχυσης τού -κηρυγμένου ως διατηρητέου μνημείου- ΙΝ Αγίου Νικολάου στην Καλογωνιά Δ. Σπάρτης. Με την αίσια αποπεράτωση, το απόγευμα της Κυριακής (15/9) τελέσθηκαν με την πρέπουσα λαμπρότητα κι επισημότητα, τα θυρανοίξια του ναού, προεξάρχοντος του σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη κ. Ευσταθίου, παρουσία σύσσωμων των Αρχών τού τόπου.
Αρχικά, στους προσκεκλημένους και τους πιστούς απευθύνθηκε ο εφημέριος Καλογωνιάς, αιδεσιμ. πρωτ. Ιωάννης Προφύρης, ο οποίος μίλησε για την ιστορία του ναού. Παράλληλα, ευχαρίστησε εκ μέρους τού εκκλησιαστικού συμβουλίου, «τον Θεό που επέτρεψε την ολοκλήρωση του έργου», τον σεπτό ποιμενάρχη «για το ανύστακτο ενδιαφέρον», την υπουργό Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, την προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λακωνίας, Ευαγγελία Πάντου, με τους συνεργάτες της, τον τέως υπουργό, Σταύρο Αραχωβίτη, για τη συμβολή του στη χρηματοδότηση του έργου, καθώς και τον δήμαρχο Σπάρτης, Μιχάλη Βακαλόπουλο. Ακόμα, απηύθυνε ευχαριστίες στου συνεργάτες του, «για τον ευπρεπισμό τού περιβάλλοντος χώρου», τους προκατόχους του εφημερίους Καλογωνιάς, πρωτ. Χρήστο Τσαγκαρούλη και πρωτ. Γεώργιο Σκοπαράντζο, την επιβλέπουσα μηχανικό εκ μέρους της ενορίας, καθώς και όλους τους ενορίτες, «για τη στήριξη και υπομονή τους».
Ακόμα, απηύθυνε ευχαριστίες στου συνεργάτες του, «για τον ευπρεπισμό τού περιβάλλοντος χώρου», τους προκατόχους του εφημερίους Καλογωνιάς, πρωτ. Χρήστο Τσαγκαρούλη και πρωτ. Γεώργιο Σκοπαράντζο, την επιβλέπουσα μηχανικό εκ μέρους της ενορίας, καθώς και όλους τους ενορίτες, «για τη στήριξη και υπομονή τους».
Εν συνεχεία τον λόγο πήρε ο ιεροκήρυκας της ΙΜΜΣ, πανοσ. αρχ. Ευστάθιος Πορφύρης, ο οποίος περιέγραψε αναλυτικά τις εργασίες που εκτελέστηκαν. Σημειώνεται ότι, κατά την εκτέλεση των τεχνικών επεμβάσεων, σε ένα εκκλησιαστικό μνημείο που είχε αναχθεί ως ένα εκ των σημαντικότερων έργων στη μητροπολιτική περιφέρεια, ανακαλύφθηκαν θεαματικά ιστορικά ευρήματα.
Την τελετή επισφράγισε με τον μελίρρυτο λόγο του ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης κ. Ευστάθιος, ο οποίος αρχικά εξήγησε πότε τελούνται τα θυρανοίξια και τι διαφορά έχουν από τα εγκαίνια. Στη συνέχεια, εξέφρασε ευγνώμονες ευχαριστίες σε όλους όσοι συνέβαλαν «στο σημαντικό αυτό έργο», όπως το χαρακτήρισε. Παράλληλα, ευχήθηκε την αξιοποίηση της εκκλησίας, «επ’ ωφελεία των χριστιανών της περιοχής», τονίζοντας ότι, «πέρα από το αρχαιολογικό του ενδιαφέρον, είναι πριν και πάνω απ’ όλα τόπος λατρείας».
Με παρελθόν που χάνεται
στα βάθη των αιώνων
Ο κηρυγμένος ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο, ΙΝ Αγίου Νικολάου, ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο του σύνθετου τετρακιόνιου σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού, με τρεις τρίπλευρες αψίδες ιερού στα ανατολικά. Στη σημερινή του μορφή μπορεί να χρονολογηθεί στον 18ο αιώνα, ενώ διασώζεται τμήμα του αρχικού του πυρήνα πιθανότατα των παλαιολόγειων χρόνων. Ο αρχικός ναός ήταν αφιερωμένος στη Θεοτόκο και συνιστούσε το μετόχι της Καλογωνίας, κτήση της αυτοκρατορικής και πατριαρχικής Μονής Βροντοχίου στον βυζαντινό Μυστρά. Όταν ξαναχτίζεται ο ναός, τον 18ο αιώνα, αφιερώνεται στον Άγιο Νικόλαο, Επίσκοπο Μύρων της Λυκίας. Ο ναός φαίνεται ότι επισκευάστηκε στα χρόνια μετά την απελευθέρωση της Πελοποννήσου από τους Τούρκους. Τον 20ο αιώνα δέχτηκε σειρά επεμβάσεων και νεωτερικές προσθήκες που αλλοίωσαν την αρχική μορφή του.
Πανηγυρική και η τελετή
στη βυζαντινή Παναγία των Ανωγείων
Το απόγευμα της Δευτέρας 9 Σεπτεμβρίου, ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης κ. Ευστάθιος τέλεσε τα θυρανοίξια και του βυζαντινού Ιερού Ναού της Παναγίας στα Ανώγεια. Ο ναός θα πανηγυρίζει στις 31 Αυγούστου, ημέρα που η Εκκλησία τιμά την Κατάθεση της Τιμίας Εσθήτος της Υπεραγίας Θεοτόκου.
Για το σημαντικό έργο της αποκατάστασης και ανάδειξης του ναού, που πραγματοποιήθηκε με την ευλογία του σεπτού Ποιμενάρχη και την ευθύνη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λακωνίας, μίλησε η αρχιτέκτονας Γεωργία Καλαβρυτινού-Κουτσοστάθη. Η ίδια, μαζί με τον αείμνηστο σύζυγό της, εκπόνησαν την μελέτη και είχαν την επίβλεψη του έργου αφιλοκερδώς.
Η Γ. Καλαβρυτινού-Κουτσοστάθη, αφού αναφέρθηκε στην χρονολόγηση του έργου, που προσδιορίζεται στον 17ο αιώνα, μίλησε αναλυτικά για τις εργασίες αποκατάστασης, τονίζοντας ότι «η θεάρεστη αυτή εργασία αποτελεί λαμπρό παράδειγμα για το πώς μπορεί ένας μικρός ναός να συμβάλει στην φανέρωση άγνωστων πτυχών της ιστορίας του τόπου». Ολοκληρώνοντας, ευχαρίστησε θερμά τον Μητροπολίτη Ευστάθιο, τον εφημέριο Ανωγείων, πρωτ. π. Ανδρέα Κόνιαρη, την προϊσταμένη της ΕΦΑΛΑΚ, Ευαγγελία Πάντου, καθώς και όλους όσοι συνέβαλαν «στο άρτιο αποτέλεσμα».
Από την πλευρά του, ο ιεράρχης συνεχάρη αρχικά την κ. Καλαβρυτινού-Κουτσοστάθη, για «την πολύτιμη βοήθειά της στην υλοποίηση της αποκατάστασης του ιστορικού ναού και για την εμπεριστατωμένη ομιλία της». Επιπροσθέτως, ευχαρίστησε και όλους όσοι εργάστηκαν με επιμέλεια για το σημαντικό αυτό έργο. Ολοκληρώνοντας, υπογράμμισε την ανάγκη «να επιδείξουμε εμπράκτως σεβασμό και φροντίδα στα ιστορικά στοιχεία τού ευλογημένου τόπου μας».
