Μετά από διαχρονικές προσπάθειες, ανατροπές κι «αγκυλώσεις» δεκαετιών, για πρώτη φορά το πολυπόθητο όσο και περιπετειώδες έργο κατασκευής του νέου Αρχαιολογικού Μουσείου Σπάρτης βρίσκεται εγγύτερα από ποτέ στην υλοποίησή του, εφόσον ξεπερνιούνται και οι τελευταίες γραφειοκρατικές διεργασίες. Συγκεκριμένα, ολοκληρώθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού & Αθλητισμού η διαδικασία έγκρισης του συνόλου των μελετών για την κατασκευή του νέου Αρχαιολογικού Μουσείου Σπάρτης στον χώρο του ΧΥΜΟΦΙΞ. Το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων (ΚΣΝΜ) ενέκρινε την οριστική μελέτη της πολιτισμικής μονάδας που έχει ιδρυθεί από το 1995, ενώ είχε προηγηθεί ανάλογη απόφαση από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ).

Ύστερα από τα παραπάνω αναμένεται πλέον να κινηθούν οι ενέργειες για την προκήρυξη του διαγωνισμού του έργου, αφού πρωτίστως εξασφαλιστούν η πηγή και οι πόροι χρηματοδότησης με την ένταξη σε σχετικό πρόγραμμα.

Η αποκατάσταση του κτιρίου του παλαιού εργοστασίου του ΧΥΜΟΦΙΞ και η αξιοποίησή του σε ένα σύγχρονο αρχαιολογικό μουσείο, σε συνδυασμό με την ολική αναβάθμιση και επέκταση του υφιστάμενου μουσείου και την ολοκλήρωση της αποκατάστασης της «Οικίας της Ευρώπης», υπόσχεται να αναβαθμίσει τις πολιτιστικές υποδομές της Σπάρτης και να αναδείξει με σύγχρονο τρόπο το εξαιρετικά σημαντικό πολιτιστικό της απόθεμα.

Μενδώνη: «Το νέο Μουσείο Σπάρτης
μπαίνει σε τροχιά υλοποίησης»
Όπως δήλωσε η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη, «με την έγκριση των μελετών, που εκπονήθηκαν στο πλαίσιο προγραμματικής σύμβασης πολιτιστικής ανάπτυξης μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και της Περιφέρειας Πελοποννήσου, προϋπολογισμού 2.750.000 ευρώ, το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Σπάρτης μπαίνει σε τροχιά υλοποίησης. Η αναθεώρηση της αρχικής αρχιτεκτονικής μελέτης, ορίζοντας χαμηλότερη στάθμη του υπογείου, κρίθηκε επιβεβλημένη προκειμένου να καταστεί δυνατή η διατήρηση των αρχαιοτήτων, που αποκάλυψε η αρχαιολογική έρευνα, εντός του περιγράμματος του υπογείου του νέου κτιρίου. Στην αρχιτεκτονική προσέγγιση δόθηκε έμφαση στη διατήρηση και ανάδειξη της κύριας όψης του κτιρίου ΧΥΜΟΦΙΞ, η οποία διασώζει τις αρχές του αρχικού του σχεδιασμού, αλλά στην διατήρηση του εσωτερικού του διατηρητέου κτιρίου, ώστε να υπενθυμίζει τον βιομηχανικό του χαρακτήρα». 

Σύμφωνα με την υπουργό, «το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Σπάρτης μαζί με την αναβάθμιση υφιστάμενων υποδομών πολιτισμού αναβαθμίζει την πολιτιστική φυσιογνωμία της Λακεδαίμονος και της Σπάρτης, με την οποία η πόλη ξανασυστήνεται στον κόσμο. Το νέο μουσείο, στο κτίριο ΧΥΜΟΦΙΞ, αναδεικνύει το πολιτιστικό απόθεμα της πόλης, συμβάλλοντας στην προώθηση και εμπέδωση ενός νέου, βιώσιμου αναπτυξιακού μοντέλου για τη Λακωνία με επίκεντρο τον πολιτισμό».

Μελέτη σε δύο κατευθύνσεις
Η εγκεκριμένη μελέτη του νέου Αρχαιολογικού Μουσείου Σπάρτης, στο οικόπεδο του  ΧΥΜΟΦΙΞ, ακολουθεί δύο άξονες:
-  Προβλέπει την αποκατάσταση του παλαιού κελύφους του βιομηχανικού κτιρίου, προκειμένου να συμπεριλάβει λειτουργίες του νέου μουσείου
- Προβλέπει την προσθήκη κατ’ επέκταση διωρόφου κτιρίου με υπόγειο, ώστε το κτιριακό συγκρότημα να καλύπτει το σύνολο των λειτουργιών ενός σύγχρονου μουσείου, καθολικά προσβάσιμου.

Η «τομογραφία» των εγκαταστάσεων
Ως προς τη λειτουργική οργάνωση των χώρων, το υπόγειο αναπτύσσεται σε δύο στάθμες:
• Στην κατώτερη στάθμη διαμορφώνονται, μεταξύ άλλων, τρεις διακριτοί βασικοί χώροι αποθήκευσης κεραμικών, ψηφιδωτών και γλυπτών, μικρότεροι χώροι αποθήκευσης ανασκαφικών ευρημάτων, ένα θησαυροφυλάκιο, ο κεντρικός ανελκυστήρας.
• Στη δεύτερη στάθμη τοποθετείται το μηχανοστάσιο κλιματισμού, το κεντρικό κλιμακοστάσιο, χώροι υγιεινής, το γραφείο του φυλακτικού προσωπικού και ο θάλαμος ελέγχου.

Το ισόγειο αναπτύσσεται και αυτό σε δύο στάθμες:
• Στην κατώτερη στάθμη δημιουργούνται οι χώροι παράλληλων εκδηλώσεων και περιοδικών εκθέσεων, το καφέ, το πωλητήριο, χώροι εξυπηρέτησης του κοινού.
• Στην ανώτερη στάθμη του ισογείου αναπτύσσονται η κύρια αίθουσα εκθέσεων, χώροι μελέτης, εργαστήρια και χώροι υγιεινής, ενώ υπάρχει σύνδεση με τον εξωτερικό χώρο.

Στον α΄ όροφο, στην προσθήκη του υφισταμένου εργοστασίου, οι λειτουργίες περιλαμβάνουν τα τέσσερα κλιμακοστάσια, τους ανελκυστήρες, WC κοινού και ΑμεΑ, δύο αποθήκες εκθεσιακών αντικειμένων και χώρους μόνιμων εκθέσεων. Η προσθήκη συνδέεται με το όροφο της παλαιάς μονάδας. Ο α΄ όροφος του ΧΥΜΟΦΙΞ περιλαμβάνει αίθουσα εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, WC γραφείων, κλιμακοστάσια και δύο ανελκυστήρες.

Τέλος, ο χώρος της υφισταμένης δεξαμενής φιλοξενεί μηχανολογικές εγκαταστάσεις. Η μελέτη προβλέπει την εκμετάλλευση του πρώην λεβητοστασίου, το οποίο είναι ανεξάρτητη κατασκευή. Στο ισόγειό του διαμορφώνονται γραφεία, WC, κουζίνα, κλιμακοστάσιο και ανελκυστήρας. Στη στάθμη του ορόφου διαμορφώνονται ξενώνας, γραφεία, χώρος αρχείου επιστημονικών τεκμηριώσεων και κλιμακοστάσιο με ανελκυστήρα.

Χώρος με οικοδομική ιστορία
άνω του μισού αιώνα που έγινε «μνημείο»
Το νέο αρχαιολογικό μουσείο χωροθετείται εντός του αρχαιολογικού χώρου της Σπάρτης, σε οικόπεδο έκτασης άνω των 20 στρεμμάτων, στο βόρειο άκρο της πόλης. Στη βάση των ανωτέρω εγκεκριμένων μελετών, αξιοποιείται το ακίνητο του πρώην εργοστασίου ΧΥΜΟΦΙΞ, του οποίου το κυρίως κτίριο -χωρίς τα προσκτίσματα- έχει χαρακτηρισθεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Πρόκειται για αντιπροσωπευτικό δείγμα βιομηχανικού κτιρίου του μοντέρνου κινήματος, κτισμένο από τον αρχιτέκτονα Π. Ζενέτο. Το 1959 κατασκευάσθηκε το διώροφο και τριώροφο τμήμα του κτιρίου, δύο χρόνια αργότερα η μονώροφη επέκτασή του και στη συνέχεια έγινε η διεύρυνσή του σε μορφή προστεγάσματος.

Το 2005, το Υπουργείο Πολιτισμού & Αθλητισμού αγόρασε το ακίνητο από την Εθνική Τράπεζα για τη χωροθέτηση του νέου Αρχαιολογικού Μουσείου Σπάρτης. Το 2020 εγκρίθηκε η αρχιτεκτονική προμελέτη, που περιλάμβανε το -χαρακτηρισμένο ως μνημείο- κτίριο του ΧΥΜΟΦΙΞ, καθώς και νέες επεκτάσεις σε επαφή με το μνημείο.

φωτο από προσωπικό αρχείο μελετητών

Ενημερωθείτε για όλη την επικαιρότητα της Λακωνίας και όχι μόνο μέσα από τη συνεχή ροή του www.lakonikos.gr. Κάνετε like στη σελίδα και γίνετε μέλος στην ομάδα του lakonikos.gr στο Facebook για να μαθαίνετε τα νέα πρώτοι! Με το κύρος και την αξιοπιστία του «Λακωνικού Τύπου», της μοναδικής ημερήσιας εφημερίδας της Λακωνίας με ιστορία 26 ετών