Στις 6 Αυγούστου γιορτάζεται από την Ορθόδοξη Εκκλησία μας μία από τις σπουδαιότερες χριστιανικές γιορτές η Μεταμόρφωση του Σωτήρος Ιησού Χριστού.
Μια μέρα, λίγες βδομάδες πριν από το εκούσιο Πάθος και την ένδοξή Του Ανάσταση, ο Κύριός μας θέλησε να προσευχηθεί. Πήρε μαζί του τους τρεις αγαπημένους του μαθητές Πέτρο, Ιάκωβο και Ιωάννη κι ανέβηκε στην κορυφή του όρους Θαβώρ-σημερινό Τζεμπέλ Τούρ της Παλαιστίνης με ύψος 610 μ.-, όπου προχώρησε μόνος κι άρχισε να προσεύχεται στον ουράνιο Πατέρα Του. Οι μαθητές του, που είχαν μείνει πίσω, κουρασμένοι από την δύσκολη ανάβαση έπεσαν σε βαθύ ύπνο. Κάποια στιγμή ξύπνησαν και είδαν ξαφνικά ένα απροσδόκητο, εξαίσιο και θαυμάσιο θέαμα. Το πρόσωπο του Χριστού έλαμπε σαν τον ήλιο και τα ρούχα του άστραφταν κάτασπρα σαν το χιόνι. Σε λίγο βλέπουν δεξιά κι αριστερά από τον Δάσκαλό τους τον Μωυσή και τον προφήτη Ηλία, οι οποίοι άρχισαν να κουβεντιάζουν μαζί του! Ο Πέτρος σε μια στιγμή απευθύνεται στον μεταμορφωμένο Κύριο και του λέγει: «Κύριε, ας στήσουμε εδώ τρεις σκηνές, μία για σένα, μία για τον Μωυσή και μία για τον Ηλία»! Δεν είχε τελειώσει τα λόγια του, όταν ξαφνικά ένα φωτεινό σύννεφο τούς σκέπασε όλους κι ακούσθηκε μια υπερκόσμια φωνή να λέγει: «Αυτός είναι ο υιός μου ο αγαπητός και Αυτόν πρέπει να υπακούετε»! Ο φόβος ανάγκασε τους τρεις μαθητές να πέσουν μπρούμυτα. Δεν τολμούσαν να σηκωθούν! Αλλά να που ακούν, τώρα, τη φωνή του Χριστού: «Σηκωθείτε! Γιατί φοβηθήκατε;». Οι μαθητές πήραν θάρρος κι εγέρθηκαν. Όλα είχαν χαθεί! Μπροστά τους στεκόταν μόνον ο Ιησούς, όπως τον ήξεραν πάντα και τους κοίταζε με καλοσύνη. Καθώς γύριζαν τους είπε: «Μην πείτε τίποτα σε κανέναν, πριν γίνει η Ανάσταση και η Ανάληψή μου στους ουρανούς»! Και οι μαθητές υπάκουσαν.
Το γεγονός αυτό ονομάζεται «Μεταμόρφωσις του Σωτήρος» και αναφέρεται από τους Ευαγγελιστές Ματθαίο, Μάρκο και Λουκά. Σύμφωνα με του Πατέρες της Εκκλησίας μας και ιδίως τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο η Μεταμόρφωση έγινε για να ενισχυθούν οι Μαθητές και να στερεωθεί η πίστη τους σ’ Αυτόν που σε λίγο θα τον έβλεπαν να υποβάλλεται σε φρικτά Πάθη και να πεθαίνει πάνω στον Σταυρό. Με αυτόν τον τρόπο ο Χριστός θέλησε να τους διαφυλάξει από την απελπισία, γιατί τα Πάθη και ο θάνατός Του θα ήταν ορατά, ενώ όσα τους υποσχόταν με τη διδασκαλία Του ήταν ζητήματα πίστης κι ελπίδας.
Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης αναφέρει σχετικά με το ιστορικό γεγονός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος: «Επήρε δε τρεις μόνους Αποστόλους, ως προκρίτους και υπερέχοντας. Ο μεν γαρ Πέτρος επροκρίθη, επειδή ηγάπα πολλά τον Χριστόν. Ο δε Ιωάννης, επειδή ηγαπάτο από τον Χριστόν. Ο δε Ιάκωβος, επειδή εδύνετο να πίη το ποτήριον του θανάτου, το οποίον και ο Κύριος έπιεν. Έφερε δε εις το μέσον τους τον Μωυσή και τον Ηλία δια να διορθώση τας σφαλεράς υποψίας, όπου είχον οι πολλοί περί Αυτού. Καθότι άλλοι μεν έλεγον τον Κύριον πως είναι ο Ηλίας. Άλλοι δε, πως είναι ο Ιερεμίας. Δια τούτο, λοιπόν, επαράστησεν εις το Θαβώρ τους πρώτους και κορυφαίους προφήτας, δια να γνωρίσουν οι μαθηταί και δια των μαθητών όλοι οι άνθρωποι, πόση διαφορά είναι αναμεταξύ του Χριστού και των Προφητών. Ο μεν γαρ Χριστός είναι Δεσπότης. Οι δε Προφήται είναι δούλοι. Και ίνα μάθουν ότι ο Κύριος έχει εξουσίαν του θανάτου και της ζωής. Δια τούτο από μεν τους αποθαμένους έφερε τον Μωυσήν. Από δε τους ζωντανούς τον Ηλίαν».
Η δεσποτική εορτή της Μεταμορφώσεως γιορταζόταν μέχρι τον 4ο αιώνα μ. Χ. Πριν από το Πάσχα. Μετά, όμως, από την ανοικοδόμηση του ναού της Μεταμορφώσεως στην κορυφή του Θαβώρ και τον εγκαινιασμό του από την Αγία Ελένη μητέρα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, αποφασίστηκε να εορτάζεται η Μεταμόρφωση την ημέρα των εγκαινίων.
Το θαβώρειον φως, κατά την ορθόδοξη θεολογία και πίστη, είναι το άκτιστο, αΐδιο, άδυτο και υπερκόσμιο φως του Τριαδικού Θεού, που ενοίκησε στον κόσμο με την ενσάρκωση του Υιού και Λόγου, κατά την ημέρα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.
Στα παλιά τα χρόνια οι πιστοί πίστευαν πως το βράδυ της παραμονής της Μεταμορφώσεως ανοίγουν αιφνίδια οι ουρανοί και φαίνεται το Άγιον Φως σε όσους είχαν την πίστη και την υπομονή να ξαγρυπνήσουν!
Στα χωριά μας η γιορτή ονομάζεται απλά του «Σωτήρος» ή και λανθασμένα της «Αγια Σωτήρας», ωσάν να υπήρχε κάποια Αγία με το όνομα «Σωτήρα»! Σε πολλά μέρη, στο παρελθόν, προσφέρονταν στους ναούς τα πρώτα ώριμα σταφύλια, τα οποία αφού ευλογούνταν μοιράζονταν στο εκκλησίασμα. Την ημέρα αυτή, επίσης, καταλύεται εθιμικά με ιχθυοφαγία η αυστηρή νηστεία του Δεκαπενταύγουστου.
Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος αποτελεί στήριγμα κι ελπιδα για τη ζωή για τον δοκιμαζόμενο άνθρωπο της εποχής μας. Όπως ενισχύθηκαν οι Μαθητές του Χριστού έτσι κι εμείς παίρνουμε δύναμη και κουράγιο για να ανταπεξέλθουμε στις δυσκολίες και την οδύνη της σταυρωμένης μας ζωής, γνωρίζοντας ότι αυτή η φθαρτή ύπαρξη που λέγεται άνθρωπος είναι προορισμένη, από τον Δημιουργό της, για την θέωσή της.
«Θαβώρ υπέρ παν γης εδοξάσθη μέρος, ιδόν Θεού λάμψασαν εν δόξη φύσιν»!