Η εποχή μας είναι η εποχή της τεράστιας τεχνολογικής εξέλιξης και της έκρηξης της πληροφορίας. Μέσα σε λίγα χρόνια η ζωή του ανθρώπου έχει αλλάξει ριζικά. Αυτή η αλλαγή, όπως συμβαίνει με τα περισσότερα πράγματα, έχει τις θετικές, αλλά και τις αρνητικές της πλευρές. Το πλέον άσχημο είναι πως η εποχή μας, παρά την τεχνολογική πρόοδο, χαρακτηρίζεται από πνευματική ρηχότητα, άκρατο καταναλωτισμό και υλικό ευδαιμονισμό. Στις πολυάνθρωπες τσιμεντένιες πόλεις που ζούμε κυρίαρχο στοιχείο είναι η μοναξιά κι αυτό γιατί ο σύγχρονος άνθρωπος έχει περιορίσει τις κοινωνικές συναναστροφές του και βρίσκει καταφύγιο για να επικοινωνήσει και να ψυχαγωγηθεί σε απρόσωπους τρόπους, όπως είναι η τηλεόραση, ο ηλεκτρονικός υπολογιστής, το κινητό τηλέφωνο κ.α..
Η ζωντανή επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων ήταν κυρίαρχη μέχρι πριν από τρεις δεκαετίες περίπου. Η ανταλλαγή υλικών και πνευματικών αγαθών γινόταν ανάμεσα σε δύο ανθρώπους ή περισσότερους σε ευχάριστο και φιλικό κλίμα με βασικό στοιχείο τον προφορικό ή γραπτόδιάλογο. Μέσω αυτού επιλύονταν πολλά ατομικά ή συλλογικά προβλήματα, αναπτυσσόταν η κριτική σκέψη, διευρύνονταν οι πνευματικοί ορίζοντες, μάθαινε το άτομο να συναναστρέφεται με διαφορετικούς τύπους ανθρώπων, γνώριζε τις ιδέες, τις απόψειςκαι τις αξίες τους, τα ενδιαφέροντά τους. Η συναισθηματική έκφραση βοηθούσε στην προσωπική αποφόρτιση, στο μοίρασμα του πόνου κι εν τέλει στην ψυχολογική ισορροπία.
Η επικοινωνία αυτή για να είναι ουσιαστική και να λειτουργήσει σωστά χρειαζόταν ορισμένες προϋποθέσεις όπως το ήπιο κλίμα, η ελευθερία της έκφρασης, η ειλικρίνεια, η σαφήνεια και τέλος η καλοπροαίρετη διάθεση.
Οι αναταράξεις και οι αλλαγές που επέφερε η τεχνολογία στη ζωή μας, άλλαξε άρδην και τον τρόπο επικοινωνίας μας. Ιδίως το κινητό τηλέφωνο ήταν εκείνο που λειτούργησε καταλυτικά προς αυτή την κατεύθυνση. Οι άνθρωποι ήρθαν «πιο κοντά», αυξήθηκαν ποσοτικά οι ανθρώπινες σχέσεις κι εξυπηρετήθηκαν οι κάτοχοί του σε δύσκολες στιγμές (υγείας, ασφάλειας, φυσικών καταστροφών κλπ). Ταυτόχρονα, όμως, το κινητό τηλέφωνο δημιουργεί διαπροσωπικά προβλήματα και προβλήματα ηθικής φύσεως – η ιδιωτική ζωή τίθεται σε δημόσια θέα- , ενώ πιθανολογείται η μακροπρόθεσμη δυσμενής επίπτωση στην ανθρώπινη υγεία λόγω της ακτινοβολίας τους.
Το κινητό τηλέφωνο έχει καταστεί αναπόσπαστο μέρος τη καθημερινότητάς μας. Ασυνείδητα οι πιο πολλοί έχουμε μεταβληθεί σε υποχείριά του και μέσω αυτού άνθρωποι ελεγχόμενοι από αυτούς που κερδίζουν από την πώληση και τη διαχείριση της λειτουργίας του. Μερικοί, μάλιστα, υποστηρίζουν πως οδηγούμαστε σε μια κοινωνία όπως αυτή που προέβλεψε προφητικά στο έργο του «1984» ο συγγραφέας Τζόρτζ Όργουελ, όπου όλοι και όλα παρακολουθούνται από κρατικούς, παρακρατικούς ή υπερκρατικούς μηχανισμούς εξουσίας.
Το κινητό ως άψυχο εργαλείο που είναι δεν δημιουργεί γλώσσα, αλλά επιδρά στην υπάρχουσα με πολύ αρνητικό τρόπο. Η χρήση συντομογραφιών, αρκτικόλεξων συμπτύξεων, παραλείψεων και περικοπών, η αντικατάσταση ελληνικών γραμμάτων από λατινικούς χαρακτήρες, η μίξη ελληνικών και αγγλικών διαμορφώνουν συνθήκες μιας υβριδικής γλωσσικής μορφής έκφρασης, που οδηγεί νομοτελειακά σε γλωσσική ένδεια και αλαλία.
Ο λόγος έχει πλέον συνθηματοποιηθεί, κυριαρχεί η ατάκα, η σκέψη υποβαθμίζεται, η γλωσσική ποίηση χάνεται, ο μνημειώδης γραπτό λόγος πλήττεται ανεπανόρθωτα. Στο παρελθόν η αλληλογραφία ποιητών και συγγραφέων ή άλλων πνευματικών ανθρώπων γινόταν αντικείμενο μελέτης κι αποθησαυριζόταν ως σημαντικό κεφάλαιο των Γραμμάτων. Από τα γραπτά τηλεφωνικά μηνύματα τι αξίζει για να μείνει; Δυστυχώς τίποτα!
Η θλιβερή εικόνα μιας νεανικής συνάθροισης είναι χαρακτηριστική των καιρών μας. Νέα παιδιά καθισμένα γύρω από το ίδιο τραπέζι, αντί να συνομιλούν και να επικοινωνούν δια ζώσης, χρησιμοποιούν το κινητό τους ανταλλάσσοντας αποβλακωτικά μηνύματα. Η κοινωνίας μας με τους θεσμοθετημένους φορείς της παρακολουθεί αδιάφορη ή και ανήμπορη να αντιδράσει σ’ αυτό το μηχανοποιημένο μέλλον στο οποίο οι άνθρωποι θα έχουν ελάχιστα περιθώρια ζωντανής επικοινωνίας μέσω του προφορικού και γραπτού λόγου με όλες τις δραματικές επιπτώσεις στην προσωπική ή ομαδική επικοινωνία, στον ανθρώπινο πολιτισμό.
Η ανθρώπινη επικοινωνία στην εποχή της γλωσσικής ένδειας και της αλαλίας
ΔΕΙΤΕ ΤΑ ΟΛΑ ΣΤΗΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ
ΑΡΘΡΑ




