Στις 23 Απριλίου 1616 έφυγαν από τη ζωή δύο μεγάλα ονόματα των γραμμάτων: ο συγγραφέας του Δον Κιχώτη ο Ισπανός Μιγκέλ Ντε Θερβάντες και ο Άγγλος θεατρικός συγγραφέας Γουίλιαμ Σέξπιρ. Με αφορμή αυτό το διπλό γεγονός, η UNESCO καθιέρωσε την 23η Απριλίου ως Παγκόσμια Ημέρα του Βιβλίου.
Στην Καταλονία, την ημέρα αυτή εορτάζεται «Η μέρα των βιβλίων και των ρόδων», που είναι μία τοπική παραλλαγή της γιορτής του Αγίου Βαλεντίνου και συνδυάζεται με την εορτή του προστάτη της περιοχής, του Αγίου Γεωργίου. Με το σύνθημα «Ένα τριαντάφυλλο για την αγάπη, ένα βιβλίο για πάντα», οι άνδρες χαρίζουν στις αγαπημένες τους ένα τριαντάφυλλο κι αυτές ανταποδίδουν με ένα καλό βιβλίο.
Στο επίκεντρο αυτών των εκδηλώσεων είναι ο περίφημος δρόμος της Βαρκελώνης «Λα Ράμπλα», η πιο ζωντανή γωνιά της πόλης, «ο μόνος δρόμος, που δεν ήθελα να τελείωνε ποτέ», όπως είχε πει κάποτε ο ποιητήςΦεντερίκο Γκαρθία Λόρκα. Εκτιμάται ότι μόνο την ημέρα αυτή διακινούνται στην Βαρκελώνη 500.000 βιβλία και 4 εκατομμύρια τριαντάφυλλα.
Αναφέρω αυτό το παράδειγμα για να δείξω πόσο πίσω βρισκόμαστε ως χώρα και ως λαός, στην προβολή, την στήριξη και την διακίνηση του ποιοτικού βιβλίου, παρά τις κατά καιρούς βαρυσήμαντες δηλώσεις των αρμοδίων κυβερνητικών και πνευματικών φορέων. Απόδειξη είναι το γεγονός πως η ημέρα αυτή,για την Ελλάδα, παρήλθε με κάποιες ήσσονος σημασίας και αποδοχής πρωτοβουλίες, που ανέδειξαν ακόμη περισσότερο την έλλειψη επίσημης πολιτικής σε ό,τι αφορά το βιβλίο.
Κι όμως, το έτος 2000, όταν άλλαζε ο αιώνας, σε μια παγκόσμια μελλοντολογική έρευνα που έγινε είχε προκύψει πως το βιβλίο θα ήταν ένα από τα αντικείμενα που επιζούσαν για τα επόμενα εκατό χρόνια! Για το βιβλίο, λοιπόν, ο λόγος σήμερα.
Το βιβλίο είναι ο υλικός φορέας του γραπτού ή και του εικαστικού περιεχομένου. Σε όλον τον κόσμο ως βιβλίο εννοείται η βασική κατηγορία έντυπου λόγου και αποτελείται από έναν αριθμό συνδεδεμένων τεμαχίων χαρτιού επενδυμένων μεεξώφυλλο. Βιβλίο αποκαλείται, επίσης, το σύνολο του περιεχομένου του αντικειμένου αυτού ως πνευματικό έργο. Αν και η ύπαρξη του έντυπου λόγου χρονολογείται από την απαρχή της ανθρώπινης ιστορίας, το βιβλίο αποτελεί το κατεξοχήν μέσο διάδοσης της γνώσης από την εποχή της εφεύρεσης της τυπογραφίας από τον Ιωάννη Γουτεμβέργιο έως και σήμερα. Η αξία και το περιεχόμενο του βιβλίου συνδέθηκε περισσότερο με τη λογοτεχνία, την επιστήμη, και τη θρησκεία. Με την ανάπτυξη της τεχνολογίας το βιβλίο εμφανίζεται τις τελευταίες δεκαετίες και σε μη υλικούς φορείς, όπως είναι το ηλεκτρονικό βιβλίο (e-book) και το ακουστικό βιβλίο (audio book). Τα βιβλία απαντώνται στην τυπογραφική βιομηχανία, στις εκδοτικές επιχειρήσεις, στα βιβλιοπωλεία, στις βιβλιοθήκες, σε ιδιωτικές συλλογές και αλλού.
Οι ειδικοί που μελέτησαν την αξία του βιβλίου μάς το προτείνουν για τους εξής λόγους:

• Τοβιβλίο είναι ένας καλός σύντροφος, μας ταξιδεύει σε κόσμους πραγματικούς ή φανταστικούς και βελτιώνειτην ψυχική υγεία του ανθρώπου.
• Το βιβλίο μας βοηθάει να κατανοήσουμε καλύτερα τα συναισθήματα των άλλων και να αντιληφθούμε την ψυχική τους κατάσταση.
• Το βιβλίο είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να αντιμετωπίσουμε το άγχος της καθημερινότητας .
• Το βιβλίο κρατάει το μυαλό μας σε φόρμα και το ανανεώνει.
• Το βιβλίο βοηθάει στην αντιμετώπιση της νόσου του Αλτσχάιμερ, διατηρώντας τον εγκέφαλό μας σε εγρήγορση.
• Το βιβλίο ως αγχολυτικό μάς ηρεμεί και βελτιώνει την ποιότητα του ύπνου.
• Το βιβλίο μάς κάνει καλύτερους ανθρώπους. Διαπλάθει τον χαρακτήρα του ανθρώπου, μιλά γιαδικαιοσύνη, για αγάπη, για ελευθερία και τόσες άλλες αξίες και ιδανικά, αλήθειες και διδάγματα, προσφέρειπρος μίμηση πρότυπα ανθρώπων και μέσα από τις σκέψειςκαι τιςπράξεις τους γεμίζει την ψυχή μας μεευγενικά αισθήματα.
• Το βιβλίο καταπολεμά την σύγχρονη μάστιγα της μοναξιάς και της κατάθλιψης.
• Το βιβλίο πλουτίζει το λεξιλόγιό μας, εξασφαλίζει άνεση στον λόγο, εκλεπτυσμένη σκέψη, περισσότερη φαντασία και δημιουργικότητα, βελτιώνει τόσο τον γραπτό όσο και τον προφορικό λόγο.
• Το βιβλίο ψυχαγωγείκαιδιασκεδάζει.
• Τοβιβλίοείναιέναανοιχτόπαράθυρο στον κόσμο. Διαβάζοντας έναβιβλίο ταξιδεύουμε σε
•μακρινέςκαιάγνωστεςχώρες. Γνωρίζουμε νέους ανθρώπους, τον πολιτισμό, τα ήθη και τα έθιμαάλλωνλαών, τη θρησκεία και τον τρόπο ζωής τους. Έτσιόμως, μας προσφέρει και κάτι ακόμη. Διεγείρεικαιζωντανεύειτηφαντασίαμας.
• Το βιβλίο είναι ο καλύτερος τρόπος για τη διάδοση των νέων ιδεών. Διαλύει τα σκοτάδια της άγνοιας και της αμάθειας, απαλλάσσει τον άνθρωπο από τις προκαταλήψεις και τις δεισιδαιμονίες,απελευθερώνειτοπνεύμαμαςκαιμαςκαθιστάπραγματικάελεύθερους ανθρώπους.
• Στο βιβλίο οι σοφοί του κόσμου έχουν καταγράψει τις πολύτιμες γνώσεις τους και απ΄ αυτό μεταδίδονται στους ανθρώπους. Σ΄ αυτόβρίσκεταιόλη η ανθρώπινη σοφία και η πείρα των ανθρώπων.Με το βιβλίομαθαίνουμετηνεξέλιξηκαιτηνπρόοδο,τηνιστορίατου ανθρώπινου πολιτισμού.
Όλα αυτά, φυσικά, αφορούν το καλό, το ποιοτικό βιβλίο, γιατί όπως υπάρχουν στη ζωή μας οι καλοί και οι κακοίφίλοι,έτσιυπάρχουν τα καλά και τακακάβιβλία, που μπορούν ναμας βλάψουν, ιδίως τα παιδιά και τους νέους. Όπως ένας φίλος με κακό χαρακτήρα μπορεί ναμας επηρεάσει αρνητικά και να μαςοδηγήσει σε λάθος δρόμο, έτσι κι ένα βιβλίο με ανήθικο περιεχόμενο μπορεί να επιδράσει άσχημα στοχαρακτήρα, στην ψυχή και τη σκέψη μας. Γι αυτό χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην επιλογή των βιβλίων που θαδιαβάσουμε,ώστε να μας προσφέρουν σωστή πνευματική τροφή. Σ΄ αυτή την περίπτωση, τοβιβλίο είναι πραγματικά ο πιο καλός σύντροφος του ανθρώπου, ο πιο καλός φίλος και βοηθός του.
Στον σύγχρονο κόσμο όπου κυριαρχεί η οθόνη, εύκολα ξεχνάει κανείς την ευχαρίστηση που προσφέρει ένα καλό βιβλίο, υποτιμώντας έτσι ένα από τα καλύτερα εργαλεία προσωπικής εξέλιξης που διαθέτει ο πολιτισμός μας. Και μπορεί πολλοί να ισχυρίζονται ότι το βιβλίο με την παραδοσιακή του μορφή οδεύει προς την εξαφάνιση, εξαιτίας των νέων τεχνολογιών, αλλά τα εξώφυλλα, η μυρωδιά του, ο ήχος των σελίδων που γυρίζουν, ο κομψός σελιδοδείκτης του, η προσωπική συλλογή των βιβλίων μας που μεγαλώνει με κόπο,είναι αναντικατάστατα κομμάτια μιας πολύπλευρης εμπειρίας που λέγεται ανάγνωση, η οποία τείνει να συρρικνωθεί στις μέρες μας από τις «ενημερώσεις» του Twitter και τις αναρτήσεις στο Facebook.
Η ευθύνη της Πολιτείας μας και της λεγόμενης πνευματικής ηγεσίας, σχετικά με το βιβλίο, είναι τεράστια. Όσο πιο γρήγορα αντιληφθούν αυτήν την ευθύνη όλοι αυτοί που μπορούν να βοηθήσουν το βιβλίο και δεν το κάνουν, τόσο πιο ευοίωνες θα είναι οι εξελίξεις στο χώρο της Παιδείας και της κοινωνίας μας για να μπορούμε να υποστηρίζουμε και στα επόμενα χρόνια πως υπάρχει στην πατρίδα μας πολιτισμός.