Σε τροχιά συρρίκνωσης βρίσκονται τα μεγέθη της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, καθώς στατιστικά έρευνας φανερώνουν σταδιακή μείωση τόσο σε μαθητικό πληθυσμό, όσο και σε αριθμό λειτουργούντων μονάδων.
Το σχολικό έτος 2021/2022, σύμφωνα με έκθεση της ΕΛΣΤΑΤ, βρίσκονταν σε λειτουργία 259 δημοτικά σχολεία στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, όταν την προηγούμενη χρονιά (2020-2021) ήταν ενεργά 263 δημοτικά σχολεία. Περαιτέρω, την περίοδο 2021/2022 ήταν εγγεγραμμένοι στα δημοτικά σχολεία της Περιφέρειας 28.996 μαθητές, ενώ το αμέσως προηγούμενο έτος οι μαθητές ανέρχονταν σε 30.060 μαθητές, καταγράφοντας μείωση της τάξης του 4%. Για πρώτη φορά, δηλαδή, το μαθητικό δυναμικό σε σύνολο Πελοποννήσου περιορίστηκε σε επίπεδα κάτω των 30.000 παιδιών.
Το διδακτικό έτος 2021/2022, στα δημοτικά σχολεία της Περιφέρειας Πελοποννήσου απασχολήθηκαν 3.509 εκπαιδευτικοί, ενώ μόλις μία περίοδο πριν εργάζονταν 3.567 (μείωση 1,6%). Αξιοσημείωτο είναι ότι στα δημοτικά σχολεία της Περιφέρεια Πελοποννήσου αναλογούσε 1 εκπαιδευτικός ανά 8,26 μαθητές.
Σαφής απόδειξη της καθοδικής πορείας είναι ότι, σε βάθος δεκαετίας, οι μαθητές Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης που «χάθηκαν» και στους 5 νομούς της Περιφέρειας αγγίζουν το 10,5%.
«Στερεύουν» οι μαθητές
δημοτικού στη Λακωνία
Εμφανής είναι η τάση υποχώρησης του σχολικού πληθυσμού δημοτικών σχολείων και στη Λακωνία. Σύμφωνα με τον αναπληρωτή διευθυντή Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, κ. Αντώνη Κωνστάνταρο, ο οποίος μίλησε στον «Λακωνικό Τύπο», την περίοδο 2019-2020 στα δημοτικά σχολεία φοιτούσαν 4.216 μαθητές σε συνολικά 45 δημοτικά σχολεία. Την επόμενη περίοδο (2020-2021) ο πληθυσμός των μαθητών ανέρχονταν σε 4.049, για να υποχωρήσουν κάτω από τους 4.000 την σεζόν 2021-2022, όταν στα θρανία των δημοτικών της Λακωνίας κάθισαν 3.876 μαθητές. Εξετάζοντας τη διαφορά σε ποσοστό, η μείωση μαθητών δημοτικού την παραπάνω τριετία, μεσοσταθμικά, αγγίζει ή και ξεπερνά το 4%.
Πιο ανησυχητικά συμπεράσματα για την εξέλιξη του μαθητικού πληθυσμού στη Λακωνία συνάγονται από τη σύγκριση του μέσου όρου μαθητών σε δημοτικά σχολεία του νομού την περασμένη δεκαετία με τα τωρινά δεδομένα. Πιο λεπτομερώς, ετησίως φοιτούσαν στα δημοτικά του νομού γύρω στους 5.000 μαθητές, όταν σήμερα αυτοί έχουν «εξαφανιστεί» κατά 1.100 και πλέον, συνθέτοντας ποσοστό μείωσης που υπερβαίνει το 20%.
Βασικοί παράγοντες για τη διαμόρφωση των σημερινών ισορροπιών, σύμφωνα με την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, είναι κυρίως η υπογεννητικότητα, όσο και ο διαρκώς μειούμενος αριθμός αλλοδαπών μαθητών στη Λακωνία τα τελευταία χρόνια.
Οριακή αύξηση στα νηπιαγωγεία
Αντιστρόφως ανάλογη, πάντως, είναι η εικόνα σε επίπεδο νηπιαγωγείων, όπου αποτυπώνεται μικρή αύξηση -κλιμακωτά- των μαθητών τα τελευταία χρόνια. Τη σχολική χρονιά 2019-2020 σε συνολικά 56 νηπιαγωγεία της Λακωνίας φοίτησαν 1.050 μαθητές, ενώ τη σεζόν 2020-2021 τα νήπια ήταν 1.087 και τη σεζόν 2021-2022 οι λιλιπούτειοι μαθητές ανέρχονταν σε 1.094.
Αντίστοιχα -εν μέρει- θετική είναι η εικόνα και σε επίπεδο Περιφέρειας, όπου στα νηπιαγωγεία των 5 νομών τη χρονιά 2020-2021 φοίτησαν 8.586 μαθητές, ενώ την επόμενη περίοδο (2021-2022) ήταν εγγεγραμμένοι 8.759 μαθητές.
Η ελαφριά αυτή άνοδος στο «σκαλί» εκπαίδευσης πριν το δημοτικό αφήνει κάποια περιθώρια αισιοδοξίας για ανατροπή του σημερινού σκηνικού στα στατιστικά της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Κάτι τέτοιο, βέβαια, προϋποθέτει τόσο τη διατήρηση των υφιστάμενων συσχετισμών, όσο και την ενίσχυσή τους τα αμέσως επόμενα χρόνια, με βαρόμετρο να είναι ο αριθμός των γεννήσεων, αν και οι προσεγγίσεις μελετών μόνο ενθαρρυντικές δεν είναι.
«Λουκέτο» σε σχολεία στη Λακωνία
Απόρροια της ελάττωσης μαθητικού δυναμικού είναι ότι τα τελευταία χρόνια, σχολικές μονάδες της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης σε διάφορες περιοχές της Λακωνίας παύουν τη δραστηριότητά τους.
Ήδη, για την τρέχουσα σχολική περίοδο έχουν τεθεί σε προσωρινή αναστολή λειτουργίας δύο δημοτικά σχολεία και πέντε νηπιαγωγεία, με απόφαση του περιφερειακού διευθυντή Εκπαίδευσης Πελοποννήσου, Δημητρίου Οικονομόπουλου. Πρόκειται για το 2/Θ Δημοτικό Σχολείο Αλίκων Δήμου Αν. Μάνης, το 1/Θ Νηπιαγωγείο Πετρίνας Δήμου Αν. Μάνης, το 1/Θ Νηπιαγωγείο Καρυών, το 1/Θ Νηπιαγωγείο Ρειχέας Δήμου Μονεμβασίας και το 1/Θ Νηπιαγωγείο Βελιών Δήμου Μονεμβασίας, στα οποία μπήκε «λουκέτο» λόγω έλλειψης μαθητικού δυναμικού.
Στον «πάγο» έχει βρεθεί φέτος και το 1/Θ Δημοτικό Σχολείο Καλλιθέας (Ζαραφώνα), με την αιτία όμως σε αυτή την περίπτωση να είναι η έλλειψη διδακτηρίου, οδηγώντας τους μαθητές της ευρύτερης περιοχής σε πλησιέστερες σχολικές μονάδες.
Με μία «ματιά» πανελλαδικά
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, σε πανελλαδικό επίπεδο, παρατηρείται ότι:
- Οι σχολικές μονάδες κατά το σχολικό έτος 2021/2022, σε σχέση με το 2020/2021, αυξήθηκαν κατά 1,6% στα νηπιαγωγεία και μειώθηκαν κατά 0,9% στα δημοτικά.
- Το διδακτικό προσωπικό κατά το σχολικό έτος 2021/2022, σε σχέση με το 2020/2021, αυξήθηκε κατά 7,1% στα νηπιαγωγεία και μειώθηκε κατά 2,8% στα δημοτικά.
- Οι εγγεγραμμένοι μαθητές κατά το σχολικό έτος 2021/2022, σε σχέση με το 2020/2021, παρουσίασαν αύξηση κατά 1,3% στα νηπιαγωγεία και μείωση κατά 3,7% στα δημοτικά.
- Οι αποφοιτήσαντες μαθητές κατά το σχολικό έτος 2021/2022, σε σχέση με το 2020/2021, παρουσίασαν μείωση κατά 4,2% στα δημοτικά.
- Η αναλογία του διδακτικού προσωπικού προς τους μαθητές για το σχολικό έτος 2021/2022 ήταν 1 εκπαιδευτικός για 9,2 μαθητές στα νηπιαγωγεία και 1 εκπαιδευτικός για 8,0 μαθητές στα δημοτικά, ενώ για το σχολικό έτος 2020/2021, οι αντίστοιχες αναλογίες ήταν 1 προς 9,8 και 1 προς 8,1.
Σε ελεύθερη πτώση
Οι δημογραφικές εξελίξεις της τελευταίας δεκαετίας καταγράφονται πλέον και στα μεγέθη του εγχώριου εκπαιδευτικού συστήματος. Ενδεικτική είναι έρευνα του Ιδρύματος Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΕΒΕ), σύμφωνα με την οποία η μείωση των γεννήσεων ήδη έχει επηρεάσει τον αριθμό μαθητών στο δημοτικό σχολείο, ο οποίος υποχωρεί κάθε έτος από τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας. Ο αριθμός των παιδιών που φοίτησαν στην Α’ Δημοτικού το σχολικό έτος 2019-2020 υποχώρησε σε 95,7 χιλιάδες, από 100 χιλιάδες το 2018-2019 και 114,6 χιλιάδες το 2014-2015, καταγράφοντας πτώση κατά 16,5% σε μια πενταετία. Το πιο ανησυχητικό είναι ότι, εφόσον δεν υπάρξει αντιστροφή του κλίματος, εκτιμάται ότι μέχρι το 2035 -δηλαδή σε περίπου μια δεκαετία από σήμερα- ο συνολικός αριθμός μαθητών στα σχολεία θα έχει μειωθεί σε 1.050.000, έναντι 1.480.000 που ανέρχονταν το 2008.
Στα παραπάνω δυστοπικά στοιχεία έρχεται να προστεθεί έκθεση της Βουλής, η οποία καταδεικνύει ότι η Ελλάδα εξελίσσεται σε χώρα ηλικιωμένων, εφόσον τα δημογραφικά δεδομένα συγκλίνουν στην πρόβλεψη ότι τα επόμενα 30 χρόνια οι θάνατοι θα είναι περισσότεροι από τις γεννήσεις.
