Η γήρανση είναι μια διαδικασία που όλοι βιώνουμε, όμως η στάση με την οποία την αντιμετωπίζουμε φαίνεται πως επηρεάζει βαθιά την υγεία και την καθημερινότητά μας. Έρευνες δείχνουν ότι η ψυχολογική μας διάθεση μπορεί να καθορίσει όχι μόνο πόσα χρόνια θα ζήσουμε, αλλά και πόσο ποιοτικά.
Σε πρόσφατη μελέτη του JAMA Network Open, πάνω από 14.000 άτομα άνω των 50 ετών παρακολουθήθηκαν επί χρόνια. Όσοι δήλωναν ότι βλέπουν θετικά το γεγονός ότι μεγαλώνουν είχαν 43% μικρότερο κίνδυνο θανάτου τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Παράλληλα εμφάνιζαν λιγότερα χρόνια νοσήματα, όπως καρδιακή νόσο, διαβήτη ή εγκεφαλικό, και ανέφεραν καλύτερο ύπνο, λιγότερα συναισθήματα μοναξιάς και υψηλότερη ψυχική ανθεκτικότητα.
Ο επικεφαλής ερευνητής Eric Kim εξηγεί ότι η νοοτροπία επηρεάζει άμεσα τη συμπεριφορά μας: όσοι πιστεύουν ότι μπορούν να μεγαλώσουν υγιώς, τείνουν να αθλούνται, να κάνουν προληπτικές εξετάσεις και να φροντίζουν τον εαυτό τους.
Αντίθετα, μια αρνητική στάση μπορεί να οδηγήσει σε παραίτηση και μειωμένη φροντίδα της υγείας. Οι ειδικοί προτείνουν τέσσερις βασικούς τρόπους για να αναπτύξουμε μια πιο θετική σχέση με το χρόνο:
Αναγνωρίστε τις αρνητικές νοοτροπίες και απορρίψτε τις
Αρνητικά στερεότυπα για τη γήρανση διαμορφώνονται από μικρή ηλικία, από σχόλια, προκαταλήψεις ή εικόνες στα μέσα ενημέρωσης. Με τα χρόνια, αυτά τα μηνύματα εσωτερικεύονται και επηρεάζουν τον τρόπο ζωής μας.
Για παράδειγμα, αν κάποιος πιστέψει ότι «οι μεγαλύτεροι δεν μπορούν να είναι σε φόρμα», είναι πιθανό να σταματήσει τη σωματική άσκηση. Ωστόσο, το Εθνικό Ινστιτούτο Γήρανσης επισημαίνει ότι η άσκηση στη μέση και τρίτη ηλικία μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, ρυθμίζει το σάκχαρο, βελτιώνει την ισορροπία και ενισχύει τον ύπνο. Η συνειδητοποίηση και η απόρριψη των αρνητικών σκέψεων είναι το πρώτο βήμα για μια πιο υγιή καθημερινότητα.
Αποκτήστε κίνητρα για ζωή
Πολλοί άνθρωποι, ιδίως μετά τη συνταξιοδότηση, δυσκολεύονται να βρουν νέους στόχους. Η μετάβαση σε έναν πιο ήρεμο ρυθμό ζωής μπορεί να αφήσει κάποιον χωρίς κατεύθυνση.
Ο Δρ. Kim προτείνει να εντοπίσετε τις δραστηριότητες που σας δίνουν ενέργεια. Αν η οικογένεια παίζει σημαντικό ρόλο, η συμμετοχή στη ζωή των παιδιών ή των εγγονιών μπορεί να είναι εξαιρετικά ενδυναμωτική. Όσοι αγαπούν το περιβάλλον μπορούν να βρουν σκοπό μέσα από εθελοντισμό ή περιβαλλοντικές δράσεις. Ακόμη και η συμμετοχή σε συλλόγους, ομάδες ή μαθήματα μπορεί να ανανεώσει το ενδιαφέρον για την καθημερινότητα.
Παραμείνετε κοινωνικά ενεργοί
Καθώς μεγαλώνουμε, είναι συχνό φαινόμενο να μειώνονται οι κοινωνικές επαφές είτε λόγω απωλειών αγαπημένων προσώπων, είτε λόγω συρρίκνωσης του κοινωνικού κύκλου, είτε λόγω επιλογής. Ωστόσο, η κοινωνική απομόνωση αποτελεί σοβαρό παράγοντα κινδύνου για την υγεία.
Μελέτες δείχνουν ότι η μοναξιά αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακών προβλημάτων, εγκεφαλικού επεισοδίου και καταθλιπτικών συμπτωμάτων. Αντίθετα, ακόμη και απλές μορφές κοινωνικής επαφής, μια συνάντηση για καφέ, ένα τηλεφώνημα, η συμμετοχή σε μια ομάδα, ενισχύουν τη συναισθηματική ευεξία και βοηθούν στη διατήρηση καλύτερης γνωστικής λειτουργίας.
Δοκιμάστε κάτι νέο
Η ηλικία μπορεί να δυσκολεύει κάποιες παλιές δραστηριότητες, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι η δημιουργικότητα ή η ενεργητικότητα πρέπει να μειωθούν. Το να δοκιμάζουμε νέα πράγματα βοηθά τον εγκέφαλο να παραμένει δραστήριος και ενισχύει την αυτοπεποίθηση.
Οι ειδικοί αναφέρουν ότι η εκμάθηση νέων δεξιοτήτων, όπως ξένη γλώσσα, μουσικό όργανο, ζωγραφική ή συμμετοχή σε κάποιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, μπορεί να βελτιώσει τη μνήμη, να ενισχύσει την αυτοεκτίμηση και να προσφέρει νέα αίσθηση σκοπού. Όπως λένε οι ερευνητές: ποτέ δεν είναι αργά να καλλιεργήσουμε κάτι καινούργιο.
Η γήρανση δεν είναι μια επιβράδυνση, αλλά μια συνεχής μετάβαση σε νέα στάδια της ζωής μας. Με θετική στάση, ανοιχτό μυαλό και προθυμία για αλλαγή, κάθε ηλικία μπορεί να γίνει ευκαιρία για ανανέωση, μάθηση και προσωπική ανάπτυξη.
Το «να μένουμε νέοι» δεν είναι ζήτημα αριθμών, αλλά επιλογών, μικρών καθημερινών πράξεων που μας βοηθούν να ζούμε με υγεία, χαρά και αξιοπρέπεια.
