Ο καρκίνος του προστάτη μπορεί να ανιχνευθεί σε πρώιμο στάδιο μέσω του προληπτικού ελέγχου με το ειδικό προστατικό αντιγόνο (PSA), πριν εμφανιστούν εμφανή συμπτώματα. Παρ’ όλα αυτά, αρκετοί άνδρες διαγιγνώσκονται μόνο όταν αρχίσουν να εμφανίζονται ενοχλήσεις στην ούρηση ή άλλες δυσλειτουργίες, γεγονός που καθιστά τον τακτικό προληπτικό έλεγχο ιδιαίτερα σημαντικό.
Πρώιμα σημάδια και ουρολογικά συμπτώματα
Στα πρώιμα στάδια, ο καρκίνος του προστάτη συνήθως δεν προκαλεί συμπτώματα. Όταν όμως εκδηλώνονται, επηρεάζουν κυρίως την ούρηση. Οι άνδρες μπορεί να παρατηρήσουν συχνουρία ή έντονη ανάγκη για ούρηση, δυσκολία στην έναρξη ή τη διακοπή της ροής, την αίσθηση ότι η κύστη δεν αδειάζει πλήρως ή ακόμα και νυχτερινές αφυπνίσεις για ούρηση.
Συχνά όμως τα ίδια συμπτώματα οφείλονται σε πιο συνηθισμένες παθήσεις, όπως η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη, που αποτελεί φυσιολογική διόγκωση του αδένα με την ηλικία, ή η προστατίτιδα, δηλαδή η φλεγμονή του προστάτη και των γύρω ιστών. Αν ένας άνδρας αισθάνεται κάψιμο κατά την ούρηση, η αιτία συνήθως βρίσκεται στην ουροδόχο κύστη και όχι στον προστάτη. Παρά την πιθανότητα αθώας αιτίας, οποιοδήποτε ουρολογικό σύμπτωμα πρέπει να αξιολογείται από γιατρό, ώστε να αποκλειστούν σοβαρές παθήσεις.
Πώς ξεχωρίζει ο γιατρός τον καρκίνο από την καλοήθη υπερπλασία
Η διάγνωση ξεκινά με τον αποκλεισμό φλεγμονών ή προβλημάτων της ουροδόχου κύστης. Στη συνέχεια, εξετάζεται αν τα συμπτώματα οφείλονται σε καρκίνο ή σε καλοήθη υπερπλασία του προστάτη. Στην καλοήθη υπερπλασία, οι άνδρες συχνά παρουσιάζουν δύο τύπους συμπτωμάτων. Τα πρώτα σχετίζονται με την κένωση και περιλαμβάνουν αδύναμη ή διακεκομμένη ροή και την αίσθηση ότι η κύστη δεν αδειάζει πλήρως. Τα δεύτερα συνδέονται με την αποθήκευση ούρων, καθώς η κύστη γίνεται υπερδραστήρια, προκαλώντας ξαφνική ανάγκη για ούρηση και συχνουρία κατά τη διάρκεια της ημέρας αλλά και της νύχτας.
Η εμφάνιση μόνο συμπτωμάτων αποθήκευσης ή η ταχεία επιδείνωση των ουρολογικών ενοχλήσεων μπορεί να αποτελέσει ένδειξη καρκίνου του προστάτη, καθώς κάτι τέτοιο δεν είναι συνήθες στην καλοήθη υπερπλασία. Η δακτυλική εξέταση παραμένει σημαντική για την κλινική αξιολόγηση: αν ο προστάτης είναι συμμετρικά διογκωμένος, η πιθανότητα καλοήθους υπερπλασίας είναι μεγαλύτερη, ενώ ασυμμετρία ή η ψηλάφηση σκληρών οζιδίων απαιτούν περαιτέρω έλεγχο από ουρολόγο. Το PSA βοηθά στη διαφοροποίηση, αλλά δεν αποτελεί απόλυτο δείκτη, καθώς μπορεί να αυξηθεί τόσο στον καρκίνο όσο και σε καλοήθη υπερπλασία ή φλεγμονή. Στην πράξη, οι γιατροί συχνά χορηγούν πρώτα αγωγή για καλοήθη υπερπλασία και επαναλαμβάνουν την εξέταση PSA μετά από περίπου έξι εβδομάδες. Αν παραμείνει υψηλό, προχωρούν σε μαγνητική τομογραφία και, αν χρειαστεί, σε βιοψία.
Προχωρημένα στάδια και συμπτώματα
Ακόμη και σε προχωρημένο στάδιο, πολλοί άνδρες δεν εμφανίζουν συμπτώματα. Όταν υπάρχουν μεταστάσεις στα οστά, το πιο συχνό σύμπτωμα είναι ο επίμονος πόνος στη μέση ή στους ώμους. Κόπωση και απώλεια βάρους παρατηρούνται μόνο σε πολύ προχωρημένες καταστάσεις με εκτεταμένες μεταστάσεις.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η καλοήθης υπερπλασία δεν είναι πάντα αβλαβής. Χωρίς θεραπεία, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές, όπως νεφρική ανεπάρκεια ή ξαφνική αδυναμία ούρησης, γεγονός που καθιστά την έγκαιρη διάγνωση και σωστή αντιμετώπιση απαραίτητη.
Συμπέρασμα
Ο καρκίνος του προστάτη συχνά δεν δίνει εμφανή συμπτώματα, γι’ αυτό ο τακτικός προληπτικός έλεγχος είναι καθοριστικός. Οποιοδήποτε ουρολογικό πρόβλημα χρειάζεται ιατρική αξιολόγηση, καθώς η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή αντιμετώπιση μπορούν να κάνουν σημαντική διαφορά στην πρόγνωση και την ποιότητα ζωής.
