(Το σημερινό κείμενο ανήκει στον ιστοριοδίφη Νίκο Παπαγεωργίου. Μας είναι γνωστός από την ομιλία του που είχε πραγματοποιήσει στο Πνευματικό Κέντρο της πόλης μας, καλεσμένος του συνδέσμου Γορτυνίων Σπάρτης «Άγιος Ευθύμιος» ο Νέος ο εκ Διμιτσάνης, με θέμα τον ελευθερωτή της Ελλάδος από τον Τουρκικό ζυγό Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Το σημερινό του κείμενο αναφέρεται σε μια άγνωστη σελίδα του χωριού Σέρβου Γορτυνίας κατά τον πόλεμο του 1940 και της ιταλογερμανικής κατοχής που ακολούθησε.)
Ας ακούσουμε τον Νίκο Παπαγεωργίου.
Μια ευρηματική και συνάμα αποτελεσματική πράξη αντιστάσεως, εναντίον των ξένων κατακτητών, Γερμανών – Ιταλών, έλαβε χώρα στα Λαγκάδια το 1941, με πρωταγωνιστές απλοϊκούς χτίστες από το γειτονικό και ομότεχνο χωριό Σέρβου. Ήταν τότε που ο υπερήφανος λαός μας αισθανόμενος τη βαριά μπότα του κατακτητή, έκαμε, ό,τι μπορούσε να την αποφύγει.
Βεβαίως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οσάκις οι παλαιοί συμπολίτες μας, χτίστες, αισθάνονταν την αδικία του εργοδότου-αφεντικού, εργαζόμενοι σε ξένα μέρη, εφάρμοζαν τον… Παρασκευά. (Για τους νεώτερους: ο… Παρασκευάς ή καλύτερα «πέρασε ο Παρασκευάς» ήταν τρόπος αυξήσεως της αμοιβής του μόχθου των με τη μέθοδο της σκοπίμως λανθασμένης μετρήσεως του τοιχείου, παρουσιάζοντας μεγαλύτερη χτισμένη επιφάνεια, είτε χτυπώντας τον πάσαλο προς τα κάτω, για να αποδείξουν ότι τα θεμέλια είναι βαθύτερα, άρα τοιχείο περισσότερο, είτε μετρώντας την «πλάτη» του σπιτιού λανθασμένα, με, αποτέλεσμα πάλι μεγαλύτερη επιφάνεια!)
Τώρα, το 1941, αισθανόμενοι πάλι την καταπίεση και αδικία από τον ξένο κατακτητή οι οξυδερκείς συμπολίτες μας βρήκαν δικλείδα διαφυγής.
Πηγαίνουν στον πόλεμο με τραγούδια. Στου Σέρβου όταν το πρωί της 28/10/1940 άκουσαν από το Κοινοτικό ραδιόφωνο την κήρυξη πολέμου από την Ιταλία, καθώς και το διάταγμα της επιστρατεύσεως, ο έφεδρος ανθυπολοχαγός Γεώργιος Ανδρέα Δάρας (δάσκαλος), φόρεσε την τιμημένη στολή του αξιωματικού, πήγε στο σχολείο, όπου συγκεντρώθηκαν όλοι οι επίστρατοι, πυροβόλησε επτά (7) φορές με το περίστροφό του στον αέρα και με τραγούδια και τις ευχές όλων – τότε το χωριό είχε πολλούς κατοίκους – ξεκίνησαν για τα Λαγκάδια και από εκεί στην Τρίπολη. Πήγαιναν με χαρά να πολεμήσουν.
Τις ίδιες ημέρες οι Σερβαίοι, όπως και όλοι οι Έλληνες, παρέδωσαν στις αρχές επιστρατεύσεως όσα υποζύγια χρειάστηκε σε πρώτη φάση ο στρατός μας στην Αλβανία. Ο πόλεμος διεξήχθη με τα γνωστά αποτελέσματα. Οι Έλληνες νίκησαν τους Ιταλούς και αντιστάθηκαν ηρωικά στους Γερμανούς για ένα μήνα, οπότε και υποχώρησαν και η πατρίδα υποδουλώθη. Τώρα ήλθε η σειρά των κατακτητών να επιτάξουν τα υποζύγια των Ελλήνων. Προς τούτο κάλεσαν και τους Σερβαίους να φέρουν στα Λαγκάδια όλα τα υποζύγια, εν προκειμένω τα μουλάρια, προς επίταξη.
Ευρηματικοί εξαπάτησαν τους Ιταλούς. Πρόεδρος της κοινότητος Σέρβου (τότε) ήταν ο αείμνηστος Αναστάσιος Παπαθωμόπουλος (Παυσανίας). Τόσο εκείνος, όσο και οι άλλοι Σερβαίοι αισθανόμενοι τη συμφορά που τους περίμενε, σοφίστηκαν έναν ευρηματικό όσο και επικίνδυνο τρόπο αποφυγής, προκειμένου να μην στερηθούν τα μουλάρια τους.
Ίσως για τους νεώτερους να μην γίνεται αντιληπτή η απώλεια του μουλαριού ενός οικογενειάρχη. Με αυτό έπρεπε να καλλιεργήσουν τα χωράφια, να μεταφέρουν ξύλα, να πάνε στο μύλο, να πάνε στη «Μεσσένια ως χτίστες», να κάνουν τέλος όλες τις δουλειές. Τόση αξία για την οικογένεια είχε το μουλάρι, που είχε ακουστεί, αρκετές φορές από οικογενειάρχες το τρομερό, όταν το έχαναν (τους ψοφούσε).
-Καλύτερα να έχανα ένα παιδί, παρά το μουλάρι!
Τα μουλάρια δεν έπρεπε να χαθούν, πόσο μάλλον να τα πάρει ο κατακτητής. Προς τούτο σοφίστηκαν και κατάστρωσαν ένα ευρηματικό σχέδιο. Παρασκεύασαν αλοιφή από θείο (θειάφι) και λάδι και επάλειψαν με παχύ στρώμα τις πλάτες των μουλαριών, στα σημεία που σκεπάζει το σαμάρι. Στα Λαγκάδια που τα πήγαν, ο Ιταλός κτηνίατρος τα εξέταζε πριν από την επίταξη. Πήρε τη θερμοκρασία των ζώων και ζήτησε να τους βγάλουν τα σαμάρια.
Τότε εκείνα τα ταλαίπωρα, μη υποφέροντας τον κνησμό (τη φαγούρα) παρέσυραν τους αγωγιάτες τους, αντί να τα χαλιναγωγούν εκείνοι, πήγαν στο πλησιέστερο αγκωνάρι και επεδόθηκαν σε ομαδικό ξύσιμο της πλάτης μέχρις… αιμάτων στο σημείο της επαλείψεως! Έκπληκτος ο Ιταλός κτηνίατρος ρώτησε τον Πρόεδρο των Σερβαίων:
-Τι έχουν και ξύνονται;
-Ξέρεις, σινιόρε, του απάντησε ο Πρόεδρος, στο χωριό μας στα ζώα και ιδιαίτερα στα μουλάρια, παρουσιάστηκε μία αρρώστια και «κόλλησαν» όλα. Ξύνονται και μετά ψοφάνε. Το βλέπεις.
-Γρήγορα φύγετε με τα μουλάρια σας, διέταξε ο Ιταλός!
Τα μάζεψαν αμέσως, έβαλαν τα σαμάρια κι έφυγαν δρομαίως για του Σέρβου. Ούτε ένα κρασί δεν σταμάτησαν για να πιούν στου Μποζίκα, όπως συνήθιζαν. Μόνο όταν ανηφόρισαν από το μύλο του Βουτυριά και έφτασαν στην «Τσικούλα», απέναντι από του Κουβαρά γελούσαν και τα μουστάκια τους. Είχαν εξαπατήσει τους κατακτητές. Στου Σέρβου το ανήγγειλαν με χαρά:
-Γλίτωσαν τα μουλάρια μας!
Οι απλοϊκοί αυτοί κτίστες εκτός από ευρηματικότητα, είχαν ήθος και πατριωτισμό, όπως όλοι τότε. Κανένας, αν και είχε χάσει το μουλάρι του, του το είχαν πάρει ενωρίτερα για την Αλβανία, δεν σκέφτηκε να προδώσει.
Φέτος, ο Δήμος Αθηναίων τίμησε μεταθανάτια το δημιουργό των ιστοριών του «Μικρού Ήρωα». Είναι εκείνες οι ιστορίες που διαβάζοντάς τες ανδρώθηκε η μεταπολεμική γενιά. Η «δράσις» του «Μικρού Ήρωα» εναντίον των δυνάμεων κατοχής, Γερμανών-Ιταλών το 1941-44 ήταν τόσο ωραία, αλλά φανταστική. Η αντίστασις των Ελλήνων, όχι μόνο με τον ένοπλο αντάρτη, αλλά και τον απλοϊκό κτίστη, ήταν πραγματική.
Η σημερινή σύντομη αναφορά ας θεωρηθεί ως ένα ευλαβικό μνημόσυνο γι’ αυτούς που ριψοκινδύνευσαν και ωφέλησαν την Πατρίδα, αντίθετα από κάποιους άκαπνους που σήμερα λαμβάνουν σύνταξη για «προσφερθείσες» ανύπαρκτες υπηρεσίες.
Νίκος Παπαγεωργίου
Υ.Γ. Αυτό το έπος του 1940-41 εμείς οι νεοέλληνες ας το κάνουμε άγρυπνη και αυστηρή συνείδηση. Ας το τοποθετήσουμε στο κέντρο της ζωής μας και ας το κλείσουμε στην ψυχή μας. Εκεί που είναι η χώρα του. Ιδιαίτερα στη σημερινή παγκόσμια κακοδαιμονία.
