Στην αρχαία Ελλάδα ο μέσος όρος ζωής του ανθρώπου ήταν τα 54 χρόνια. Ο Σωκράτης (469 – 399 π.Χ.), ως νομοταγής πολίτης και αληθινός φιλόσοφος ήπιε το κώνειο, όπως όρισε η καταδίκη του, παρότι η διαδικασία της δίκης του ήταν παρωδία και η απόφαση του δικαστηρίου προειλημμένη. Θα μπορούσε να σωθεί, αν ήθελε, με τη βοήθεια των μαθητών του, αλλά δεν το έκανε και προχώρησε σε μια «εξαναγκασμένη αυτοκτονία», ίσως και από την πίεση της κοινής γνώμης … από τα πολλά χρόνια ζωής που είχε για την εποχή (70 χρόνια).
Πριν από λίγα χρόνια ο μέσος όρος ζωής των ανθρώπων στην Ελλάδα ήταν τα 80 χρόνια, σήμερα είναι μεγαλύτερος και συνεχώς αυξάνει, με μικρή απόκλιση μεταξύ ανδρών και γυναικών. Οι πλούσιοι σε όλο τον κόσμο και κυρίως την Αμερική διαθέτουν πολλά κεφάλαια στα επιστημονικά ερευνητικά κέντρα, προκειμένου αυτά να βρουν τρόπους για να αυξήσουν τον χρόνο της ζωής των ανθρώπων, με τη μεγάλη προσδοκία, γιατί όχι, να νικήσουν ακόμη και τον θάνατο, αφού η πρόοδος στον τομέα της κλωνοποίησης είναι λίαν ενθαρρυντική.
Με την πάροδο των χρόνων τα προβλήματα υγείας κάνουν φυσιολογικά την εμφάνισή τους, αλλά και αυτά της ψυχολογίας ιδιαίτερα στους ανθρώπους των μεγαλύτερων ηλικιών. Η διαχείρισή τους έχει να κάνει με τα συστήματα υγείας, στο αν και κατά πόσο αυτά ανταποκρίνονται με επάρκεια στην αντιμετώπιση των νοσηρών καταστάσεων, αλλά και στην ψυχοσωματική υποστήριξη των ανθρώπων, κυρίως, στις περιπτώσεις χηρείας, με τα πιο οικεία πρόσωπα να δείχνουν το δρόμο της απαξίωσης και της περιθωριοποίησης. Η εγκατάλειψη και η μοναξιά πολλαπλασιάζουν την απόγνωση και τη θλίψη και οδηγούν στην απώλεια της ζωτικότητας και της δημιουργίας, στο μαρασμό και την προσωπική ψυχική παρακμή. Τότε, η κατάθλιψη γίνεται μόνιμος σύντροφος και καθημερινός εφιάλτης και δεν θεραπεύεται, αφού δεν υπάρχει σαφής διάγνωση, με το άτομο να εξασθενεί και να καταρρέει, να κυριεύεται από τη μελαγχολία και την αβεβαιότητα, με αποτέλεσμα την επιβάρυνση και την επιδείνωση και της φυσικής υγείας του.
Μετά από αυτές τις διαπιστώσεις γεννιέται το ερώτημα: Πώς μπορώ να διαχειριστώ, να απαλλαγώ ή τουλάχιστον να απομακρύνω τα βαθιά ψυχολογικά τραύματα, τα οποία είναι τις περισσότερες φορές τεχνητά και σκόπιμα και φορείς πολλών, αλλά δυστυχώς, ανίατων νοσημάτων; Αρχικά πρέπει να δεχθούμε, όσο και αν φαίνεται περίεργο και παράξενο, ότι δεν υπάρχουν ηλικίες (πρώτη, δεύτερη, τρίτη, τέταρτη κλπ.), ούτε γεράματα, γριές και γέροι. Οι προσδιορισμοί αυτοί είναι ευρήματα της κοινωνίας, η οποία ταξινομεί τους ανθρώπους με τίτλους, ονομασίες, παραγωγικές ή μη ηλικίες κλπ., αλλά και της πολιτείας, για να έχει πλήρη εικόνα της ηλικιακής διαστρωμάτωσης προκειμένου να παίρνει τις αποφάσεις της αγνοώντας και αδιαφορώντας για τις σοβαρές επιπτώσεις που επιφέρει σε ένα μεγάλο τμήμα των ενεργών πολιτών.
Στην οργανωμένη αυτή κοινωνία, που δεν φαίνεται να είναι και η καλύτερη για τους περισσότερους, η υποχρέωση για συνειδητή ζωή σε κάθε ηλικιακό επίπεδο γίνεται απαίτηση. Γιατί όλοι είναι μέσα στα όρια της κανονικότητας, βρίσκονται στην εξέλιξη της πορείας της ζωής τους και πρέπει να χαίρονται και να ευχαριστούνται γι’ αυτό που κάνουν και να απολαμβάνουν τα αγαθά της φύσης, της αγάπης και του έρωτα, του ανθρωπισμού και του πολιτισμού. Είναι ανάγκη να προσπεράσουν τις παραδοσιακές αντιλήψεις και προκαταλήψεις, να επιδιώκουν να ζουν πάντοτε συντροφικά και να πορεύονται με βάση τα νέα δεδομένα που έχουν προκύψει από την πρόοδο της επιστήμης. Η αποβολή όλων των τεχνητών εμφυτευμάτων, ο περιορισμός στις απαραίτητες και αναγκαίες υποχρεώσεις και η απόλυτη ελευθέρωση από τους ηλικιακούς καθορισμούς δίνουν την ευκαιρία να γεφυρωθούν και τα μέχρι τώρα μεγάλα κενά, που η σκληρή προσαρμογή των κοινωνικών δεσμεύσεων είχε δημιουργήσει και επιβάλει. Συνταξιούχοι οι περισσότεροι έχουν τώρα το χρόνο να προσεγγίσουν και να υλοποιήσουν απραγματοποίητα όνειρα, που οι συνθήκες της ζωής συντηρούσαν και διατηρούσαν σε λανθάνουσα κατάσταση. Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια του εξηνταοχτάχρονου ηθοποιού Σφετλοβίντωφ στο «Κύκνειο άσμα» του Άντον Τσέχωφ (1860 – 1904): «Ποιος διάολος μιλάει για γερατειά!... Δεν υπάρχουν γεράματα!... Όλα αυτά είναι βλακείες! Σαχλαμάρες!... Η φλόγα, η δύναμη, σαν μια βρύση αναβρύζει μεσ’ απ’ όλες μου τις φλέβες!... Είναι τα νιάτα! Η φρεσκάδα της ζωής!... Όπου υπάρχει τέχνη (εννοεί γενικότερα δημιουργία) δεν υπάρχουν γεράματα, μήτε μοναξιά, μήτε αρρώστιες κι ο θάνατος ο ίδιος δεν τολμάει να…». Γιατί, αν κάποιος είναι αφοσιωμένος στη δημιουργία, ζει μέσα σε αυτή και από αυτή και δεν του περισσεύει χρόνος για κάτι άλλο.
Η ψυχική ισορροπία, απαραίτητο επίτευγμα αρμονίας και επικοινωνίας με τον εαυτό είναι η βάση εκκίνησης της πορείας της ανθρώπινης και αξιοπρεπούς ζωής. Η εσωστρέφεια και η απομόνωση προσπαθούν με εσωτερικά και εξωτερικά ξεσπάσματα να περιορίσουν τη συναισθηματική φόρτιση και να οδηγήσουν άμεσα σε μια πρόσκαιρη μερική χαλάρωση. Η μετατροπή τους σε μειδιάματα και χαμόγελα αποτελεί αδήριτη αναγκαιότητα, με κατάληξη την ψυχική ηρεμία και ευφορία, οι οποίες είναι μορφές απεικόνισης του πραγματικού ανθρώπου, που τον προσαρμόζουν και τον τοποθετούν στο περιβάλλον της αληθινής ζωής. Η αποστροφή από τα τυχερά παιχνίδια, η φυγή από την υποδούλωση του τζόγου σε όλες τις μορφές του, η σοβαρή αντιμετώπιση των πολιτικών και κοινωνικών θεμάτων και των θρησκευτικών πεποιθήσεων, η άμυνα και η αντίσταση στις μειώσεις των κατακτήσεων που συμπιέζουν τη διάρκεια της ζωής, αλλά και στις προβαλλόμενες θελκτικές-τεχνητές προκλήσεις αποτελούν πάγια και σταθερή στάση. Το μυαλό πρέπει να είναι προσγειωμένο και προφυλαγμένο από ανήθικες και απατηλές ουτοπίες και οραματικές πλασματικές φαντασιώσεις, γιατί οι παρεκκλίσεις πληρώνονται ακριβά, όχι μόνο με οικονομικό αλλά και ψυχικό αντίτιμο.
Αν αυτά συνειδητοποιηθούν και τηρηθούν η απλότητα και η ταπεινότητα γίνονται οδηγοί, με την αμφισβήτηση της ζωής «να ζει κανείς ή να μη ζει» καθημερινά να απομακρύνεται. Η αποβολή της πεποίθησης ότι όλα είναι προκαθορισμένα από τη μοίρα και ο συνεχής αγώνας για την αποκάλυψη της φυσικής επιβίωσης δεν αφήνουν περιθώρια για δεύτερες σκέψεις, συμπλεγματικές ανησυχίες και φόβους, αφού κατάληξη της ζωής δεν υπάρχει. Χρειάζεται πλούτος; Ναι χρειάζεται, όχι όμως στην τσέπη, αλλά στο κεφάλι. Η προσπάθεια για την απόκτησή του δεν συνδέεται με ρίσκο και τύχη, ούτε με πολιτικές αποφάσεις, ούτε με άλλου είδους υποστηρίξεις, παρά μόνο βασίζεται στην ανίχνευση, την προσέγγιση και την ανάδειξη των ικανοτήτων που κρύβει μέσα του ο καθένας και την ένταξή τους στην καθημερινότητά του. Έτσι, θα προκύψει ένα σύνολο αρχών, ιδεών και αξιών των οποίων η δυναμική θα κυριεύσει το άτομο και δεν θα του επιτρέπει να σκέφτεται δειλά και φοβικά σε οποιαδήποτε φάση της ζωής του. Έτσι, θα ζει την κάθε στιγμή και πάντοτε θα κάνει όνειρα για το μέλλον. Τότε θα κατακτήσει τη ζωή και θα πορεύεται χωρίς ηλικιακές επιβαρύνσεις και εξαρτήσεις σταθερά με χαρμοσύνη και αγαλλίαση σε μια πορεία ζωής, που δεν έχει τέλος.
