
Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συνέντευξη του οικονομολόγου-πανεπιστημιακού διδασκάλου κ. Παναγιώτη Δημητρόπουλου περιλαμβάνει σήμερα η στήλη «ΣυνΛακεδαιμονίων».
Ο Παναγιώτης Δημητρόπουλος είναι ειδικό εκπαιδευτικό προσωπικό στο Τμήμα Οργάνωσης και Διαχείρισης Αθλητισμού του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, στο γνωστικό αντικείμενο των Οικονομικών και Λογιστικής.
Γεννήθηκε στην Τρίπολη, αλλά μεγάλωσε στη Σπάρτη, όπου ζει με την σύζυγό του και τα τρία τους παιδιά. Σπούδασε Οικονομικές Επιστήμες στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο. Κατέχει μεταπτυχιακό τίτλο στην Τραπεζική και Χρηματοοικονομική από το Πανεπιστήμιο Bangor του Ηνωμένου Βασιλείου και διδακτορικό δίπλωμα στα Οικονομικά από το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
Είναι συγγραφέας δύο βιβλίων, ενώ δεκάδες εργασίες τους έχουν παρουσιαστεί σε διεθνή συνέδρια και έχουν δημοσιευθεί σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά.
- Το πρόβλημα της υποχρηματοδότησης των πανεπιστημίων είναι ζήτημα πολιτικής βούλησης ή έλλειψη στρατηγικής και αξιολόγησης;
Η υποχρηματοδότηση της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης αποτελεί μια από τις πλέον σταθερές πολιτικές πρακτικές για δεκαετίες. Δυστυχώς, η διεθνοποίηση και σύνδεση των πανεπιστημίων με φορείς της οικονομίας στερεί από τα πανεπιστήμια σημαντικούς πόρους με τους οποίους μπορούν να καλύψουν ανάγκες οι οποίες δεν μπορούν να ικανοποιηθούν μόνο μέσω της κρατικής χρηματοδότησης. Οι συμπράξεις των πανεπιστημίων με τοπικούς, εθνικούς και διεθνείς φορείς και πυλώνες καινοτομίας, η ερευνητική εξακτίνωση, αλλά και η διενέργεια προπτυχιακών και μεταπτυχιακών κύκλων σπουδών σε ξένες γλώσσες, ενώ αποτελούν βασικούς πόρους χρηματοδότησης των πανεπιστημίων του εξωτερικού εδώ και πολλές δεκαετίες, στην Ελλάδα βρίσκονται σε εμβρυακό στάδιο ακόμα λόγω πολιτικών στρατηγικών και ιδεολογικών ιδεοληψιών.
- Ποιες είναι οι πληγές της εθνικής μας οικονομίας;
Κατά την άποψη μου, δύο είναι οι κύριοι παράγοντες στους οποίους οφείλεται η τρέχουσα κατάσταση της Εθνικής οικονομίας. Αυτοί είναι η λειτουργία και αποτελεσματικότητα των θεσμών και το γεγονός ότι πρακτικά ποτέ στην Ελλάδα δεν εφαρμόστηκε ουσιαστικά η οικονομία της ελεύθερης αγοράς. Επί δεκαετίες, η Ελληνική οικονομία χαρακτηριζόταν από έμμεσο ή άμεσο κρατικό έλεγχο με διάφορες μορφές (κρατικά μονοπώλια, προστατευτισμός των τιμών σε συγκεκριμένους κλάδους δραστηριότητας, έλεγχο της ιδιωτικής χρηματοδότησης, κλειστά επαγγέλματα, κλπ.) στα πρότυπα μιας «Σοβιετικού» τύπου οικονομίας (κεντρικά ελεγχόμενη) αλλά σε πιο χαλαρή μορφή. Από την άλλη πλευρά, η ανεπάρκεια στην λειτουργία των θεσμών και κυρίως της δικαιοσύνης οδηγεί στην επιδείνωση αρκετών οικονομικών προβλημάτων που βιώνουμε πολλά έτη τώρα. Ένα παράδειγμα που αναφέρω συχνά στους φοιτητές είναι η φοροδιαφυγή. Έστω ότι ανακαλύπτουμε τον άριστο (τέλειο) φορολογικό – ελεγκτικό μηχανισμό για την πάταξη της φοροδιαφυγής. Δυστυχώς, χωρίς την άμεση και αποφασιστική απονομή της δικαιοσύνης τα κρατικά ταμεία δεν θα έχουν άμεσα έσοδα άρα και η άσκηση οποιασδήποτε οικονομικής πολιτικής θα είναι εν αμφιβόλω.
- Στα ελλείμματα της παιδείας μας περιλαμβάνονται μετά την κατανόηση κειμένου και τα μαθηματικά. Τί προτείνετε;
Δυστυχώς, οι συνεχείς πειραματισμοί του Υπουργείου Παιδείας στο ζήτημα της εκμάθησης της Ελληνικής γλώσσας, αλλά και των κλασικών σπουδών, γενικότερα, έχει καταλήξει σε σοβαρές μαθησιακές αδυναμίες των παιδιών. Η μείωση των ωρών εκμάθησης αρχαίων ελληνικών και λατινικών αποτέλεσαν τροχοπέδη στην γνωστική εξέλιξη των μαθητών σε όλα τα επίπεδα. Ενδεικτικά, σας αναφέρω δύο έρευνες από Έλληνες και ξένους ερευνητές, οι οποίες βασίζονται σε διαφορετικά υπόβαθρα αλλά συνηγορούν στο ίδιο συμπέρασμα. Η πρώτη είναι του κ. Ιωάννη Τσέγκου την οποία δημοσίευσε στο βιβλίο του «Κατά μονοτόνων και πνευματοκτόνων» και αναφέρει πως η ελάχιστη εκμάθηση αρχαίων ελληνικών κατά 2 ώρες την εβδομάδα επιδρά θετικά στην ψυχοεκπαιδευτική εξέλιξη των μαθητών επιταχύνοντας την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους (αντιληπτικών και γνωστικών). Η δεύτερη έρευνα είναι των Elena Ortiz και Catherine Dehon, η οποία δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό CESifo Economic Studies το 2008, με στόχο να διαπιστώσουν τους παράγοντες επιτυχίας των Βέλγων φοιτητών κατά το πρώτο έτος σπουδών τους. Πέραν των άλλων παραγόντων, οι ερευνήτριες βρήκαν ότι οι πρωτοετείς φοιτητές που είχαν παρακολουθήσει μαθήματα αρχαίων ελληνικών και λατινικών (οποιουδήποτε αριθμού ωρών) κατά τα σχολικά τους χρόνια είχαν 80% μεγαλύτερα ποσοστά επιτυχίας στα μαθήματα του πρώτου έτους συγκριτικά με τους συμφοιτητές τους που δεν είχαν παρακολουθήσει ελληνικά ή λατινικά ως μαθητές. Συνεπώς, η διαμόρφωση της εκπαιδευτικής πολιτικής στη χώρα μας ίσως θα πρέπει να βασίζεται σε πραγματικά δεδομένα και στοιχεία και όχι μόνο σε πολιτικά κριτήρια και στόχους.
- Η μόνη ανεξάντλητη πηγή πλούτου είναι ο πολιτισμός. Θα συμφωνούσατε;
Κατά την άποψή μου η βασικότερη πηγή πλούτου μιας χώρας είναι οι άνθρωποι. Αυτοί δημιουργούν τον πολιτισμό, αυτοί των μεταλαμπαδεύουν στις επόμενες γενεές, τον προασπίζονται και τον αξιοποιούν. Συνεπώς, μια χώρα που επενδύει στο ανθρώπινο κεφάλαιό της σίγουρα μπορεί να αναμένει οφέλη σε πολλά επίπεδα. Ασφαλώς, η επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο απαιτεί πολλά έτη για να αποδώσει καρπούς, αλλά σίγουρα οι εξωτερικές της επιδράσεις είναι γενικές, αλλά πρωτίστως θετικές σε μακροχρόνιο ορίζοντα.
- Τί προσφέρουν στην οικονομία της Σπάρτης οι φοιτητές που ζουν εδώ;
Σίγουρα, αυτό που προσφέρει ο φοιτητικός πληθυσμός στην τοπική οικονομία δεν περιορίζεται μόνο στην ενοικίαση ακινήτων και στην κατανάλωση αγαθών. Η οικονομική συνεισφορά του φοιτητικού πληθυσμού σε μεγάλο βαθμό είναι και άυλη άρα και μη άμεσα μετρήσιμη σε χρηματικούς όρους. Για παράδειγμα, πολλοί φοιτητές λειτουργούν ως φορείς προσφοράς εργασίας σε πολλές τοπικές επιχειρήσεις, συμμετέχουν στην διοργάνωση τοπικών δράσεων εθελοντικά, αλλά κυρίως συμβάλλουν στην αύξηση της πλέον παραγωγικής κατηγορίας πληθυσμού στην πόλη (ηλικίες 18-24), η οποία βρισκόταν σε πολύ χαμηλά επίπεδα πριν από τουλάχιστον 15 έτη. Αυτό το δραστήριο, νεανικό και εύελπι κομμάτι της τοπικής οικονομίας έχει προσδώσει οφέλη τα οποία δεν έχουν γίνει ακόμα αντιληπτά σε μεγάλη κλίμακα, αλλά πιστεύω πως θα γίνουν περισσότερο ορατά στην πορεία του χρόνου.
- Στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών υπάρχει μεταπτυχιακό για τη διαχείριση πολιτιστικής κληρονομιάς. Θα μπορούσαν ανάλογα μεταπτυχιακά να δώσουν ουσία και κύρος στη δική σας σχολή;
Στο Τμήμα Οργάνωσης και Διαχείρισης Αθλητισμού ήδη προσφέρονται τέσσερα μεταπτυχιακά προγράμματα (δύο εκ των οποίων με διεθνή συμμετοχή και συνεργασία ξένων πανεπιστημίων), τα οποία είναι καινοτόμα ως προς το αντικείμενό τους, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση και λειτουργούν με μεγάλη επιτυχία εδώ και πολλά έτη. Φυσικά, η διαχείριση πολιτισμικών αγαθών και της κληρονομίας αποτελούν προγράμματα με ειδικό βάρος λόγω της ιστορίας της πόλης και ιδιαίτερα ο συνδυασμός τους με την επιστήμη της φιλοξενίας και του τουρισμού, σίγουρα μπορούν να προσδώσουν πολλά οφέλη (οικονομικά και ακαδημαϊκά) στη Σχολή Επιστημών Ανθρώπινης Κίνησης και Ποιότητας Ζωής.
- Ανθρώπινα δικαιώματα ή οικονομία;
Η άποψή μου για την διαμόρφωση της ερώτησης αυτή είναι «δικαιώματα και οικονομία». Πιστεύω ότι το ένα δεν μπορεί να συνυπάρξει χωρίς το άλλο, αλλά τα ανθρώπινα δικαιώματα ουσιαστικά πραγματώνονται μέσω της οικονομίας. Σε ένα δημοκρατικό πολίτευμα, η ευθύνη του κράτους είναι να προασπίζει την ανθρώπινη ζωή, το δικαίωμα της ατομικής ιδιοκτησίας και εργασίας και την ελευθερία επιλογής του ατόμου. Ιστορικά, εντός της οικονομίας της ελεύθερης αγοράς έχουν γίνει πράξη αυτά τα δικαιώματα, αφού οι άνθρωποι έχουν την ελευθερία να επιλέξουν την εργασία τους, το αντικείμενο των σπουδών τους και τον τρόπο που θα αξιοποιήσουν τους καρπούς των κόπων τους. Συνεπώς, καλό είναι να γνωρίζουμε ότι η οικονομία και οι αγορές δεν είναι κάτι απρόσωπο, αλλά είναι άνθρωποι οι οποίοι μπορεί να έχουν ίδιες ή διαφορετικές ανάγκες από εμάς, διαφορετικά κίνητρα από εμάς, αλλά κυρίως τα ίδια δικαιώματα με εμάς.
- Όταν το περιβάλλον πάσχει, η οικονομία πονά;
Είναι γεγονός πως η οικονομία μιας χώρας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την γεωγραφική της θέση αλλά και το περιβάλλον της. Πολλές οικονομικές διαφορές μεταξύ κρατών μπορούν να αποδοθούν σε διαφορετικές κλιματικές και περιβαλλοντικές συνθήκες. Σίγουρα, όταν υπάρχουν μεταβολές σε παράγοντες του περιβάλλοντος αυτές πλήττουν συγκεκριμένους κλάδους όπως η γεωργία, κτηνοτροφία–αλιεία, μεταφορές, τουρισμός και άλλους. Σίγουρα, η ανθρώπινη δραστηριότητα θα πρέπει να προσαρμοστεί σε αυτές τις αλλαγές (όπως γινόταν άλλωστε και στο παρελθόν χιλιάδες χρόνια πριν), προσπαθώντας να διατηρήσει μια ισορροπία μεταξύ του φυσικού περιβάλλοντος και της οικονομικής δραστηριότητας.
- Η Ευρώπη γηράσκει χωρίς να διδάσκεται. Το ίδιο συμβαίνει και με την οικονομία της;
Το δημογραφικό πρόβλημα αποτελεί ίσως το βασικότερο και πλέον επείγον ζήτημα αυτή την στιγμή στην Ευρώπη και την Ελλάδα φυσικά, χωρίς όμως να δίνεται σε αυτό η δέουσα προσοχή. Η δημογραφική συρρίκνωση του Ευρωπαϊκού πληθυσμού είναι γεγονός ότι τα τελευταία δέκα έτη έχει αυξηθεί σημαντικά και αυτό το ζήτημα έχει προεκτάσεις στην οικονομία. Μικρότερος νεανικός πληθυσμός σημαίνει λιγότερη προσφορά εργασίας, περισσότερα έτη παραμονής στην εργασία, μεγαλύτερο κόστος ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, αδυναμία υποστήριξης του ασφαλιστικού συστήματος και μελλοντικά περιορισμό των παραγωγικών και αναπτυξιακών δυνατοτήτων της χώρας μας, αλλά και της ηπείρου γενικότερα. Η Ευρωπαϊκή πολιτική αντίδραση στο ζήτημα αυτό θα πρέπει να είναι άμεση και αποφασιστική τόσο σε νομοθετικό, εκπαιδευτικό αλλά και οικονομικό επίπεδο με μέτρα ενίσχυσης αυτών που έχουν ή θέλουν να αποκτήσουν παιδιά (για παράδειγμα δεν μπορεί να καλύπτονται από τα ασφαλιστικά ταμεία οι πολυάριθμες αμβλώσεις και όχι η εξωσωματική γονιμοποίηση). Θα πρέπει να καταπολεμηθεί το στερεότυπο ότι η οικογένεια είναι «τροχοπέδη» στην ατομική ανάπτυξη και στην σταδιοδρομία, ενώ τέλος η κρατική οικονομική πολιτική δεν θα πρέπει να θεωρεί το ίδιο φοροδοτικά ικανές μια οικογένεια με παιδιά και μια χωρίς.
Επιμέλεια: Δ. Αβούρης, Χρ. Πετρούλιας
Eνημερωθείτε για όλη την επικαιρότητα της Λακωνίας και όχι μόνο μέσα από τη συνεχή ροή του www.lakonikos.gr. Κάνετε like στη σελίδα και γίνετε μέλος στην ομάδα του lakonikos.gr στο Facebook για να μαθαίνετε τα νέα πρώτοι! Με το κύρος και την αξιοπιστία του "Λακωνικού Τύπου", της μοναδικής ημερήσιας εφημερίδας της Λακωνίας με ιστορία 22 και πλέον ετών